Wycofanie środka trwałego z działalności gospodarczej
Jako osoba fizyczna prowadzę działalność gospodarczą. Jestem czynnym podatnikiem VAT prowadzącym wyłącznie działalność opodatkowaną. Mam zamiar zlikwidować działalność przekazując na potrzeby prywatne środek trwały, przy nabyciu którego odliczyłem VAT. Czy w takim przypadku muszę zwrócić cały odliczony VAT?
Pytanie sformułowano niezwykle lakonicznie, stąd odpowiedź będzie musiała być wielowątkowa w zależności od poczynionych założeń.
Jeżeli środek trwały, o którym mowa, jest ruchomością i nie jest to samochód, w stosunku do którego przysługiwało prawo do częściowego odliczenia VAT na mocy art. 86 ust. 3 ustawy, to przekazanie towaru podlega opodatkowaniu i nie dokonuje się jakiejkolwiek korekty podatku naliczonego. Warto przy tym zwrócić uwagę, że podstawą opodatkowania nieodpłatnego przekazania towaru na cele osobiste jest wartość rynkowa netto tego towaru.
Przykład W maju 2007 r. podatnik zakupił na potrzeby prowadzonej działalności zamrażarkę o wartości netto 4.000 zł plus 880 zł VAT. Podatek naliczony został odliczony w całości. Przekazanie zamrażarki na cele osobiste podatnika dokonane w październiku 2009 r. podlega opodatkowaniu. Ponieważ jednak wartość rynkowa urządzenia zmalała, podatnik wystawił fakturę wewnętrzną, w której wykazał przekazanie towaru na cele osobiste na kwotę netto 1.500 zł plus VAT w kwocie 330 zł. |
Jeżeli środek trwały, o którym mowa w pytaniu, to samochód osobowy lub inny samochód, w stosunku do którego ograniczono prawo do odliczenia podatku naliczonego na mocy art. 86 ust. 3 i okres używania tego samochodu wynosił co najmniej sześć miesięcy, wówczas nieodpłatne przekazanie na cele osobiste podlega zwolnieniu z VAT na mocy § 13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia w sprawie VAT. Równocześnie istnieje prawdopodobieństwo, że podatnik będzie musiał skorygować częściowo (lub nawet całkowicie) odliczony przy zakupie podatek. Zależy to od wartości początkowej pojazdu, oraz od faktu, czy pozostaje on w tzw. okresie korekty.
Jeśli jest to samochód o wartości początkowej nieprzekraczającej kwoty 15.000 zł, to okres korekty wynosi 12 miesięcy licząc od końca okresu rozliczeniowego, w którym samochód został oddany do użytkowania.
Przykład Podatnik zakupił we wrześniu 2008 r. za kwotę 12.200 zł używany samochód, przy nabyciu którego odliczył 60% podatku naliczonego. Jeżeli samochód ten zostanie przekazany na cele osobiste 1 października 2009 r. lub później - korekta nie będzie konieczna. Gdyby jednak podatnik przekazał samochód wcześniej - musiałby skorygować cały odliczony uprzednio VAT. |
Jeżeli jednak byłby to samochód o wartości początkowej przekraczającej 15.000 zł, wówczas okres korekty wynosiłby aż 5 lat i ewentualna korekta podatku naliczonego byłaby dokonywana na innych zasadach.
Przykład Samochód zakupiono w 2008 r. za kwotę 50.000 zł netto plus 11.000 zł VAT (odliczenie wyniosło 6.000 zł), a przekazano na potrzeby osobiste w październiku 2009 r. Korekta wyniosłaby 4/5 odliczonego VAT, a więc 4.800 zł. Gdyby zakup dokonany był w roku 2007 - korekta wyniosłaby 3/5 i byłaby to kwota 3.600 zł. Gdyby zakup dokonany był w roku 2006 - korekta wyniosłaby 2/5 i byłaby to kwota 2.400 zł. Gdyby zakup dokonany był pomiędzy 22 sierpnia 2005 r. a 31 grudnia 2005 r. - korekta wyniosłaby 1/5 i byłaby to kwota 1.200 zł, a jeśli zakupu dokonano pomiędzy 1 stycznia 2005 r. a 21 sierpnia 2005 r., czyli wówczas, gdy przy zakupie samochodu osobowego odliczano maksymalnie 5.000 zł - korekta wyniosłaby 1.000 zł. Gdyby zakup dokonany był w roku 2004 lub wcześniej - korekta nie byłaby konieczna. |
Jeżeli środek trwały, o którym mowa, jest nieruchomością, w stosunku do której nie doszło do pierwszego zasiedlenia, tj. niebędąca dotychczas przedmiotem sprzedaży ani najmu, lub też od pierwszego zasiedlenia nie minęły dwa lata, wówczas przekazanie tej nieruchomości na cele osobiste na ogół podlega opodatkowaniu. Za podstawę opodatkowania, podobnie jak w przypadku ruchomości przyjmuje się wartość rynkową netto.
Przykład Jan K. wybudował budynek administracyjno-biurowy i w grudniu 2007 r. oddał do użytkowania. W budynku tym mieściła się siedziba jego firmy. VAT naliczony w trakcie budowy został odliczony. W październiku 2009 r. podatnik podjął decyzję o likwidacji działalności i przedmiotowy budynek przeznaczył na cele osobiste, planując przerobienie go na budynek mieszkalny. Ponieważ jednak budynek nie był po raz pierwszy zasiedlony - jego przekazanie na cele osobiste podlega opodatkowaniu. Skutkiem tego zdarzenia będzie to, że podatek naliczony odliczony w trakcie prowadzenia inwestycji nie musi być korygowany. |
Czasami jednak nawet w przypadku gdy przekazanie następuje w ramach pierwszego zasiedlenia albo przed upływem dwóch lat od dnia pierwszego zasiedlenia można zastosować zwolnienie. Wynika to z brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 10a, zgodnie z którym zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:
a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów,
przy czym drugi z ww. warunków nie dotyczy przypadków, gdy budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.
Jeżeli środek trwały, o którym mowa, jest nieruchomością już wcześniej zasiedloną i od pierwszego zasiedlenia minęły co najmniej dwa lata, wówczas przekazanie tej nieruchomości na cele osobiste podlega zwolnieniu z VAT na mocy cyt. art. 43 ust. 1 pkt 10.
Przykład Jan K. w grudniu 2006 r. oddał do użytkowania budynek administracyjno-biurowy. Biura znajdujące się w tym budynku zostały wynajęte kilku podmiotom już od stycznia 2007 r. Ponieważ w świetle ustawy o VAT w styczniu 2007 r. nastąpiło pierwsze zasiedlenie obiektu, jego przekazanie na potrzeby osobiste, dokonane w październiku 2009 r. może korzystać ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Zmiana przeznaczenia obiektu (ze związku z działalnością opodatkowaną na związek z działalnością zwolnioną z VAT) skutkuje obowiązkową korektą odliczonego podatku. Ponieważ dla nieruchomości okres korekty wynosi aż 10 lat, zatem w opisanym w niniejszym przykładzie stanie faktycznym należałoby skorygować „in minus” 7/10 odliczonego podatku. |
Poradnik VAT Nr 20 z dnia 2009-10-20