Co zmienia Karta Polaka?
7 września 2007 r. sejm uchwalił ustawę o Karcie Polaka. Jest to krok realizacji postanowienia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie udzielania pomocy Polakom zamieszkałym poza granicami w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym. Uchwalona ustawa wypełniła moralny obowiązek wobec Polaków na Wschodzie, którzy wskutek chwiejnych losów ojczyzny - utracili obywatelstwo polskie. W ustawie wpisane są zasady przyznawania, utrata ważności, unieważnienie Karty Polaka oraz uprawnienia osoby, której zostanie przyznana Karta Polaka.
Karta Polaka - ułatwienie dla Polaków z kresów
Warunkiem uzyskania Karty Polaka jest deklaracja przynależności do Narodu Polskiego oraz spełnienie jednocześnie kilku warunków:
- wykazanie swojego związku z polskością oraz przynajmniej podstawowa znajomość języka polskiego,
- znajomość oraz kultywowanie polskich tradycji i zwyczajów,
- w obecności konsula Rzeczypospolitej Polskie lub też upoważnionego pracownika organizacji złożenie pisemnej deklaracji przynależności do Narodu Polskiego,
- wykazanie, że co najmniej jedno z rodziców lub dziadków albo oboje pradziadków było narodowości polskiego lub posiadało obywatelstwo polskie - można również przedłożyć zaświadczenie organizacji polskiej lub polonijnej działającej na terenie zamieszkałego państwa potwierdzające aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka i kultury polskiej lub mniejszości narodowej.
- Karta Polaka może być przyznana osobie będącej obywatelem: Republiki Armenii, Republiki Azerbejdżańskiej, Republiki Białoruś, Republiki Estońskiej, Gruzji, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Ukrainy albo Republiki Uzbekistanu. Posłowie odrzucili poprawkę, aby Karta obejmowała nie tylko Polonię na Wschodzie, ale również na całym świecie.
Osobie małoletniej przyznaje się Kartę Polaka na podstawie wniosku rodziców, gdy oboje rodzice są już w posiadaniu Karty Polaka. W przypadku, gdy tylko jeden z rodziców posiada Kartę Polaka - za zgodą drugiego z rodziców, która zostaje wyrażona w oświadczeniu złożonym przed konsulem, chyba, że drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska. Przyznanie Karty Polaka małoletniemu, który ukończył 16 lat może nastąpić jedynie za jego zgodą.
Karta Polaka jest ważna przez okres 10 lat od dnia jej przyznania z możliwością przedłużenia. W celu przedłużenia okresu ważności karty należy złożyć wniosek o przedłużenie ważności, jednak nie później niż na 3 miesiące przed terminem ważności Karty Polaka. W przypadku osoby małoletniej karta traci ważność po upływie 1 roku od dnia uzyskania przez niego pełnoletności, jednak tak jak w przypadku osoby pełnoletniej istnieje możliwość przedłużenia okresu ważności o 10 lat, jeśli posiadacz karty najpóźniej na 3 miesiące przed terminem złoży wniosek o przedłużenie ważności.
Przyszli posiadacze Kart Polaka będą mogli korzystać z następujących przywilejów:
- zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę,
- podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy,
- podejmowania i odbywania studiów oraz uczestnictwa w badaniach naukowych naukowych pracach rozwojowych,
- korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych,
- ulgi 37% na przejazdy środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych na podstawie biletów jednorazowych,
- bezpłatny wstęp do muzeów państwowych.
Według premiera Jarosława Kaczyńskiego ustawa skierowana jest do Polaków na Wschodzie, ponieważ ich obecne kraje zamieszkania nie uznają podwójnego obywatelstwa. Ustawa wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
