Najszybciej drożały usługi, których ceny były o ponad siedem procent wyższe niż rok temu. Chodzi głównie o wywóz śmieci, usługi finansowe czy usługi stomatologiczne i wizyty lekarskie. Na wzrost inflacji złożyły się również rosnące koszty energii elektrycznej i ciepła.
We wrześniu o 2,8 procent zdrożała żywność i napoje bezalkoholowe. W tej kategorii najwyższy wzrost dotyczył cen pieczywa, owoców, mleka i ryżu. O 4,7 procent zdrożały też tytoń i napoje alkoholowe. Dwuprocentowy spadek cen odnotowano natomiast w kategorii odzieży i obuwia. O pięć procent mniej niż rok temu płaciliśmy też za transport, co było przede wszystkim efektem tańszego paliwa.
Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
Inflacja w Polsce nie chce spadać
Zgodnie z finalnymi danymi GUS inflacja CPI zwiększyła się we wrześniu do 3,2 proc. r/r wobec 2,9 proc. w sierpniu, kształtując się zgodnie ze wstępnym szacunkiem GUS i powyżej konsensusu rynkowego równego naszej prognozie (3,0 proc.).
Czynnikiem oddziałującym w kierunku zwiększenia inflacji we wrześniu była wyższa dynamika cen paliw (-9,2 proc. r/r we wrześniu wobec -12,3 proc. w sierpniu) w ślad za rosnącymi cenami ropy naftowej na światowym rynku. Do wzrostu inflacji przyczyniło się również zwiększenie dynamiki cen nośników energii (4,6 proc. r/r we wrześniu wobec 4,5 proc. w sierpniu), będące efektem podwyżek cen energii cieplnej, a także wyższa inflacja bazowa, która zgodnie z naszymi szacunkami wyniosła we wrześniu 4,2 proc. r/r wobec 4,0 proc. w sierpniu.
Wzrost inflacji bazowej wynikał przede wszystkim z wyższej dynamiki cen w kategoriach "łączność" (m.in. efekt podwyżek usług telekomunikacyjnych), "rekreacja i kultura" (m.in. efekt podwyżek opłat radiowo-telewizyjnych), "transport - po wyłączeniu paliw" (efekt niskiej bazy sprzed roku w przypadku usług transportowych) oraz "wyposażenie mieszkania i prowadzenie gospodarstwa domowego" (m.in. efekt wyższych cen mebli oraz urządzeń gospodarstwa domowego).
Przeciwny wpływ na inflację miała natomiast niższa dynamika cen żywności i napojów bezalkoholowych (2,8 proc. r/r we wrześniu wobec 3,0 proc. w sierpniu). Niższe tempo wzrostu cen w tej kategorii było związane przede wszystkim ze zmniejszeniem dynamiki cen mięsa (ze względu na spadające ceny wieprzowiny) oraz owoców (wynik lepszych tegorocznych zbiorów).
Zaskakujący wzrost inflacji bazowej we wrześniu
W strukturze danych na szczególną uwagę zasługuje odnotowany we wrześniu wzrost inflacji bazowej, który nastąpił mimo oddziaływania efektów wysokiej bazy sprzed roku. Tym samym inflacja bazowa ponownie zbliżyła się do swojego maksimum lokalnego z lipca kiedy to ukształtowała się na najwyższym poziomie od grudnia 2001 r. Odnotowany we wrześniu wzrost dynamiki cen w takich kategoriach jak "usługi telekomunikacyjne", "opłaty radiowo-telewizyjne", czy też "meble" i "urządzenia gospodarstwa domowego", może sugerować, że wyższa inflacja bazowa jest efektem zwiększonego popytu na niektóre towary i usługi ze względu na przedłużającą się perspektywę pracy zdalnej i dalszej izolacji społecznej, czy też innego wzorca sezonowego remontów w warunkach drugiej fali pandemii. W kolejnych miesiącach dostrzegamy wysokie prawdopodobieństwo dalszego wzrostu dynamiki cen niektórych towarów i usług ze względu na przerzucanie przez część firm na konsumentów podwyższonych kosztów wynikających z restrykcji administracyjnych wprowadzonych z uwagi na drugą falę pandemii.
COVID-owe podwyżki cen czynnikiem ryzyka
Prognozujemy, że do końca br. inflacja ustabilizuje się i będzie kształtować się na poziomie ok. 3,0 proc., a w 2021 r. obniży się średniorocznie do 1,7 proc. r/r. Prognozowany przez nas spadek inflacji bazowej oraz dynamiki cen żywności będzie kompensowany przez wzrost dynamiki cen paliw i nośników energii.
