Struktura portfela akcyjnego w TFI

Oznacza to, że przez pierwsze sześć miesięcy 2004 roku wartość akcji w portfelach funduszy wzrosła o ponad 60%. W tym samym czasie indeks warszawskiej giełdy WIG wzrósł o 15,03%.

Kategorie lokat

Wartość aktywów netto funduszy inwestujących część portfela w papiery udziałowe wzrosła z 10,4 mld zł w grudniu 2003 roku do 15,7 mld zł w czerwcu bieżącego roku (wzrost o 51,6%). Udział akcji w tej grupie funduszy zwiększył się na przestrzeni analizowanych miesięcy o 2,9 punktu procentowego (z 47,34% do 50,24%). Zawdzięczamy to szybszemu wzrostowi aktywów funduszy akcyjnych i zrównoważonych (posiadających wyższy udział akcji w portfelu) w porównaniu z przyrostem aktywów funduszy stabilnego wzrostu.

Z kwoty 7,9 mld zł zainwestowanych przez fundusze w papiery udziałowe, 7,14 mld zł stanowiły lokaty w spółki notowane na warszawskiej giełdzie, 95,5 mln zł ulokowano w prawa do akcji spółek dopuszczonych do publicznego obrotu, 60,7 mln w akcje NFI a 583,4 mln zł zostało ulokowane w akcje spółek notowanych na zagranicznych giełdach i denominowanych w innej niż polska walucie.

Wartość akcji BACA - jedynego wówczas papieru notowanego zarówno w kraju, jak i za granicą wynosiła 208,4. Z czego 95,5 mln zł przypadało na akcje wyceniane w polskiej walucie. W porównaniu z grudniem 2003 roku zaangażowanie w akcje BACA wzrosło o 141 mln, a więc o ponad 200%. Udział BACA w portfelu akcyjnym funduszy wzrósł zaś niemal dwukrotnie (z 1,44% do 2,81%). Według stanu na 30 czerwca 2004 roku fundusze zainwestowały środki w akcje 156 spółek notowanych na GPW (w tym w akcje 13 NFI).

Sześć miesięcy wcześniej w skład globalnego portfela funduszy inwestycyjnych wchodziły akcje 133 spółek (w tym 13 NFI).

Polityka inwestycyjna

Z analizy struktury portfela inwestycyjnego wynika, że 62,76% środków zainwestowanych we wszystkie papiery udziałowe przez fundusze inwestycyjne przypadało na spółki wchodzące w skład WIG20 (72,41% na koniec 2003 roku). Oznacza to, że zarówno hossa na spółkach z MIDWIG-u oraz liczne emisje pierwotne wywołały przepływ kapitału ze spółek dużych w stronę spółek o średniej i małej kapitalizacji.

Spółką o największym udziale w kapitalizacji portfela funduszy inwestycyjnych w czerwcu był PKN Orlen, który zdetronizował Pekao, lidera z grudnia 2003 roku. Znamienne dla polskich funduszy inwestycyjnych jest to, że w zaledwie pięć spółek zaangażowane jest ponad 40% wartości ich portfela akcyjnego (45% w grudniu 2003) i niemal 9% całości ich aktywów netto (6,4% w grudniu). Tak silna koncentracja portfela inwestycyjnego powoduje, że nawet niewielkie wahania koniunktury giełdowej bardzo silnie wpływają na wartość aktywów całej branży.

Poza tym fakt, że w pięć największych spółek zaangażowany jest niemal każdy fundusz inwestycyjny lokujący choćby część aktywów na rynku akcji dowodzi, że polski rynek funduszy inwestycyjnych zachowuje się "stadnie" a grono funduszy prowadzących odmienną - autorską politykę inwestycyjną - pozostaje ograniczone.

Większość zarządzających stosuje w procesie zarządzania portfelem akcyjnym strategię aktywnej alokacji. Doświadczenie jednak mówi, że wraz z rozwojem rynku kapitałowego, a szczególnie wraz z napływem nowych spółek na warszawski parkiet, sytuacja ta powinna się zmieniać prowadząc do wzrostu znaczenia selekcji poszczególnych papierów. Dzięki temu powinniśmy być świadkami większego zróżnicowania portfela inwestycyjnego pomiędzy konkurującymi ze sobą funduszami, przy jednoczesnym częstszym wykorzystaniu strategii kup i trzymaj (buy&hold).

