Szacuje się, że obecnie ponad 25 proc. obrotu na rynkach forex realizowane jest za pomocą komputerów. Na niektórych rozwiniętych rynkach obroty te sięgają nawet 60-80 proc. Automatyczny handel, popularny na Zachodzie, zyskuje coraz większe grono zwolenników także w Polsce.
Automatyczne Systemy Transakcyjne można przedstawić najogólniej jako zbiór określonych reguł tworzących algorytm, zgodnie z którym komputer decyduje o kupnie lub sprzedaży określonego instrumentu. Systemy mogą opierać się na pojedynczych, prostych parametrach lub też na tych bardziej złożonych, bazujących na wielu czynnikach i wykorzystujących wiedzę nie tylko z zakresu analizy technicznej. Dzięki ich zastosowaniu możliwe jest usprawnienie obrotu instrumentami finansowymi. Handel staje się łatwiejszy, bardziej precyzyjny, a niekiedy w pełni zautomatyzowany.
Działanie Automatycznego Systemu Transakcyjnego bazuje na strategii inwestycyjnej stworzonej przez inwestora. Niezbędne jest dokładne określenie zasad i warunków jej działania, takich jak momenty wejścia do i wyjścia z inwestycji. Za pomocą specjalnego języka (np. MQL 4) tworzony jest algorytm, na podstawie którego działający system na bieżąco śledzi zmiany powstałe na rynkach i w odpowiednim momencie podejmuje działania adekwatne do panującej na rynku sytuacji. Komputer może w pełni zwalniać inwestora z wykonywania powtarzalnych czynności lub też jedynie sygnalizować mu momenty, w których należałoby transakcję wykonać.
Jakie cechy powinien mieć dobry System?
Bardzo ważne są logiczna i spójna koncepcja oraz strategia, w oparciu o którą działa program. Powinny być one dokładnie przemyślane i zaprojektowane. Wybraną strategię należy często weryfikować i testować w świetle zmieniających się warunków rynkowych. Pochodną poprawnie skonstruowanej i działającej strategii będą otrzymywane zyski. Istotne jest także sprawdzenie, na jakim rynku najlepiej sprawdza się konkretny system. Idealny funkcjonowałby tak samo dobrze w różnych warunkach, jednak stworzenie takiego algorytmu nie jest w praktyce możliwe.
Zalety Automatycznych Systemów Transakcyjnych
Główną zaletą Automatycznych Systemów Transakcyjnych jest eliminacja emocji z procesu inwestycyjnego, pozwalająca na sprawniejsze i bardziej efektywne wykonywanie transakcji. Systemy cechują się znaczną dyscypliną, konsekwencją oraz systematycznością działania. Cechy te wpływają pozytywnie na realizację wybranej strategii, która, raz ustalona, jest przez komputer bezwzględnie realizowana.
Ustanawianie zleceń zabezpieczających typu stop loss przyczynia się do minimalizowania strat i lepszego zarządzania ryzykiem inwestycji. Transakcje przeprowadzane są w najkorzystniejszym momencie, dlatego też zyski inwestora mogą szybko rosnąć. Program dokonuje zleceń bez udziału inwestora lub przy niewielkim jego wkładzie, co przekłada się na znaczną oszczędność czasu i możliwość nawet całodobowego aktywnego inwestowania. Systemy gromadzą i analizują informacje efektywniej niż ludzie oraz są w stanie przeprowadzać większą liczbę operacji.
Automatyczny handel może mieć pozytywny wpływ na rynki. Dzięki zawężaniu spreadów przyczynia się on do zwiększenia rynkowej płynności. Zautomatyzowanie transakcji pozwala na obniżenie prowizji maklerskich i kosztów pośrednictwa.
Wady Automatycznych Systemów Transakcyjnych
Automatyczne Systemy Transakcyjne posiadają kilka wad. Przede wszystkim większość z nich podąża za trendem, co znacznie obniża skuteczność stosowanej strategii w momencie występowania niewyraźnych trendów bądź generowania przez rynek zmiennych, mało czytelnych sygnałów. W takiej sytuacji system może nie rozpoznać konieczności zawarcia transakcji, przez co przyczyni się do pogłębiania strat.