Czynnikiem ryzyka w górę dla naszej prognozy jest odnotowany we wrześniu wzrost inflacji bazowej. Uważamy jednak, że nawet w przypadku dalszego wzrostu cen będącego efektem drugiej fali pandemii, zostanie on z nadwyżką skompensowany przez efekty wysokiej bazy sprzed roku i inflacja bazowa w kolejnych miesiącach powróci do trendu spadkowego. Prognozowana przez nas ścieżka inflacji jest spójna z naszym scenariuszem, zgodnie z którym pierwsza podwyżka stóp procentowych (o 15 pb) nastąpi w listopadzie 2022 r. Opublikowane dzisiaj finalne dane o inflacji są neutralne dla złotego oraz rentowności polskich obligacji.
Jakub Olipra EkonomistaCredit Agricole Bank Polska S.A.
Abonament RTV w centrum uwagi
Zmieniające się wzorce spędzania czasu wolnego z uwagi na pandemię, oraz rozpowszechnienie pracy zdalnej, sprzyjają wzrostom cen w kategoriach związanych z domową rozrywką i dostępem do informacji, jak telewizja, czy internet - ocenił ekonomista Pekao Adam Antoniak.
GUS potwierdził wstępny szacunek wrześniowej inflacji na poziomie 3,2 proc. rdr. "Ceny towarów wzrosły o 1,7 proc. rdr, a ceny usług zwiększyły się o 7,2 proc. rdr." - ocenił Antoniak. Zdaniem ekonomisty dane wskazują, że za zaskakującym wzrostem inflacji w ubiegłym miesiącu stał m.in. wzrost opłat RTV, usług telekomunikacyjnych oraz cen w dziale "edukacja".
- Drożały także usługi lekarskie. Zmieniające się wzorce spędzania czasu wolnego z uwagi na pandemię COVID-19 (więcej czasu spędzamy w domach), oraz rozpowszechnienie pracy zdalnej, sprzyjają wzrostom cen w kategoriach związanych z domową rozrywką i dostępem do informacji (telewizja, internet) - stwierdził Antoniak.
"W ujęciu rocznym największy wpływ na wzrost CPI miały wyższe ceny w zakresie mieszkania (5,9 proc. rdr), żywności (2,9 proc. rdr) oraz restauracji i hoteli (5,3 proc.) , których wkład do inflacji wyniósł odpowiednio 1,43 p. proc., 0,67 p. proc. i 0,33 p. proc." - dodał.
Jego zdaniem do przyspieszenia rocznego tempa wzrostu cen względem sierpnia przyczynił się przede wszystkim płytszy spadek cen paliw, oraz wyższe wzrosty cen łączności oraz w dziale "rekreacja i kultura". - Mitygująco oddziaływał m.in. wolniejszy wzrost cen żywności" - ocenił ekonomista. "W oparciu o dostępne dane szacujemy, że inflacja bazowa z wyłączeniem cen żywności i energii wzrosła do 4,2 proc. rdr z 4,0 proc. rdr w sierpniu - dodał.
Wedle Antoniaka w najbliższych miesiącach inflacja CPI będzie się kształtowała w okolicach 3 proc. rdr, a wyraźniejszego spadku w stronę celu NBP można spodziewać się dopiero w grudniu.
Zdaniem ekonomisty dalszy spadek presji inflacyjnej powinien przynieść początek roku, jednak jego skala będzie niższa niż wcześniej oczekiwano z uwagi na wzrost niektórych cen administrowanych, opłat i podatków (m.in. "opłata mocowa", "podatek cukrowy"). - Dalszy wzrost płacy minimalnej może ponadto sprzyjać wzrostom cen usług - ocenił.
Według Antoniaka należy zwrócić uwagę, że wrzesień przyniósł wyraźne oderwanie zachowania cen w Polsce od wzorca regionalnego. "W kraju wzrost cen okazał się wyższy od oczekiwań, podczas gdy w Czechach we wrześniu inflacja okazała się 0,3 p. proc. niższa od konsensusu (Bloomberg), a na Węgrzech o 0,5 p. proc. - Szacujemy, że w tym roku średnioroczna inflacja CPI wyniesie 3,5 proc., a w 2021 r. obniży się w okolice 2 proc. - napisał.
Ekonomista stwierdził, że w kontekście perspektyw dla polityki pieniężnej większe znaczenie mają obecnie perspektywy gospodarcze, które w dużym stopniu uzależnione są od przebiegu pandemii COVID-19, niż kształtowanie się inflacji, która w najbliższych kwartałach powinna pozostać w granicach dopuszczalnych odchyleń od celu NBP.
- Podzielamy opinię Rafała Sury z Rady Polityki Pieniężnej, że polityka pieniężna pozostanie luźna na dłużej - podsumował.
