Legislacyjny bilans czterolecia
W Polsce nie ma odpowiedzialności rządu ani Sejmu za wydawanie złych aktów prawnych. Jeżeli władza wykonawcza czy ustawodawcza stanowi prawo szkodliwe, które działa na niekorzyść obywateli, ci, jeżeli udowodnią, że przepisy wyrządziły im szkodę, powinni mieć możliwość dochodzenia odszkodowania.
Podstawę prawną daje konstytucja, która mówi, że każdy może dochodzić naprawienia szkody wyrządzonej przez bezprawne działanie organów władzy. Pewnym krokiem do przodu była zmiana kodeksu cywilnego, wprowadzająca w 2004 roku możliwość dochodzenia przez obywatela odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez urzędnika. "Gazeta Prawna" nadała tej nowelizacji miano dobrego prawa, a autorom wręczyła nagrodę Bona LEX.
W wyniku corocznych naszych plebiscytów "Perły i buble roku" w ciągu ostatnich 4 lat wyłoniły się dwie listy dobrych i złych ustaw.
Na liście złych ustaw znalazły się:
- Ustawa o ochronie praw lokatorów - bubel 2001 roku (wprowadziła 3-letnią obowiązkową umowę najmu, ograniczając swobodę kształtowania umów).
- Ordynacja podatkowa z 2002 roku (każda kontrola podatkowa mogła skończyć się karą) i ustawa o ustroju rolnym (wprowadziła "przywiązanie chłopa do ziemi").
- Ustawa o biopaliwach z 2003 roku (martwa, sprzeczna z prawami konsumenckimi).
- Ustawa o podatku od towarów i usług z 2004 roku (dużo niejasności i błędów).
Ustawy, które miały najlepsze notowania, i uzyskały tytuł Bona LEX:
- Kodeks spółek handlowych z 2001 roku (zmienił dekret prezydenta z 1934 roku, dostosował przepisy do współczesnych warunków).
- Znowelizowany kodeks pracy z 2002 roku (uelastycznił i unowocześnił "socjalistyczne" przepisy).
- Prawo o ustroju sądów administracyjnych z 2002 roku (wprowadziło II instancję w sprawach administracyjnych).
- Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (wprowadziła interpretację wiążącą) oraz ustawa zmieniająca kodeks cywilny z 2004 roku (odszkodowanie za bezprawną decyzję urzędnika).
W tym roku najwięcej negatywnych opinii zebrała ustawa o rentach i emeryturach z FUS, dająca przywileje emerytalne górnikom, kolejarzom i nauczycielom. Ale plebiscyt jeszcze się nie skończył.
Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska
