Jak zagospodarować 10 mld PKP?

Ocena NIK wypadła negatywnie - niewłaściwa gospodarka majątkiem niewykorzystanym do celów produkcyjnych ujemnie wpływa na funkcjonowanie i stan finansowy spółek powołanych po podziale państwowego przedsiębiorstwa. PKP S.A. nie dokonała przeglądu majątku, nie zagospodarowała 30 proc. powierzchni posiadanych budynków, nie zabezpieczyła nieruchomości przed dewastacją ani nie zadbała o ochronę swoich interesów w umowach najmu, dzierżawy i sprzedaży nieruchomości. Nie uregulowała też stanu prawnego ponad połowy użytkowanych gruntów (60 tys. działek o powierzchni 57 tys. ha), a aż 30 proc. nieprzewłaszczonych budynków nie zostało objętych stosownymi wnioskami. Izba szacuje wartość niezagospodarowanego mienia na 10 mld zł. - Równoważy to mniej więcej zobowiązania spółki - twierdzi Krzysztof Wierzejski, dyrektor Departamentu Komunikacji i Systemów Transportowych NIK. Według wiceprezesa izby Jacka Jezierskiego, kontrola majątku PKP w latach 2001 - 2004 wykazała, że jego wartość spada, a przewoźnik generuje straty. - Tylko straty w mieniu zbędnym zostaną zaksięgowane na 1,15 mln zł. Żeby oszacować wszystko, należałoby dokonać wyceny całego majątku PKP - ocenił wiceprezes.

Straty finansowe PKP

" 4 mln zł uszczuplenie środków spółki
" 3,5 mln zł utrata udziałów w fabryce PaFaWag
" 12 mln zł - uzyskane z naruszeniem prawa (wniesienie aportem 5 obiektów niebędących własnością PKP)
" zaniżenie aktywów i pasywów jednego z zakładów o kwotę 51 mln zł
" 6,5 mln zł - poniesione niecelowo koszty utrzymania zbędnych linii kolejowych przekazanych bezpłatnie w zarząd samorządom
" 148 tys. zł - wydatki z naruszeniem prawa

Łącznie nieprawidłowości w wymiarze finansowym wyniosły ponad 78 mln zł. Spółka tylko z tytułu najmu lub dzierżawy utraciła ponad 1 mln zł - m.in. w wyniku bezumownego korzystania z majątku PKP i nienaliczania odsetek. Kontrolerzy dopatrzyli się także zaniżania stawek czynszowych, zawierania umów - w tym także sprzedaży mienia - bez przetargów; niskiego tempa likwidacji obiektów uznanych za zbędne i niewielką skuteczność windykacji należności. Izba zwróciła się do ministra infrastruktury o zmiany prawa, które całościowo uregulują uwłaszczenie PKP. - Spółek jest za dużo, by można nimi było skutecznie zarządzać, działania dla ich konsolidacji należy uznać za kierunkowo dobre - uznała NIK.

Magdalena Wojtuch