Konferencja "Rynek kapitałowy a polityka gospodarcza państwa"

W sesji powitalnej głos zabrali zaproszeni goście: Marek Belka - Wicepremier i Minister Finansów, Jacek Bartkiewicz - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów, Jacek Socha - Przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd oraz przedstawiciele organizatorów konferencji: Prezes Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych - Elżbieta Pustoła oraz Prezes Giełdy Papierów Wartościowych Wiesław Rozłucki.

Wicepremier Marek Belka mówił o potrzebie udoskonalenia mechanizmu alokacji kapitału w polskiej gospodarce, co jest jednym z warunków wzrostu gospodarczego. Potrzeba modyfikacji wynika ze zmieniającej się struktury oszczędności, w tym rosnącej puli środków zgromadzonych w Otwartych Funduszach Emerytalnych.

Wśród najważniejszych zadań, które stoją przed instytucjami rynku kapitałowego i władzami państwowymi, Marek Belka wymienił:

- włączenie Giełdy i KDPW w struktury europejskiego rynku kapitałowego,

- rozwój elektronicznej platformy obrotu obligacjami skarbowymi,

- stworzenie warunków dla efektywnego wykorzystania środków zgromadzonych w OFE, dla których muszą być zaproponowane nowe, atrakcyjne instrumenty inwestycyjne.

Wiceminister Finansów Jacek Bartkiewicz stwierdził, że obecnie podstawową bolączką polskiego rynku kapitałowego jest brak podaży, czyli nowych spółek dostępnych dla inwestorów. Mówiąc o wykorzystaniu potencjału Otwartych Funduszy Emerytalnych, zwrócił uwagę, że środki tam zgromadzone powinny wspierać procesy gospodarcze zachodzące w kraju. Oświadczył, że w związku z mijającym z końcem roku 2003 zawieszeniem podatku od zysków osiąganych na giełdzie, resort finansów będzie z dużym wyprzedzeniem proponował rozwiązania podatkowe, które miałyby obowiązywać po tym okresie.

Przewodniczący KPWiG Jacek Socha zwrócił uwagę na potrzebę takich zmian regulacji prawno-podatkowych, które skłoniłyby spółki prywatne do wchodzenia na giełdę. Jeśli chodzi o rolę państwa w tej kwestii, to - zdaniem Jacka Sochy - prywatyzacja przez rynek kapitałowy jest wartością samą w sobie i w dłuższym okresie jest to rozwiązanie korzystne dla gospodarki, choć nie daje doraźnej premii, jaką otrzymuje budżet państwa sprzedając firmę inwestorowi strategicznemu.

Prezes Zarządu Giełdy Wiesław Rozłucki mówił o zmieniającej się roli państwa w rozwijającym się polskim rynku kapitałowym, z bezpośredniej na pośrednią. W pierwszych latach istnienia rynku to głównie państwo tworzyło podaż, dostarczając na giełdę prywatyzowane spółki. Od kilku lat jest inaczej - wśród spółek, które wchodzą na giełdę zdecydowanie przeważają spółki prywatne. Za najważniejszą bolączkę rynku kapitałowego w Polsce Prezes Wiesław Rozłucki uznał niską efektywność i konkurencyjność polskich spółek. Powstaje pytanie, w jakim stopniu polityka państwa może pomóc spółkom poprawić tę sytuację. Prezes Rozłucki stwierdził, że nie można oczekiwać, że państwo rozwiąże wszystkie problemy rynku kapitałowego. Wiele mogą zrobić instytucje i organizacje działające na rynku, a przykładem takich działań jest inicjatywa Corporate Governance.

Prezes KDPW Elżbieta Pustoła zwróciła uwagę, że w odróżnieniu od krajów, w których powstawanie instytucji rynkowych i tworzenie regulacji miało charakter naturalnego i długotrwałego procesu, w Polsce rynek kapitałowy został stworzony szybko i odgórnie. Z tego m.in. powodu niektóre regulacje prawne są niepełne, a inne zagadnienia przeregulowane.

Po sesji powitalnej odbyła się dalsza część konferencji, zgodnie z poniższym harmonogramem:

SESJA OPRACOWAŃ NAUKOWYCH

"Jak państwa wspierają swoje rynki kapitałowe?"

Moderator: prof. dr hab. Waldemar Frąckowiak, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

Uczestnicy: prof. dr hab. Jan Czekaj, Akademia Ekonomiczna w Krakowie

prof. dr hab. Waldemar Tarczyński, Uniwersytet Szczeciński

prof. dr hab. Krzysztof Jajuga, Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu

Główne konkluzje panelu:

- Istnieje dodatnia korelacja pomiędzy wzrostem gospodarczym a rozwojem rynku kapitałowego. Rynek kapitałowy jest naturalnym wehikułem stymulującym wzrost gospodarczy, a wzrost gospodarczy stymuluje rozwój rynku.

- Inne kraje, zwłaszcza w Unii Europejskiej wspierają rynek, bez względu na barwy polityczne rządzących ugrupowań.

