Kredytobiorcy pozywają duży bank o WIBOR. "Roszczenia są nieuzasadnione"
Do końca II kwartału 2024 roku BNP Paribas Bank Polska otrzymał łącznie 48 pozwów kwestionujących WIBOR w umowach kredytu - poinformował bank w raporcie kwartalnym. Według danych Związku Banków Polskich, w krajowych sądach toczy się już ok 1,1 tys. spraw dotyczących wskaźnika referencyjnego WIBOR w umowach kredytowych. "Złotówkowicze" coraz częściej kwestionują jego rzetelność i wiarygodność. Czy mają jednak szanse na wygraną w sądzie? Zdaniem ekspertów, w tej sprawie kluczowy będzie wyrok TSUE. Może on rozwiać nadzieje kredytobiorców - lub pogrążyć sektor bankowy w Polsce.
BNP Paribas Bank Polska, publikując swój raport finansowy za II kwartał, podał, że pozwy kwestionujące WIBOR w większości przypadków zostały wniesione w imieniu konsumentów i dotyczą umów o kredyt hipoteczny w polskich złotych, jak również zawierają w zdecydowanej większości wniosek o zabezpieczenie powództwa. Z kolei jeden pozew został złożony przez przedsiębiorcę i dotyczy umowy kredytu odnawialnego.
Łączna kwota roszczeń objętych otrzymanymi pozwami wynosi ok. 12,6 mln zł. Wszystkie postępowania sądowe toczą się przed sądami I instancji.
Bank poinformował, że w zdecydowanej większości wraz z pozwami składane są wnioski o zabezpieczenie powództwa poprzez wstrzymanie pobierania na czas trwania procesu części odsetkowej raty opartej o oprocentowanie WIBOR.
"Większość wniosków jest oddalana przez sądy (...). Na dzień 30 czerwca 2024 r. wiążące są jedynie dwa postanowienia uwzględniające zabezpieczenie, w tym jedno postanowienie jest prawomocne po oddaleniu zażalenia banku, w przypadku drugiego postanowienia planowane jest złożenie przez bank zażalenia" - zaznaczył BNP Paribas Bank Polska.
Bank podał, że stoi na stanowisku, iż roszczenia klientów są nieuzasadnione - w szczególności z uwagi na to, że WIBOR jest oficjalnym wskaźnikiem, którego administrator otrzymał odpowiednie zgody wymagane przepisami prawa.
Jednak już od jakiegoś czasu, jak zauważają eksperci firmy konsultingowej Grant Thornton, różne kancelarie prawne publikują interpretacje podające w wątpliwość rzetelność i wiarygodność WIBOR-u. Do kancelarii tych zwracają się z kolei klienci posiadający kredyty w PLN, tzw. "złotówkowicze" - licząc na to, że tak, jak "frankowicze", wywalczą unieważnienia swoich umów kredytowych ze zmienną stopą procentową opartą o WIBOR.
Trend przybrał na sile po tym, jak stopy procentowe w Polsce zaczęły gwałtownie rosnąć. Przypomnijmy - od 2015 do 2020 r. pozostawały one na poziomie 1,5 proc., po wybuchu pandemii Covid-19 zostały obniżone przez Radę Polityki Pieniężnej do 0,1 proc. (mowa o stopie referencyjnej), a w październiku 2021 r. rozpoczął się cykl podwyżek wobec rosnącej coraz mocniej inflacji. We wrześniu 2022 r. stopa procentowa wynosiła 6,75 proc. Na tym poziomie pozostała do września 2023 r. - wtedy to RPP obniżyła ją do 6 proc., a w kolejnym miesiącu do 5,75 proc.
Taki wzrost stóp zaowocował dużym wzrostem rat kredytowych dla kredytów opartych na WIBORZE - i wzrostem obciążeń finansowych dla ogromnej liczby kredytobiorców w Polsce.
Jak wskazuje w najnowszej analizie firma Grant Thornton, dla losów "złotówkowiczów" i umów z WIBOREM kluczowy będzie wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W maju br. Sąd Okręgowy w Częstochowie zadał TSUE cztery pytania prejudycjalne dotyczące wskaźnika WIBOR w kredytach hipotecznych ze zmienną stopą oprocentowania. Wśród nich znalazło się pytanie o to, czy postanowienia umowy kredytowej zawierającej wskaźnik WIBOR można uznać za abuzywne (czyli niedozwolone w relacji bank-klient) oraz czy stosowane w umowach klauzule przerzucają ryzyko związane ze zmienną stopą procentową (a więc np. ryzyko jej nagłego wzrostu) na kredytobiorcę.
"Należy zwrócić uwagę, że w związku z tym, że kredyty hipoteczne oparte o zmienną stopę procentową stanowią znaczną część portfela kredytowego banków w Polsce, potencjalne skutki mogłyby mieć olbrzymi wpływ na wyniki finansowe banków w Polsce, a tym samym cały sektor bankowy" - piszą autorzy raportu.
Dalej zastanawiają się: "Czy kredyty oparte o WIBOR mogą pójść drogą kredytów frankowych? Na tę chwilę ciężko odpowiedzieć na to pytanie. Porównując tę sytuację do spraw sądowych związanych z kredytami frankowymi, to można uznać, że pozwów jest niewiele. Jednakże należy się spodziewać, że wyrok TSUE na korzyść kredytobiorców wywołałby lawinę pozwów w sprawie wskaźnika WIBOR w umowach kredytowych."
WIG-BANKI
- Otwarcie 12 726,85
- Max (czas) 12 825,10(18.09.2024 09:58)
- Min (czas) 12 717,97(18.09.2024 09:33)
- Wartość odniesienia 12 706,14
- Suma obrotów 189 383 459,29
- Liczba akt. instr. 12/13
- Waga akt. instr. % 92,31
- Poziom indeksu RZECZYWISTY
Jak tłumaczą eksperci Grant Thornton, unieważnienie umowy kredytowej lub wyeliminowanie wskaźnika WIBOR z umowy skutkowałoby tym, że jako oprocentowanie kredytu pozostałaby sama marża banku - to z kolei spowodowałoby bardzo duży spadek raty kredytowej, a w rezultacie - zmniejszenie się przychodów banków w Polsce.
Na razie jednak, jak przypomniano, banki wygrywają w sądach ze "złotówkowiczami". "Aktualnie, biorąc pod uwagę bieżące statystki przedstawione przez ZBP (tj. wszystkie 24 wyroki korzystne dla banków) wydawać by się mogło, że sytuacja sektora bankowego w tym zakresie jest stabilna" - piszą autorzy raportu.
