Inwestycyjny Kazachstan

Chińczycy zainwestowali ponad 15,8 mld dol. tylko w wydobycie ropy i gazu ze złóż kazachskich - sieci gazowe ok. 6,1 mld dol., pozostałe kwoty to: sektor naftowy, bankowy i sieci stacji paliwowych. Dla porównania chińskie inwestycje w wydobycie ropy i gazu z rosyjskich złóż to tylko ok. 1,4 mld dol., w dalszej kolejności wydobycie metali kolorowych - ok. 214 mln dol., huty szkła - 200 mln i sektor bankowy - 100 mln. W przypadku Białorusi Chińczycy zainwestowali ok. 90 mln dol. w sektor hotelarski.

Chińskie ZIB w Kazachstanie stają się ważnym elementem ekonomicznej ekspansji w Azji Centralnej. Realizowane projekty dotyczą sektora paliwowego, zwłaszcza wydobycia ropy i gazu. Mimo podwojenia chińskich inwestycji w 2014 r. w gospodarkę Rosji (z 594 mln dol. w 2013 r. do 1,192 mld dol. w 2014 r.), nie można porównywać ich z inwestycjami w gospodarkę Kazachstanu.

Jednym z powodów był z pewnością utrudniony dostęp do aktywów rosyjskich kampanii naftowych w latach 90. poprzedniego wieku. Obecnie chińskie firmy są gotowe na finansowanie wielu projektów w Rosji, pod warunkiem wejścia do organów zarządzania projektem i rozliczeń w juanach. W ujęciu realnym Rosja jest potrzebna Chinom jako dostawca ropy, gazu, a zwłaszcza z uwagi na posiadanie licznych areałów.

Dlaczego rynek Kazachstanu jest atrakcyjniejszy od rosyjskiego czy białoruskiego? Według Doing Business 2015 r. decydują o tym zwłaszcza ułatwienia w zakresie ochrony inwestycji zagranicznych - Kazachstan zajmuje pod tym względem szóste miejsce wśród gospodarek Europy Środkowo-Wschodniej i Azji Środkowej (Rosja - 22., a Białoruś - 21. miejsce). Dzieje się tak również za sprawą uproszczeń w systemie podatkowym - Kazachstan zajmuje pod tym względem drugie miejsce (na pierwszym miejscu znajduje się Macedonia, Rosja - 10., Białoruś - 14.).

Pobierz: darmowy program do rozliczeń PIT

Jak wskazują opracowania Ministerstwa Gospodarki RP, postrzegającego Kazachstan jako ważnego partnera gospodarczego - kraj ten jest wśród pierwszej piątki z krajów WNP, z którym utrzymujemy największą wymianę handlową. Biorąc pod uwagę wyniki handlu za dziewięć miesięcy 2014 r., Kazachstan był odpowiednio 43. i 26. partnerem handlowym Polski na 250 krajów i terytoriów zależnych, z którymi prowadzimy wymianę handlową.

Kazachstan nie tylko zapatruje się na inwestorów z Chin. W celu zwiększenia napływu inwestycji zagranicznych w czerwcu 2014 r. Ministerstwo Przemysłu i Nowych Technologii Kazachstanu przyjęło nowe uregulowania, które mają zachęcać zagraniczne podmioty do inwestowania w tym kraju. Nowe rozwiązania przewidują następujące preferencje dla nowych projektów inwestycyjnych realizowanych w Kazachstanie (preferencje te są szczegółowo określane w tzw. kontrakcie inwestycyjnym zawieranym pomiędzy inwestorem a Komitetem ds. Inwestycji Ministerstwa ds. Inwestycji i Rozwoju Kazachstanu):