Zagrożeniem dla efektywności stosowanego programu może być zmiana warunków rynkowych, przy których sprawdzała się wcześniej obrana strategia. W celu uniknięcia potencjalnych strat konieczne jest stałe monitorowanie wyników systemu oraz wprowadzanie zmian i aktualizacji. Błędem jest całkowite poleganie na komputerach. Prawidłowym działaniem jest natomiast weryfikacja i ocena ich działania. Inwestor nie powinien także zaniechać własnej edukacji w zakresie instrumentów i rynków będących celem inwestycji.
Korzystanie z Systemów Automatycznych niesie za sobą również bardziej prozaiczne zagrożenia, do jakich zalicza się możliwość przerwania działania programu na skutek utraty zasilania lub dostępu do internetu.
Jak zacząć?
Inwestor chcący wypróbować Automatyczne Systemy Transakcyjne ma przed sobą kilka opcji. Przede wszystkim możliwy jest zakup programu. Rozwiązanie takie nie należy jednak do najtańszych, gdyż koszt użytkowania może wynosić nawet kilkaset USD miesięcznie. Wątpliwości budzi także jakość działania niektórych systemów. Decydując się na zakup gotowego rozwiązania, warto zapoznać się z opiniami i recenzjami jego wcześniejszych użytkowników. Należy także sprawdzić, czy system podlega weryfikacji i jest dopasowywany do zmieniających się warunków rynkowych.
Doświadczeni programiści mogą sami stworzyć algorytm, wymaga to jednak szerokiej wiedzy z zakresu programowania, finansów i ekonomii. Z kolei wynajęcie informatyka w celu realizacji pomysłu znacznie obniża unikatowość strategii i programu.
Dobrym rozwiązaniem dla inwestorów indywidualnych jest korzystanie z oferty biur maklerskich, które wprowadzają do swojej oferty systemy transakcyjne umożliwiające automatyzację części lub całości wykonywanych transakcji. Wiele instytucji na zachodzie oferuje programy typu drag drop, które pozwalają na skonstruowanie programu poprzez wykorzystanie graficznego interfejsu. Działanie to wymaga jedynie podstawowej znajomości obsługi komputera. W Polsce oferta systemów służących do automatyzacji transakcji wciąż nie należy do najszerszych. Usługi tego typu proponują między innymi DM BOŚ, X-Trade Brokers DM oraz DM IDMSA.
W ramach usługi bossaAPI BOŚ umożliwił podpięcie programu wykonującego automatyczne zlecenia giełdowe bezpośrednio do systemu biura maklerskiego. XTB oferuje korzystanie z platformy MetaTrader obsługującej waluty, surowce i kontrakty futures. Możliwe jest składanie zleceń automatycznych i budowanie strategii opartych o zróżnicowane instrumenty występujące na wielu rynkach, także zagranicznych. W ramach swojej platformy IDMSA wprowadził możliwość tworzenia własnych automatów transakcyjnych. Inwestor może "przerzucić" na komputer ocenę bieżącej sytuacji i automatyczne wykonywanie transakcji bądź korzystać jedynie z sugestii programu dotyczących zmian posiadanego portfela.
Czy handel automatyczny jest opłacalny?
Odpowiedź na to pytanie należy do inwestorów. Systemy tego typu mogą znacznie przyspieszyć podejmowanie decyzji i ułatwić inwestowanie, jednakże ich działanie nie zawsze jest skuteczne. Należy pamiętać, że nie gwarantują one zysków ani nie zwalniają z konieczności dokonywania analizy inwestycji i portfela. System, aby działał poprawnie, musi być sprawdzany. Ważne jest stosowanie wyważonej strategii, opierającej się na oryginalnym i skutecznym pomyśle oraz odpowiednio dobranych parametrach.
Małgorzata Kosiecka
