ZaVATowana kultura

Jednostki kultury, które stały się podatnikami VAT od 1 maja 2004 r., do tej pory nie wiedzą, w jaki sposób poprawnie rozliczać ten podatek. Sytuację tę trzeba pilnie uzdrowić.

Instytucja interpretacji podatkowych funkcjonuje od 1 stycznia 2005 r. Ogólnie oceniana jest jako korzystna dla podatników. Jednak jej poważnym mankamentem są rozbieżności interpretacyjne. Najwięcej problemów stwarza ustawa o VAT. Dlaczego?

Aneta Pożarowska: Jest tak zawiła, że nie rozumieją jej nie tylko podatnicy, ale także organy podatkowe. Przykładem rozbieżności interpretacyjnych jest opodatkowanie VAT jednostek kultury. Pojawia się tu wiele pytań o zakres zwolnień przedmiotowych wynikających z poz. 11 zał. nr 4 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.; dalej ustawa o VAT) oraz o prawidłowość stosowania stawki 7-proc. na podstawie poz. 156 załącznika nr 3. Jednostki kultury, które stały się podatnikami VAT począwszy od 1 maja 2004 r., do tej pory nie wiedzą, w jaki sposób poprawnie rozliczać VAT.

Jak zatem powinny być opodatkowane usługi kulturalne świadczone na zamówienie jednego podmiotu, na przykład agenta czy innej jednostki wynagradzanych w formie ryczałtu?

- Na to pytanie niestety nie ma prostej odpowiedzi. Pojawiły się tu aż trzy kierunki interpretacji. Część urzędów stwierdza, że sprzedaż spektaklu za ryczałtową opłatą bezwzględnie jest zwolniona z VAT. Stanowisko to znalazło wyraz w decyzji Izby Skarbowej w Krakowie z 28 września 2005 r. (nr PI/005-16/Z/06), decyzji tej samej izby z 26 lipca 2005 r. (nr PP-3/i/4407/71/05), postanowieniu Pierwszego Urzędu Skarbowego w Radomiu z 8 lipca 2005 r. (nr 1424/1110/443/ 61/2005/IW), postanowieniu Pierwszego Urzędu Warszawa Śródmieście z 5 sierpnia 2005 r. (nr 1435/PP1/443/107/2/05 /DG), a także postanowieniu Urzędu Skarbowego w Słupsku z 14 kwietnia 2005 r. (nr PIII/2/443-9/05).

Inne urzędy uważają, że wynagrodzenie w jakiejkolwiek formie, także ryczałtowej, jest równoznaczne z wynagrodzeniem za wstęp na dane przedstawienie. A ponieważ wstęp na spektakle jest opodatkowany, więc również przy sprzedaży całego spektaklu należy stosować 7-proc. stawkę VAT.

Czy takie stanowisko jest prawidłowe?

- Jako argument pojawia się tu najczęściej stwierdzenie, że pojęcie "wstęp" jest znacznie szersze niż określenie "bilet wstępu", a ustawodawca nie określił form ani kategorii "wstępu" wyłączonego ze zwolnienia.

Stanowisko takie zaprezentowały m.in. Pierwszy Urząd Skarbowy Warszawa Śródmieście w informacji z 9 listopada 2004 r. (nr US35/PP1/443-254/04/DG) oraz w postanowieniu z 27 października 2005 r. (nr 1435/PP1 /443-195/05/AŁ), Urząd Skarbowy Kraków Stare Miasto w interpretacji z 28 grudnia 2004 r. (nr PP-1/443/2/368/103 496 /123/04) oraz Izba Skarbowa w Lublinie w informacji z 17 grudnia 2004 r. (nr PP1/448-297/04/I).

Wspomniała pani o trzech stanowiskach?

- Tak, jest też trzecie stanowisko, które można uznać za swego rodzaju próbę kompromisu. Otóż niektóre urzędy uznają, że sposób opodatkowania zależy od tego, na czyje zlecenie jednostka kultury świadczy swoją usługę. W przypadku sprzedaży spektaklu innemu organizatorowi, realizującemu daną imprezę kulturalną we własnym imieniu i na własny rachunek oraz udostępniającemu publiczności prawo wstępu, zdaniem organów podatkowych świadczona jest usługa w zakresie kultury zwolniona z VAT.