O tym, jak ważna jest struktura portfela świadczą chociażby doświadczenia ostatnich kilku miesięcy, kiedy to hossa na małych i średnich spółkach spowodowała rozwarstwienie wyników inwestycyjnych funduszy i "wynagrodziła" fundusze, których portfel odbiegał od ogólnie przyjętego standardu.

Spółki w portfelu

Poza debiutantami, największy wzrost zainteresowania, liczony saldem zmian ilości funduszy posiadających akcje danej spółki wykazały: BACA (wzrost o 22 fundusze), Grajewo (+18), także Netia, BRE, Getin (+12), Stalprofil (+11) oraz Kęty, Boryszew, Lentex, Millennium, Impexmetal (+10). Jeśli pod uwagę weźmiemy procentowy wzrost zaangażowania (bez akcji debiutantów), to ponownie najwyższy wzrost nastąpił w przypadku BACA (z 1,44% do 2,81%), dalej Getin (z 0,01% do 0,94%), Grajewo (z 0,29% do 0,91%), Indykpol (z 0% do 0,54%), Boryszew (z 0,23% do 0,72%) oraz Jelfa (z 0,68% do 1,05%).

Największy spadek procentowego zaangażowania w akcje zanotowaliśmy w przypadku Telekomunikacji Polskiej (z 11,85% do 10,28%), Pekao (z 8,86% do 7,37%), KGHM (z 7,37% do 6,19%) i Prokomu (z 4,47% do 3,46%). Dość jednoznacznie wynika z tego, iż największe spółki z GPW traciły swój udział w portfelach funduszy na rzecz papierów emitowanych przez mniejsze podmioty. Biorąc pod uwagę wartościowe zaangażowanie funduszy w daną spółkę to największy wzrost nastąpił kolejno w: PKN Orlen (+ 292,8 mln zł), Telekomunikacji Polskiej (+208,9 mln zł), BACA (+141 mln zł), BPH (+140,3 mln zł), Pekao (+132,6 mln zł) oraz KGHM (+115,3 mln zł). Największa redukcja miała miejsce w spółkach SterProjekt (-18,7 mln zł), Świecie (-11,8 mln zł), HOOP (-8,2 mln zł) oraz Okocim (-4,4 mln zł).

Ogółem tylko w 13 przypadkach nastąpiła wartościowa redukcja zaangażowania, w pozostałych 143 przypadkach nastąpił wzrost zaangażowania zarządzających funduszami inwestycyjnymi. Wartość akcji spółek wchodzących na parkiet w pierwszym półroczu 2004 roku, znajdujących się w portfelach funduszy inwestycyjnych wyniosła ponad 252 mln zł, czyli 3,2% ogólnej wartości akcji kontrolowanych przez TFI.

Biorąc pod uwagę procentowy udział funduszy w akcjonariacie spółek, najbardziej wykupionymi spółkami na 30 czerwca 2004 roku były: Lentex (26,51%), Sanok (26,29%), Projprzem (25,56%), Relpol (23,99%) oraz Forte (22,4%).

Podsumowanie

Przywykliśmy sądzić, że to Otwarte Fundusze Emerytalne i fundusze zagraniczne nadają ton wydarzeniom obserwowanym na rodzimym rynku giełdowym. Nie jest to jednak pełny obraz. Rosnąca niemal z miesiąca na miesiąc rola polskich funduszy inwestycyjnych zaczyna być coraz bardziej zauważalna. Dużo bardziej zdywersyfikowane i mniejsze od funduszy zagranicznych oraz OFE aktywa funduszy inwestycyjnych pozwalają na dużo większą elastyczność inwestycyjną.

Grono spółek, którymi interesują się fundusze inwestycyjne jest dużo szersze niż portfel inwestycyjny OFE i funduszy zagranicznych. Dzięki nim, a nie OFE i funduszom zagranicznym niemal każda spółka o dających nadzieje planach rozwoju, udająca się na parkiet giełdowy ma szanse uplasować swoje akcje na rynku kapitałowym.

Często bowiem wielkość spółki (emisji) przekreśla zainteresowanie nią największych graczy, jakimi są OFE i fundusze zagraniczne. Proponujemy, aby z zamieszczonym poniżej zestawieniem zapoznali się menadżerowie spółek giełdowych i odpowiedzieli sobie na pytanie, czy zainteresowanie funduszy inwestycyjnych spółką, którą zarządzają jest wystarczające - jeśli odpowiedź będzie negatywna niech spróbują sobie odpowiedzieć na pytanie: Dlaczego?

Grzegorz Raupuk