We wrześniu 2016 roku Polska przyjęła ustawę, która umożliwiła stoczniom w Polsce płacenie zryczałtowanego podatku w wysokości 1 proc. od sprzedaży pochodzącej z budowy i przebudowy statków zamiast powszechnie obowiązującego podatku dochodowego od osób prawnych lub od osób fizycznych.
Wariant ten daje stoczniom możliwość zapłaty niższego podatku niż w ramach zwykłego podatku dochodowego od osób prawnych (19 proc. dochodu podlegającego opodatkowaniu) lub od osób fizycznych (18 lub 32 proc. dochodu podlegającego opodatkowaniu w przypadku osób fizycznych oraz 19 proc. w przypadku przedsiębiorców). Ponadto obowiązek zapłaty zryczałtowanego podatku jest wstrzymany do czasu ukończenia budowy lub przebudowy statku.
Komisja rozpoczęła analizowanie proponowanych zachęt podatkowych dla stoczni, gdy Polska zgłosiła je Brukseli w grudniu 2016 roku.
KE podała, że nie kwestionuje prawa Polski do decydowania o własnym systemie podatkowym, jednak zgodnie z Traktatem o Unii Europejskiej musi zweryfikować, czy system podatkowy jest zgodny z unijnymi zasadami pomocy państwa i nie przyznaje on "selektywnej korzyści niektórym przedsiębiorstwom względem innych".
Komisja obawia się, że proponowany zryczałtowany podatek od sprzedaży stanowi tzw. pomoc operacyjną, wykorzystującą fundusze publiczne, by zwolnić stocznie z kosztów, które w przeciwnym razie musiałyby ponieść w ramach bieżącej działalności. Pomoc operacyjna nie jest dopuszczalna zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa, ponieważ zakłóca zasady uczciwej konkurencji. KE obawia się, że ta pomoc zaszkodziłaby stoczniom w UE, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach polskiego systemu podatkowego. "Ponadto pomoc nie wydaje się konieczna, biorąc pod uwagę, że istnieją w Polsce stocznie, które są w stanie konkurować na rynku na podstawie własnych osiągnięć" - wskazuje Komisja.
Jak podkreśla KE, nie oznacza to, że Polska nie może interweniować w sprawie przemysłu stoczniowego na swoim terytorium. Niektóre kategorie pomocy, takie jak pomoc na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną lub pomoc regionalna, są dozwolone na podstawie unijnych zasad pomocy państwa. Te rodzaje pomocy są - zdaniem Komisji - skuteczniejsze i w mniejszym stopniu zakłócają konkurencję niż pomoc operacyjna.
Komisja zbada teraz, czy jej wstępne zastrzeżenia zostaną potwierdzone. Wszczęcie dochodzenia daje zainteresowanym stronom trzecim możliwość przedstawienia swoich uwag.
W poniedziałek KE zatwierdziła też program regionalnej pomocy inwestycyjnej, który ma na celu wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw w sektorze stoczniowym w województwie pomorskim oraz zachodniopomorskim. Pomoc zostanie przyznana w formie dotacji, dopłat do oprocentowania i gwarancji. Całkowity budżet wynosi ok. 77 mln złotych (ok. 18 mln euro).
W tym przypadku Komisja stwierdziła, że pomoc będzie wspierać nowe inwestycje mające na celu modernizację sektora, który od lat jest bardzo ważny dla lokalnej gospodarki. Komisja ustaliła, że pomoc została ograniczona do niezbędnego minimum, uznając więc, że pozytywne skutki projektu dla rozwoju regionalnego wyraźnie przewyższają zakłócenia konkurencji spowodowane pomocą państwa.
Z Brukseli Łukasz Osiński
