Dowody bez kodów
Ponad 5,6 mln osób powinno wymienić dowody osobiste wyłącznie z powodu zmiany kodów pocztowych. Poczta Polska często zmienia lokalizację i oznaczenie kodowe swoich placówek, nie licząc się z czasem i kosztami, jakie ponoszą osoby zmuszone do aktualizacji dokumentów tożsamości. Tymczasem podawania kodu pocztowego nie wymagają ani obecne przepisy, ani przewidywane w nich zmiany.
Grupa posłów zgłosiła do laski marszałkowskiej projekt zmian w ustawie o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Katalog informacji, które znajdują się na dowodach osobistych, miałby być zawężony do nazwy miejscowości, nazwy ulicy, numeru domu i numeru mieszkania. Nie byłaby umieszczana nazwa poczty ani jej oznaczenie kodowe.
Dane te nikomu nie są potrzebne, poza pocztą, której ułatwiają sortowanie przesyłek na poszczególne trasy między pocztami i w obrębie działania jednej poczty. Tymczasem, paradoksalnie, kod pocztowy stał się dodatkowym indentyfikatorem obywatelskim, mimo iż nie wymagają jego umieszczania na dowodzie osobistym ani ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych, ani inne akty prawne, takie jak np. ordynacje wyborcze do Sejmu i Senatu, do Parlamentu Europejskiego czy do samorządu terytorialnego wszystkich szczebli. Administracja po prostu nadgorliwie uznała, że kod pocztowy jest elementem adresu zamieszkania.
Wprawdzie Rada Ministrów rozporządzeniem z 14 września 2004 r. zwolniła od opłat obywateli wymieniających dowód osobisty z powodu zmiany kodu pocztowego, jednak koszty tego "odciążenia", szacowane na ok. 84 ml zł, ktoś musi zapłacić. Ktoś, czyli budżet państwa. Ale obywatel, niezależnie od opłaty, ponosi przecież inne koszty - co najmniej dwa razy musi pojechać do urzędu (odbiór nowego dokumentu wymaga osobistego stawiennictwa), musi zrobić i dostarczyć nowe zdjęcia, potem dokonać odpowiednich zmian w numerach NIP, REGON itd. Traci czas i pieniądze.
Jak doszło do nieporozumienia? Wszystko przez nieprecyzyjne pojęcie "adresu zameldowania". Obowiązujące przepisy stanowią, że "w dowodzie osobistym zamieszcza się adres zameldowania na pobyt stały, a w razie jego braku - zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące". W przypadku braku zameldowania na pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące danych o adresie nie zamieszcza się.
Proponowane zmiany wprowadzą więc zamknięty katalog danych, które będą umieszczane na dowodach osobistych, a także rozstrzygną, jak należy postępować w przypadku, gdy w miejscowości nie ma wyodrębnionych ulic. W takich sytuacjach wystarczy wpisać nazwę miejscowości, numer domu i numer mieszkania (jeśli są wyodrębnione).
Zmienna sieć placówek pocztowych
Według danych GUS, w latach 1996-2003 z mapy Polski usunięto 778 placówek pocztowych, w tym 527 na wsi i 251 w mieście. W tym samym czasie na terenie miast powstało 779 innych placówek pocztowych. Łącznie w latach 1996-2003 dokonano 1557 zmian w sieci placówek pocztowych, to jest 18,75 proc. ogólnej liczby placówek (8304) w kraju. W br. zmiany kodów pocztowych nastąpiły w ponad 20 proc. placówek pocztowych.
Zmiana dla 18,75 proc.
Około 18,75 proc. pełnoletniej ludności kraju to ponad 5,6 mln osób, które z powodu zmiany kodu pocztowego powinny - według administracji - zmienić dowody osobiste (jako 100 proc. przyjęto liczbę 29 986 109 osób uprawnionych do udziału w wyborach do Parlamentu Europejskiego).
Janina Kotłowska - Rudnik
