Zawieszenie działalności w podatku dochodowym

Nie wszyscy i nie na długo

Niestety, omawiane zawieszenie nie jest przywilejem wszystkich prowadzących działalność gospodarczą. Ustawodawca ograniczył bowiem krąg uprawnionych wyłącznie do przedsiębiorców niezatrudniających pracowników. Ponadto przedsiębiorca nie ma całkowitej dowolności ustalając okres, na jaki zamierza działalność zawiesić. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej możliwe jest na okres nie krótszy niż 1 miesiąc i nie dłuższy niż 24 miesiące. Aby z tej instytucji mógł skorzystać przedsiębiorca będący wspólnikiem spółki cywilnej, prowadzenie działalności muszą zawiesić wszyscy wspólnicy tej spółki.

Czy poinformować fiskusa?

Zawieszenie wykonywania oraz wznowienie działalności gospodarczej będzie możliwe na pisemny wniosek przedsiębiorcy złożony właściwemu organowi ewidencyjnemu.

Od 31 marca 2009 r. wejdą w życie przepisy, zgodnie z którymi właściwy organ ewidencyjny będzie zobowiązany do przekazania informacji o zawieszeniu przez przedsiębiorcę działalności (bądź o wznowieniu działalności zawieszonej) właściwym miejscowo: urzędowi statystycznemu, naczelnikowi urzędu skarbowego, oddziałowi ZUS. Jednak do 31 marca 2009 r. tego obowiązku jeszcze nie ma. Możliwości zawiadomienia o zawieszeniu (wznowieniu) działalności nie przewiduje również obowiązujący druk formularza NIP.

Z tego względu, moim zdaniem warto, aby przedsiębiorca, który zawiesi działalność przed 31 marca 2009 r., poinformował właściwe organy podatkowe o tym fakcie, pomimo że nie ma takiego prawnego obowiązku. Poinformowanie urzędu skarbowego o zawieszeniu działalności może bowiem zapobiec ewentualnym problemom z fiskusem.

Co wolno, a czego nie można?

W okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie będzie mógł wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie oznacza to, że nie może wykonywać żadnych czynności związanych z prowadzeniem własnej firmy. W trakcie zawieszenia przedsiębiorca może m.in.:

* wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

* przyjmować należności lub regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,

* zbywać własne środki trwałe i wyposażenie,

* osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej.

Bez zaliczek, ale z zeznaniem

Podczas zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca opodatkowany na zasadach ogólnych nie ma obowiązku opłacania zaliczek (miesięcznych lub kwartalnych) na podatek dochodowy. Dotyczy to odpowiednio podatników będących wspólnikami w osobowych spółkach prawa handlowego, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Zaliczek tych nie będzie musiał również płacić w przypadku osiągnięcia przychodów w okresie zawieszenia. Przedsiębiorca może bowiem, co zostało już wcześniej zaznaczone, w czasie takiej przerwy w działalności gospodarczej uzyskiwać przychody np. z odsetek od środków na rachunkach bankowych, czy też ze sprzedaży środków trwałych bądź wyposażenia, którego zbywanie nie jest w tym okresie zabronione. Po zakończeniu okresu zawieszenia działalności przedsiębiorcy będą opłacali zaliczki na zasadach ogólnych. Jednocześnie przedsiębiorcy, którzy zawiesili działalność, nie są zwolnieni z obowiązku składania zeznania rocznego za ten okres, jak również ewentualnej zapłaty podatku dochodowego.

Przykład

Załóżmy, że Andrzej J. prowadzący działalność opodatkowaną podatkiem liniowym, niezatrudniający pracowników, zawiesi ją z dniem 13 października 2008 r. Wówczas ostatnią zaliczkę na podatek dochodowy ma obowiązek zapłacić za październik. Począwszy od listopada 2008 r. nie będzie już do tego zobowiązany, aż do momentu wznowienia działalności. Na zwolnienie z obowiązku płacenia zaliczek na podatek dochodowy nie będzie u niego miało wpływu dokonanie w dniu 3 listopada 2008 r. sprzedaży zestawu komputerowego zaliczonego w jego firmie do środków trwałych. Rozliczenie dochodu ze sprzedaży komputera nastąpi dopiero w zeznaniu rocznym PIT-36L za 2008 r.

Zawieszenie działalności = zawieszenie amortyzacji

Zawieszenie działalności oprócz udogodnień ma również swoją cenę. Jest nią ograniczenie amortyzacji za okres, w którym działalność będzie zawieszona. Nowelizując art. 22c pkt 5 ustawy o pdof ustawodawca poszerzył zakres jego obowiązywania. Od 20 września 2008 r. amortyzacji nie będą podlegać również składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Nie będą one podlegały amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono działalność. Jeżeli zatem przedsiębiorca zawiesi działalność np. 22 września 2008 r., to za wrzesień może jeszcze amortyzację środków trwałych naliczyć. Od października 2008 r., aż do wznowienia działalności odpisów amortyzacyjnych naliczać nie będzie.

Co z kosztami?

Co prawda, jak już wspomniano, przedsiębiorca w okresie zawieszenia nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać z niej bieżących przychodów, ale równocześnie ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Taka redakcja przepisów powoduje, że w okresie zawieszenia przedsiębiorca może zaliczać do kosztów podatkowych wydatki ponoszone na zachowanie oraz zabezpieczenie źródła przychodów, którym jest działalność gospodarcza. Wydatki te mogą być zróżnicowane w zależności od charakteru prowadzonej działalności. Przykładowo mogą to być czynsze oraz inne wydatki związane z utrzymaniem budynku lub lokalu, w którym prowadzi działalność, opłaty za rachunki bankowe oraz inne opłaty obowiązkowe, m.in. podatek od nieruchomości, opłata za użytkowanie wieczyste.

Podstawa prawna:

* ustawa z dnia 26.07. 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.),

* ustawa z dnia 10.07. 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 141, poz. 888).

autor: Agata Cieśla

Gazeta Podatkowa Nr 487 z dnia 2008-09-08