Kiedy skończą się szkolne wyjazdy? Pieniędzy dla nauczycieli wciąż brakuje
Rewolucja w szkolnej edukacji? Uchwała Sądu Najwyższego może skutecznie zatrzymać organizację wycieczek szkolnych w Polsce. Brak funduszy na opłacenie nadgodzin nauczycieli, które od teraz muszą być wypłacane, stawia pod poważnym znakiem zapytania dotychczasowy standard edukacyjnych wyjazdów.
Wycieczki szkolne od lat pełnią ważną rolę w edukacji dzieci i młodzieży, oferując nie tylko poszerzanie wiedzy, ale też rozwój społeczny i integrację rówieśników. Mimo że formalnie nie są obowiązkiem samorządów, były traktowane jako standardowa część szkolnego życia. Najnowsze zmiany prawne jednak mogą to diametralnie zmienić.
Już niedługo polska szkoła może przejść małą rewolucję i nie chodzi o kolejne dodanie lub zabranie przedmiotu, czy zmianę podręczników. W dniu 26 lutego 2025 roku Sąd Najwyższy podjął uchwałę, która nadaje nauczycielom prawo do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy ponad ustawowy wymiar wynikający z Karty Nauczyciela. Oznacza to, że czas spędzony na wycieczkach szkolnych, który dotychczas często był traktowany jako dodatkowy obowiązek bez rekompensaty finansowej, musi być teraz odpowiednio opłacany.
Jak podkreśla Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca i współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, decyzja ta może spowodować, że "w szkołach nie będzie już wycieczek" z powodu braku środków na opłacenie nadgodzin. Jak wskazuje Chęciński w rozmowie z Portalem Samorządowym, obecny brak funduszy jest poważnym zagrożeniem dla organizacji tych wyjazdów.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, organizacja i finansowanie wycieczek szkolnych nie należą do podstawowych zadań samorządów. Budżet państwa przekazywany szkołom ma cele edukacyjne, ale nie obejmuje finansowania wyjazdów. W praktyce oznacza to, że jeśli nie pojawi się dodatkowe dofinansowanie na pokrycie wynagrodzeń za nadgodziny nauczycieli, samorządy i szkoły będą musiały wybierać, czy stać je na organizację takich wycieczek.
Prezydent Sosnowca zauważa, że bez wsparcia finansowego "dyrektorzy, nauczyciele, rodzice i samorządowcy będą się musieli mocno zastanawiać, czy na tę wycieczkę ich stać". To wyraźny sygnał, że dalsze losy wycieczek szkolnych stoją pod znakiem zapytania.
Wielu nauczycieli dotąd traktowało wyjazdy z uczniami jako część swoich obowiązków, często bez dodatkowego wynagrodzenia. Orzeczenie SN wymusza rozliczanie czasu pracy w sposób precyzyjny, a więc każda godzina ponadwymiarowa musi być opłacona. To dla nauczycieli dobra wiadomość, bo teoretycznie do ich kieszeni powinno trafić więcej pieniędzy.
W praktyce oznacza to konieczność wprowadzenia nowych mechanizmów finansowych. Już 6 czerwca 2025 roku na posiedzeniu zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli mają być omawiane rozwiązania dotyczące podziału godzin ponadwymiarowych i nadliczbowych oraz ich rozliczania.
Eksperci podkreślają, że wycieczki to nie tylko uzupełnienie wiedzy, ale także istotny element integracji i rozwoju społecznego uczniów. Jednak jeśli nie pojawi się nowe, dedykowane finansowanie na wynagrodzenia nauczycieli za nadgodziny, szkoły będą zmuszone wybierać między zakupem sprzętu edukacyjnego a organizacją wyjazdów.
Portal Samorządowy wprost wskazuje na to, że przyszłość wycieczek szkolnych w Polsce jest dziś niepewna, a decyzje administracyjne mogą znacząco ograniczyć ten ważny element edukacji pozaformalnej.
Agata Jaroszewska
