Co należy wiedzieć przed wyjazdem z biurem podróży?

Zmiany programu

Organizator turystyki, który przed rozpoczęciem imprezy turystycznej jest zmuszony, z przyczyn od niego niezależnych, zmienić istotne warunki umowy z klientem, powinien niezwłocznie powiadomić o tym klienta. W odpowiedzi klient powinien również niezwłocznie poinformować organizatora, czy przyjmuje proponowaną zmianę umowy, czy odstępuje od umowy. W tym drugim przypadku przedsiębiorca winien natychmiast zwrócić klientowi w całości wpłacone pieniądze i nie może zastrzegać ani wymagać zapłaty kary umownej.

W razie odstąpienia od umowy, a także w sytuacji gdy organizator odwołuje imprezę turystyczną z przyczyn niezależnych od klienta, można wybrać uczestnictwo w imprezie zastępczej o tym samym lub wyższym standardzie (względnie o niższym standardzie za zwrotem różnicy w cenie) albo żądać natychmiastowego zwrotu wszystkich wniesionych świadczeń. W przypadku niewykonania umowy przez organizatora, klient może (z pewnymi wyjątkami) żądać odszkodowania.

Kiedy cena może wzrosnąć?

Inaczej niż zmiany programu uregulowana jest kwestia ewentualnego podwyższenia ceny, a to ze względu na szczególną ochronę klientów w tym kluczowym dla nich aspekcie. Wbrew pozorom zawarcie umowy w biurze podróży nie zabezpiecza klienta w pełni przed niekorzystną dla niego zmianą ceny. Organizatorzy zwykle przewidują możliwość jej podwyższenia. Jeżeli umowa o świadczenie usług turystycznych nie zawiera takiego zastrzeżenia, wówczas dodatkowe koszty spowodowane np. drożejącymi paliwami nie mogą być przerzucane na klientów, którzy takie umowy podpisali.

Podstawę do podwyższenia ceny mogą stanowić wyłącznie okoliczności wskazane w art. 17 ust. 1 ustawy o usługach turystycznych. Chodzi m.in. o wzrost kosztów transportu czy też wzrost kursów walut. Biuro podróży może również powołać się na wzrost opłat urzędowych, podatków lub opłat należnych za takie usługi, jak lotniskowe, załadunkowe lub przeładunkowe w portach morskich i lotniczych. Przy czym firma turystyczna ma obowiązek udokumentować wpływ jednej z wymienionych okoliczności na konieczność podwyższenia ceny, jeżeli takiej zmiany dokonuje.

Ponieważ cena należy do istotnych warunków umowy, jej zmiana na niekorzyść klienta musi wiązać się z zapewnieniem mu możliwości odstąpienia od umowy. Postanowienia wyłączające taką możliwość stanowią niedozwolone klauzule umowne, a tym samym nie obowiązują konsumentów. Przedsiębiorcy, którzy o tym zapominają, muszą się liczyć z wysokimi karami nakładanymi przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Warto również wiedzieć, że ewentualna rezygnacja z wczasów czy wycieczki ze względu na wzrost jej kosztów nie może skutkować naliczeniem przez przedsiębiorcę kary umownej czy odstępnego. Biuro podróży winno wówczas rozliczyć się z klientem nie stosując przy tym żadnych potrąceń.

Zmiana uczestnika

W przypadku dokonania rezerwacji wczasów lub wycieczki z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem, ryzyko że w międzyczasie zdarzy się coś, co uniemożliwi lub przynajmniej znacznie utrudni wyjazd jest duże. Od takiego ryzyka można się wprawdzie ubezpieczyć, jednak zakres tego rodzaju polis pozostawia często wiele do życzenia. Wyjściem z sytuacji może być zaoferowanie organizatorowi innego uczestnika (uczestników) w zamian. Przepisy ustawy o usługach turystycznych gwarantują klientom możliwość przeniesienia prawa do uczestnictwa w imprezie na inną osobę (zastępcę). Zmiana uczestnika wycieczki nie jest równoznaczna w skutkach z rezygnacją z udziału w imprezie.

Mianowicie klient może bez zgody organizatora turystyki przenieść na osobę spełniającą warunki udziału w imprezie turystycznej wszystkie przysługujące mu z tytułu umowy o świadczenie usług turystycznych uprawnienia, jeżeli jednocześnie osoba ta przejmuje wszystkie wynikające z tej umowy obowiązki. Biuro podróży nie może przy tym wyłączać ani ograniczać tego uprawnienia w umowie - tego rodzaju zastrzeżenia byłyby nieważne. Przeniesienie uprawnień i przejęcie obowiązków jest skuteczne wobec organizatora turystyki, jeżeli klient zawiadomi go o tym przed rozpoczęciem imprezy turystycznej w terminie określonym w umowie.

Zamiana ta może jednak nieznacznie wpłynąć na koszt uczestnictwa w imprezie. Zwykle organizatorzy pobierają opłatę manipulacyjną pokrywającą koszty poniesione przez organizatora w wyniku zmiany uczestnika imprezy. Zastrzeżenie zbyt wysokiej, ryczałtowej opłaty manipulacyjnej byłoby naruszeniem prawa.

Internetowa wyszukiwarka Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych, za pomocą której można sprawdzić organizatora turystyki i posiadane przez niego formy i sumy zabezpieczenia finansowego klientów znajduje się tutaj.

Gwarancje/ubezpieczenia na rzecz klientów

Organizator turystyki winien zapewnić:

• gwarancję/ubezpieczenie zapewniające pokrycie kosztów powrotu klienta do kraju,
   
• gwarancję/ubezpieczenie zapewniające pokrycie zwrotu wpłat wniesionych przez klientów w razie niewykonania zobowiązań umownych,
   
• ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia (tylko w przypadku imprez zagranicznych).

Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.08.1997 r. o usługach turystycznych (Dz. U. z 2004 r. nr 223, poz. 2268 ze zm.).

autor: Tomasz Konieczny
Gazeta Podatkowa Nr 645 z dnia 2010-03-15

GOFIN podpowiada