Kiedy wybrać umowę o dzieło
Chętnie zawieramy umowy o dzieło, gdyż nie trzeba od nich opłacać składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Jednak nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że gdy nie są ubezpieczeni, nie przysługuje im m.in. zasiłek chorobowy, macierzyński, a także nie wpływają żadne środki na prowadzone przez ZUS konto emerytalne.
Zasada jest następująca - przyjmujący zamówienie na wykonanie dzieła nie podlega ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu) ani ubezpieczeniu zdrowotnemu. Od tej zasady jest jednak wyjątek. Dotyczy on osób, które zawierają umowy o dzieło z własnymi pracodawcami, albo osób, które co prawda zawierają takie umowy z innymi podmiotami niż pracodawca, ale wykonują je na jego rzecz. Takie osoby są traktowane jak pracownicy i od umowy o dzieło muszą być opłacane wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
PRZYKŁAD: Anna T. jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Jej pracodawca zaproponował jej zawarcie oprócz umowy o pracę umowy o dzieło. Anna T. przyjęła propozycję. W przedstawionej sytuacji od umowy o dzieło muszą być opłacone wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Anna T. będzie musiała sfinansować połowę składki na ubezpieczenie emerytalne (9,76 proc.), połowę składki na ubezpieczenie rentowe (6,5 proc.), całą składkę na ubezpieczenie chorobowe (2,45 proc.) i składkę na ubezpieczenie zdrowotne (8,5 proc.).
Zatem we wszystkich innych sytuacjach niż wyżej wymienione, np. gdy umowę o dzieło zawiera osoba, dla której stanowi ona jedne źródło zarobkowania, emeryt, student, osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, ale z kim innym niż pracodawca i nie na jego rzecz, od umowy tej nie trzeba opłacać składek.
PRZYKŁAD: Tomasz K. od roku jest na emeryturze. Z uwagi na to, że obecnie bardzo dobrze się czuje, zdecydował się dorobić do niezbyt wysokiego świadczenia. Zawarł on umowę o dzieło - ma tłumaczyć na język polski korespondencję przychodzącą z zagranicy do jednej z firm. W przedstawionej sytuacji od umowy o dzieło nie trzeba opłacać składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Nie dla wszystkich możliwa
Wyjaśnić trzeba, że nie zawsze zawarcie umowy o dzieło jest możliwe. Umowę taką można zastosować tylko wtedy, gdy jej przedmiotem jest wykonanie dzieła. Dziełem jest na przykład uszycie ubrania, przetłumaczenie tekstu, sporządzenie projektu technicznego, wykonanie remontu, namalowanie obrazu, wymalowanie mieszkania, przeprowadzenie wykładu, zrobienie fotografii, wybudowanie domu. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. W odróżnieniu od umowy o pracę wykonanie umowy o dzieło wymaga osiągnięcia konkretnego rezultatu.
Druga strona medalu
Wszystkie osoby podejmujące zatrudnienie na podstawie umowy o dzieło, od której nie są opłacane składki na ubezpieczenia, powinny wiedzieć, jakie są tego konsekwencje. Podejmując zatem decyzję o zawarciu umowy o dzieło, trzeba ją przemyśleć i nie sugerować się tylko wysokością nieoskładkowanego wynagrodzenia. Osoby pracujące tylko na podstawie umowy o dzieło nie mają prawa do świadczeń, które są zagwarantowane dla osób opłacających składki, np. gdy zachorują, urodzą dziecko, nie otrzymają zasiłku chorobowego, macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego, gdy ulegną wypadkowi przy pracy, nie otrzymają tzw. świadczeń wypadkowych. Zatrudnieni na umowę o dzieło nie "odkładają" też na swoją emeryturę, a trzeba pamiętać, że jej wysokość zależy od opłacanych składek na ubezpieczenie emerytalne zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego prowadzonym przez ZUS. Umowa jest więc atrakcyjną formą zatrudnienia, ale dla osób, które mają zabezpieczenie finansowe i chcą dorobić do otrzymywanego świadczenia, np. emerytury, renty, zasiłku albo świadczenia przedemerytalnego lub pensji, np. z umowy o pracę, od której opłacane są składki, a zatem zapewnione są świadczenia m.in. w razie choroby.
Monika Wojciechowska
