Opcje wkraczają do akcji
Od dziś oferta produktowa Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie poszerza się o europejskie opcje na akcje. Instrumenty te notowane są na giełdach już od ponad 30 lat. Na największych roczny wolumen przekracza 300 mln sztuk.
Nowe instrumenty opiewają na papiery pięciu spółek. "Uruchomienie obrotu nimi oznacza, że GPW ma już w swojej ofercie wszystkie klasyczne, giełdowe instrumenty pochodne - mówi Piotr Szeliga, wiceprezes GPW. - Specyfika naszego rynku terminowego, która polega na tym, że zdecydowaną większość obrotów robią inwestorzy indywidualni, nie pozwala oczekiwać fajerwerków, jeżeli chodzi o zainteresowanie tymi derywatami w początkowym okresie. Będzie dobrze, jeżeli do końca roku osiągniemy poziom 200-300 sztuk dziennie" - dodaje. Dynamiczny rozwój opcji na WIG20, jaki obserwujemy w ostatnich miesiącach, stwarza jednak szanse na więcej. W piątek wolumen obrotu nimi wyniósł 4883 instrumenty. Średnia z ostatnich 50 sesji to 1,65 tys. Od początku roku przynajmniej jedną transakcję zawarło tu 1300 inwestorów.
Zorganizowany obrót opcjami na giełdach sięga zaledwie 30 lat wstecz. W 1973 roku chicagowska giełda CBOT uruchomiła osobny parkiet dla opcji. Nowa giełda otrzymała nazwę CBOE (Chicago Board Options Exchange). Początkowo notowano na niej tylko opcje kupna na akcje 16 spółek. Duża popularność tych instrumentów sprawiła, że szybko do obrotu wprowadziły je inne giełdy. Opcje sprzedaży pojawiły się na CBOE dopiero w 1977 roku. Obecnie roczny wolumen obrotu opcjami na akcje na giełdach sięga 2 mld instrumentów. Największy parkiet to International Securities Exchange. W 2004 roku do 3 mld zbliżył się natomiast wolumen opcji na indeksy. W tym segmencie przoduje giełda Korea Exchange.
Wykres przedstawia notowania opcji kupna (OW20F5200, linia niebieska) i opcji sprzedaży (OW20R5200, linia czerwona). Obie serie wygasły w czerwcu 2005 r. i miały taki sam kurs wykonania - 2000 pkt (poziom ten i notowania WIG20 widać powyżej notowań opcji).
Inwestor, kupując którąkolwiek z opcji, mógł ją przytrzymać do dnia wygaśnięcia (17 czerwca) lub wcześniej sprzedać na giełdzie. Jak wynika z górnego wykresu, 17 czerwca WIG20 kończy sesję powyżej kursu wykonania (2000 pkt). Opcje sprzedaży wygasają bezwartościowe (nie opłaca się "sprzedać" WIG20 po 2000 pkt, bo można to zrobić drożej na giełdzie). Skoro kurs indeksu jest powyżej 2000 pkt, to warto wykorzystać prawo, jakie daje opcja kupna i "nabyć" WIG20 po 2000 pkt od wystawcy tej opcji (w rzeczywistości na GPW opcje nie są wykonywane przez kupno/sprzedaż koszyka akcji reprezentujących indeks, a przez przekazanie odpowiedniej kwoty pieniędzy). Posiadacz opcji kupna za każdą otrzymuje kwotę wynikającą z różnicy między kursem rozliczeniowym (ustalanym na podstawie notowań WIG20), a kursem wykonania przemnożoną przez 10 zł.
Pozycje w opcjach można zamknąć na giełdzie przed dniem wygaśnięcia. W pierwszym półroczu 2005 r. notowania WIG20 podlegały dużym zmianom i kilkakrotnie przecinały wybrany kurs wykonania opcji - 2000 pkt. Za każdym razem, gdy WIG20 szedł do góry, drożały także opcje kupna (linia niebieska) a spadały notowania opcji sprzedaży (linia czerwona). Gdy WIG20 tracił, było odwrotnie. Od 20 stycznia do 25 lutego wskaźnik największych spółek wzrósł o 14%. W tym samym czasie seria OW20F5200 podrożała o około 500%, a OW20R5200 staniała o około 75%. Przez kolejne dwa i pół miesiąca WIG20 stracił 14%. Omawiana seria kupna spadła o ponad 95%, a sprzedaży poszła w górę o ponad 300%.
Jak widać, zmienność opcji jest dużo większa niż samego indeksu. Inwestorom dobrze przewidującym trendy, pozwala to osiągać ponadprzeciętne stopy zwrotu. Oczywiście, jak każda inwestycja i ta wiąże się z ryzykiem straty. W przypadku nabywcy opcji jest równoznaczne z możliwością straty całej zainwestowanej kwoty. Wystawca może stracić znacznie więcej.
