Magnaci naftowi chcą ratować klimat. "To wyścig z czasem"

Deutsche Welle: Fundacja Braci Rockefellerów (Rockefeller Brothers Fund) dysponuje majątkiem w wysokości 860 mln dolarów. Pieniądze te pochodzą z zysków w przemyśle naftowym. Dlaczego teraz fundacja sprzedaje swoje udziały w przemyśle paliw kopalnianych?

Stephen Heintz: Mamy nadzieję, że przyspieszymy koniec epoki ropy naftowej. Czas wyrzec się paliw kopalnianych i dla ratowania naszej planety tak szybko, jak to możliwe przejść na czyste, odnawialne źródła energii.

Fundacja Braci Rockefellerów chce pożegnać się z interesami w branży paliw kopalnianych. Dlaczego zapowiedź ta wzbudziła takie poruszenie?

- Bo brzmi to trochę jak żart: akurat rodzina, która zrobiła majątek na ropie naftowej, jest teraz jedną z wiodących sił w walce o odejście od paliw kopalnianych.

Co zdziała ta decyzja?

- Przyczyniliśmy się do tego, że dezinwestycje w tym sektorze zdecydowanie się ruszyły i dołożyliśmy też swoją cegiełkę do zwrócenia uwagi na ryzyka związane ze zmianami klimatycznymi. Mamy nadzieję, że zainicjowaliśmy historyczne zmiany.

Są jakieś liczby?

- Oczekujemy, że do szczytu klimatycznego w Paryżu wysokość wycofanego kapitału wzrośnie do sumy przekraczającej 2,5 biliona dolarów. Coraz więcej akcjonariuszy instytucjonalnych pozbywa się udziałów w przemyśle węglowym, naftowym i gazowym. Zrezygnowanie z węgla jako surowca paliwowego jest pierwszym, ważnym krokiem.

Kto poza tym wycofuje swój kapitał?

- Znaczącym prekursorem przyszłości bez paliw kopalnianych jest niekomercyjna organizacja Wallace Global Fund, która inwestuje mnóstwo energii w rozpowszechnienie tego procesu dezinwestycji. Podczas szczytu klimatycznego w Paryżu będziemy mogli poinformować o prawdopodobnie 200 instytucjach, które wycofują swoje pieniądze z przemysłu paliw kopalnianych. Niektóre z nich to znaczące instytucje.

Co kryje się za tym gigantycznym ruchem kapitału?

- Naglący obowiązek moralny i wpływ na emisję CO2. Jeżeli chcemy utrzymać globalne ocieplenie na poziomie nieprzekraczającym dwóch stopni Celsjusza, to 60 do 80 procent znanych zasobów ropy naftowej, gazu i węgla musimy zostawić w ziemi, niespalone.

- Tylko w ten sposób mamy szansę zapobieżenia najgorszym katastrofom. Potwierdził to wspierany przez nas raport inicjatywy badawczej Carbon Tracker Initiative (CTI).

Ochrona klimatu staje się masowym ruchem. W ubiegłym roku demonstrowało w Nowym Jorku 400 tys. osób. Baryłka ropy kosztuje jeszcze tylko około 50 dolarów - mniej więcej połowę tego, co w 2014 roku. Czy rafinerie ropy i elektrownie węglowe staną się niebawem całkowicie niechodliwym towarem?

- Tak. Nieuniknione nowe ustawy dotyczące klimatu i emisji CO2 w wydatny sposób zaszkodzą ich wartości.

Jak przekonał pan rodzinę Rockefellerów?

- Fundacja inwestuje ponad 40 procent swoich środków w ratowanie klimatu. Dalsze inwestowanie w sektor paliw kopalnianych jest z moralnego punktu widzenia nieodpowiedzialne. Na początku 2014 roku zainwestowaliśmy w ten sektor około 7 proc. naszych środków finansowych. Teraz już tylko 3,5 proc. Naszym celem jest możliwie całkowite wycofanie się z tego sektora do końca 2017 roku. Za tym i za przejściem na czyste technologie przemawiają także silne argumenty ekonomiczne.