- Jakość polskiego rynku (infrastruktura regulacyjno-techniczna) przerosła jego wskaźniki ilościowe (kapitalizacja, liczba notowanych spółek, efektywność inwestowania). Giełda jest przygotowana do obsługi znacznie większej liczby inwestorów i emitentów, a tym samym do silniejszego wspierania wzrostu gospodarczego.

- Cele strategiczne, które stoją przed giełdą, to: wzrost kapitalizacji do 60% PKB w ciągu 5 lat, prywatyzacja, konsolidacja z innymi giełdami.

- Bez aktywnej polityki państwa, rynek nie będzie się dostatecznie rozwijał. Polityka ta powinna zachęcać do inwestowania na polskim rynku.

SESJA ŚRODOWISKOWA

"Polityka państwa a oczekiwania środowiska rynku kapitałowego"

Moderator: Krzysztof Grabowski, Związek Maklerów i Doradców

Uczestnicy: Maria Dobrowolska, Izba Domów Maklerskich

Anna Rapacka, Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych

Piotr Dziewulski, Stowarzyszenie Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych

Krzysztof Lutostański, Izba Gospodarcza Powszechnych Towarzystw Emerytalnych

Jarosław Dominiak, Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych

Główne konkluzje panelu:

- Polski rynek kapitałowy potrzebuje impulsu do dalszego rozwoju. Największym zagrożeniem jest brak podaży papierów wartościowych. Sytuację poprawić może polityka fiskalna, która powinna być instrumentem sprzyjającym rozwojowi rynku kapitałowego. Także prywatyzacja Giełdy i Depozytu przyniosłaby poprawę efektywności rynku.

- Istotnym zagrożeniem jest słaba sytuacja finansowa spółek i pesymistyczna ocena perspektyw na przyszłość. Dla spółek aspirujących do wejścia na Giełdę, koszty wejścia powinny być niższe. Nadmierne obowiązki informacyjne są dla wielu spółek barierą przesądzającą o rezygnacji z upublicznienia.

- Najważniejszym czynnikiem, który może odwrócić niekorzystną sytuację jest poprawa koniunktury gospodarczej. Jeśli poprawi się sytuacja makroekonomiczna, pozostałe bariery staną się łatwiejsze do przezwyciężenia i spółki chętniej sięgną po kapitał poprzez Giełdę.

- Władze gospodarcze powinny mieć koncepcję rozwoju i wzajemnych relacji pomiędzy rynkiem kapitałowym a rynkami usług bankowych i ubezpieczeniowych. Musi być jasna polityka finansowa, emisyjna i prywatyzacyjna. Regulacje prawne oraz polityka podatkowa muszą być dostosowana do tej wizji.

- Bardzo pozytywną oddolną inicjatywą, jaka pojawiła się na polskim rynku kapitałowym jest ruch ładu korporacyjnego (Corporate Governance). Od przestrzegania zasad dobrej praktyki nie może być zwolniony rząd - największy właściciel w wielu spółkach. Polityka kadrowa rządu w odniesieniu do nominacji do rad nadzorczych ma znaczący wpływ na tworzenie standardów w tym zakresie.

- Państwo powinno traktować rynek kapitałowy nie jako jeden z sektorów, ale motor rozwoju gospodarczego. Oczekiwane jest zaangażowanie państwa w działania edukacyjne krzewiące wiedzę o funkcjonowaniu rynku kapitałowego.

- Optymistyczny wniosek wyniesiony z badań w spółkach giełdowych: 80% spółek, uważa, że przy dobrej koniunkturze gospodarczej warto być spółką giełdową.

SESJA PRZEDSIĘBIORCÓW

"Jaka polityka państwa wobec rynku kapitałowego może zaspokoić potrzeby przedsiębiorców"

Moderator: Henryka Bochniarz, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych

Uczestnicy: Wanda Rapaczyński, AGORA S.A.

Maria Wiśniewska, PEKAO S.A.

Janusz Filipiak, COMARCH S.A.

Bogusław Oleksy, Południowy Koncern Energetyczny S.A.

Główne konkluzje panelu:

- Rynkowi najbardziej może pomóc prywatyzacja. Państwo jest w konflikcie, gdy występuje w spółkach jako właściciel. Nie sprzyja to przejrzystości rynku i podważa wiarę w jasność reguł.

- Rynek powinien być liberalny i przewidywalny, chronić go powinny skuteczne przepisy antykorupcyjne.

- Barierą hamującą decyzje o wejściu na giełdę, jest często mentalność prezesów spółek, niezdolnych do podzielenia się władzą i do zarządzania korporacyjnego.

- Spółki mają trudności w budowaniu strategii rozwoju wobec nieprzewidywalnego otoczenia gospodarczego. Wysokie koszty pracy i przepisy podatkowe to czynniki ograniczające awans przedsiębiorstw.

Podsumowując przebieg całej konferencji Prezes Wiesław Rozłucki stwierdził, że najważniejszymi uczestnikami rynku kapitałowego są spółki oraz inwestorzy. Wszystkie inne instytucje, w tym Giełda, KDPW, domy maklerskie, KPWiG, a także władze gospodarcze powinny pomagać w pomyślnym rozwoju relacji pomiędzy nimi. Polityka gospodarcza rządu oraz tworzone regulacje prawne, powinny mieć na uwadze dobro tych dwóch grup uczestników.