• zwolnienia z korporacyjnego podatku dochodowego na okres do 10 lat;
• zwolnienia z podatku gruntowego na okres do 10 lat;
• zwolnienia z podatku od nieruchomości na okres do ośmiu lat od daty oddania do użytku przedmiotu inwestycji, np. zakładu produkcyjnego (przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do nieruchomości, które były oddane do eksploatacji po raz pierwszy);
• zwrotu do 30 proc. kosztów poniesionych na prace budowlane, wykończeniowe i zakup sprzętu po pełnym uruchomieniu zakładu na podstawie dokumentów potwierdzających;
• zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwoleń na pracę dla pracowników podmiotu nadzorującego realizację projektu inwestycyjnego, jak również dla jego podwykonawców w sferze działalności badawczej i projektowej, usług inżynieryjnych i prac budowlanych (z powyższego zwolnienia można korzystać do jednego roku od momentu oddania inwestycji do użytkowania, listę profesji oraz liczbę pracowników zagranicznych określa się szczegółowo w kontrakcie inwestycyjnym);
• niezmienności zasad wyżej wymienionych zwolnień podatkowych oraz prawa do zatrudniania zagranicznych pracowników bez potrzeby ubiegania się o pozwolenie na pracę;
• współpracy z Komitetem ds. Inwestycji na zasadzie "jednego okna" (inwestor składa wniosek wraz z odpowiednimi dokumentami i za jego pośrednictwem negocjuje warunki umowy inwestycyjnej);
• uproszczonej procedury zakupu gruntów pod inwestycje;
• wsparcia przez Komitet ds. Inwestycji w zabezpieczeniu gwarancji realizacji zamówień przez firmy państwowe;
• zwolnienie z podatków celnych przy wwozie na terytorium RK maszyn i części zapasowych na okres realizacji projektu inwestycyjnego.

Powyższe preferencje inwestycyjne mogą być przyznane po spełnieniu następujących warunków:

• projekt inwestycyjny będzie realizowany przez nowo utworzony podmiot prawny - status taki o posiadać będą podmioty, które: będą zarejestrowane nie wcześniej niż rok od daty złożenia wniosku o otrzymanie preferencji inwestycyjnych, zakres ich działalności pokrywać się będzie z wykazem priorytetowych działalności określonych dla realizacji danego projektu (wykaz takich rodzajów działalności określany będzie przez rząd i będzie mógł być zmieniony maksymalnie raz na rok, do wykazu tego nie będą mogły zostać włączone: branża hazardowa, wydobycie surowców mineralnych oraz produkcja towarów akcyzowych za wyjątkiem pojazdów mechanicznych o pojemności silnika powyżej 3000 cm sześc. oprócz autobusów, mikrobusów i trolejbusów), a projekt realizowany będzie w ramach jednego kontraktu inwestycyjnego;
• inwestor przeznaczy na projekt inwestycyjny nie mniej niż ok. 20 mln dol.;
• dany nowo utworzony podmiot prawny nie będzie: prowadził działalności na terenie specjalnych stref ekonomicznych, nie będzie spółką akcyjną z udziałem kapitału państwowego, nie będzie autonomiczną organizacją edukacyjną;
• bezpośrednim źródłem lub zabezpieczeniem finansowania danej inwestycji nie będą środki budżetu Kazachstanu;
• działalność inwestycyjna nie będzie wykonywana na podstawie umowy koncesyjnej;
• dana działalność nie będzie podlegała subsydiowaniu przez rząd Kazachstanu.

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze

W celu ułatwienia przyjazdów dla przedsiębiorców od 15 lipca 2014 r. Kazachstan wprowadził tymczasowo, na okres co najmniej roku, ruch bezwizowy dla obywateli 10 krajów - największych inwestorów zagranicznych w tym państwie (USA, Holandia, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Włochy, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Malezja, Korea Południowa i Japonia).

Rozwiązanie to obejmuje posiadaczy wszystkich rodzajów paszportów wydawanych przez ww. kraje, których obywatele mogą wjeżdżać i przebywać na terytorium Kazachstanu do 15 dni od momentu przekroczenia granicy, niezależnie od celu wizyty. Obywatele Polscy udający się do Kazachstanu, niezależnie od celu wizyty, muszą posiadać stosowną wizę, z wyjątkiem posiadaczy paszportów dyplomatycznych.

Powołano także Rzecznika Inwestycyjnego (Ombudsmana), który jest wyznaczany przez rząd Kazachstanu i którego głównymi zadaniami są pomoc i ochrona praw inwestorów na terytorium tego kraju.

Realizowana obecnie polityka gospodarcza jest ukierunkowana na przyciągnięcie inwestorów zagranicznych i zwiększenie produkcji krajowej w celu zastąpienia nią produkcji importowanej.

dr Henryk Borko

Autor jest rektorem Warszawskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej. W latach 2000-2006 ekspert ds. rynków wschodnich UNIDO ONZ