John D. Rockefeller założył w 1870 roku Standard Oil Co. I stał się najbogatszym człowiekiem swoich czasów. Jego potomkowie zwalczają teraz przemysł naftowy. Czy John D. Rockefeller przewraca się w grobie?

- John D. Rockefeller był znakomitym przedsiębiorcą i wizjonerem. Korzyści czerpał ze swojej dalekowzroczności. Rozeznał, że nowo odkryta ropa naftowa niesie w sobie potencjał zmienienia świata - i zarobienia wielu pieniędzy. Robił jedno i drugie.

Co by robił John D. Rockefeller dzisiaj?

- Standard Oil był rzeczywiście globalną firmą. Rockefeller myślał i działał globalnie. Dzisiaj spojrzałby na świat i rozeznał ogromne ryzyko zagrożenia klimatycznego i jego niszczycielskie konsekwencje gospodarcze. Potem skierowałby uwagę na "zielony" sektor gospodarki i powiedział: "To jest przyszłość. W tym kierunku musi podążyć świat. Chcę być pierwszy i osiągać wysokie zyski".

Jak pan sądzi, kiedy skończy się epoka ropy naftowej?

- Za 20 do 30 lat.

Czy możemy jeszcze zapobiec klimatycznej apokalipsie?

- Jesteśmy konfrontowani z dwoma punktami zwrotnymi (Tipping-Points). Pierwszy, to klimatyczny punkt krytyczny. Jeżeli do niego dojdziemy, zmiany będą nieodwracalne z katastrofalnymi skutkami.

- Drugim jest punkt zwrotny w zielonej gospodarce. Decydujące jest pytanie, do którego z tych punktów dojdziemy najpierw. Jest to wyścig z czasem i musimy robić wszystko, by dojść najpierw do zielonego Tipping-Point.

Co się stanie, jeżeli nam się to nie uda?

- Klimat zacznie szaleć: topniejące lody na biegunach, więcej ekstremalnych zjawisk pogodowych, więcej susz, więcej huraganów. Wyginie niewiarygodnie dużo gatunków zwierząt i herkulesowym zadaniem będzie zdobycie wystarczającej ilości pożywienia i wody dla miliardów ludzi. Zalane zostaną miasta i znikną całe archipelagi. W drodze będą setki milionów uchodźców klimatycznych. Cierpienie i walka o przeżycie będą podsycały ciągle nowe konflikty i wojny. Po erze wojen naftowych nastąpi era wojen klimatycznych.

Jak brzmi pana apel?

- Działać! Jeżeli nie zaczniemy działać teraz, obecny kryzys uchodźczy będzie niewinnym zjawiskiem w stosunku do tego, co czeka nas jeszcze w tym stuleciu. Musimy dodać gazu i intensywnie inwestować w czystą energię. Jest to naszym obowiązkiem jako globalnego społeczeństwa. Musimy chronić tę planetę, którą mamy. Jest naszym źródłem życia.

^{Stephen Heintz jest od 2001 roku prezesem Fundacji Braci Rockefellerów (Rockefeller Brothers Fund, RBF). Fundacja dysponuje majątkiem w wysokości 960 mln dolarów i zamierza sprzedać wszystkie swoje udziały w przemyśle paliw kopalnianych. RBF odgrywa ważną rolę w tzw. ruchu dezinwestycji. W ostatnich dwunastu miesiącach ruch ten wycofał ponad dwa biliony dolarów z branży paliw kopalnianych i zainwestował je w zielony sektor energetyczny. RBF został założony w 1940 roku przez dzieci Johna D. Rockefellera.}

Rozmawiała Irene Hell / tł. Elżbieta Stasik, Redakcja Polska Deutsche Welle