Natomiast 7-proc. stawką VAT objęta jest zryczałtowana sprzedaż wstępu dla podmiotu zbiorowego, np. zakładu pracy, szkoły, bowiem w tym wypadku organizatorem spektaklu i sprzedającym prawo wstępu na wskazane imprezy jest działająca w imieniu własnym i na własny rachunek jednostka. Tak stwierdziła m.in. Izba Skarbowa w Gdańsku - decyzja z 4 lipca 2005 r. (nr PI/005-16/Z/06), a także Pierwszy Urząd Skarbowy w Bydgoszczy w postanowieniu z 15 czerwca 2005 r. (nr PP2-1-44371/05).

Jakie konsekwencje dla podatników wynikają z rozbieżności interpretacyjnych w zakresie opodatkowania usług kulturalnych?

- Problem nie kończy się na stawce, ale ma swoje odbicie również w odliczaniu podatku naliczonego. Te jednostki kultury, które uzyskały interpretacje o opodatkowaniu stawką 7-proc., stosują w zasadzie pełne 100-proc. odliczenie VAT od dokonywanych zakupów z uwagi na brak sprzedaży zwolnionej. Natomiast jednostki, które są w posiadaniu interpretacji o zwolnieniu, muszą liczyć podatek według proporcji, a następnie dokonywać uciążliwych korekt tego podatku nawet przez 10 lat.

Czy oznacza to, że w opodatkowaniu usług kulturalnych VAT problemy interpretacyjne pojawiają się tylko w związku z ustaleniem właściwej stawki podatku?

- Niestety nie. Problemy interpretacyjne stwarzają także: wynajem obiektów kultury na cele związane z kulturą, usługi ośrodków kultury w zakresie pobierania opłat za różnego rodzaju kółka zainteresowań, warsztaty, lekcje, opodatkowanie sponsoringu na rzecz kultury, usługi muzeów i archiwów, nieodpłatne zaproszenia i bilety wstępu. Wszystko to świadczy o dość chaotycznym sposobie objęcia VAT jednostek świadczących usługi w zakresie kultury i wymaga pilnego uzdrowienia panującej sytuacji.

PRZYKŁAD
Pierwszy Urząd Warszawa Śródmieście w odpowiedzi na pytania podatników raz twierdzi, że sprzedaż spektaklu jest opodatkowana stawką 7 proc. VAT, innym razem, że nie. W postanowieniu z 27 października 2005 r. (nr1435/PP1/ 443-195/05/AŁ) stwierdził, że jest opodatkowana. Zdaniem organu "wstęp" na przedstawienie nie jest jednoznaczny ze sprzedażą biletu i występem przed publicznością we własnej siedzibie.

Wstęp na przedstawienie, koncert czy spektakl może również dotyczyć sprzedaży przedstawienia jednemu kontrahentowi i być potwierdzony fakturą. Brak elementu potwierdzającego wstęp na przedstawienie, jakim zwyczajowo jest bilet, nie może powodować braku opodatkowania.

Przedmiotowa usługa opodatkowana jest stawką VAT 7 proc. Innym razem organ podatkowy twierdzi, że jest to usługa zwolniona z VAT - postanowienie z 5 sierpnia 2005 r. (nr 1435/PP1/443/107/2/05/DG). Zdaniem urzędu, z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż podatnik świadczy usługę kulturalną (przedstawienie) na rzecz innego podmiotu (teatru), dlatego w przedmiotowej transakcji nie mamy do czynienia ze sprzedażą wstępu na spektakl (sprzedażą biletów), ponieważ dokonuje jej kontrahent. Zatem sprzedaż usługi kulturalnej podlega zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43. ust. 1 ustawy o VAT.

Ewa Matyszewska

Aneta Pożarowska jest doradcą podatkowym, wieloletnim specjalistą z zakresu VAT.