Media: Minister finansów Cypru podał się do dymisji

Prezydent przyjął rezygnację. (PAP)

- - - - - -

Wydarzenia ostatnich dni na Cyprze wstrząsnęły opinią publiczną. Kryzys gospodarczy, który trapi od pewnego czasu całą Europę szczególnie dał o sobie znać w jednym z najmniejszych państw Unii Europejskiej. Zamknięte instytucje finansowe, widmo nagłego opodatkowania depozytów bankowych, a nawet bankructwa całego państwa wywołało dyskusję na temat systemu prawno-podatkowego tej małej wyspy.

Cypr od wielu lat uznawany był za idylliczne wręcz miejsce do lokowania kapitału zarówno przez polskich, jak i zagranicznych przedsiębiorców. Szczególnie chętnie na nową działalności tutaj decydowali się biznesmeni z Rosji i Ukrainy. Co więc sprawia, że ta mała gospodarka posiada aż tak wielką "siłę przyciągania" w stosunku do zagranicznego kapitału? Kto i dlaczego tutaj inwestuje? Dlaczego pomimo tak wielkiego zainteresowania doszło do kryzysu i zapaści w cypryjskim sektorze finansowym? Kto najbardziej straci na katastrofie systemu bankowego na Cyprze, i czy to faktycznie wewnętrzny ustrój prawny, porównywany przez wielu do systemu raju podatkowego spowodował zapaść na wyspie?

Najważniejszym czynnikiem determinującym atrakcyjność Cypru jest jego system podatkowy. Zachęcające są zarówno stawki podatku dochodowego os osób prawnych (CIT), jak i podatku od osób fizycznych (PIT). W pierwszym przypadku przedsiębiorcy zobowiązani są do opłacania zaledwie 10 proc. stawki podatku od uzyskiwanego dochodu, co klasyfikuje ją na poziomie jednej z najniższych stawek w całej Europie. Stawka podatku PIT, zresztą podobnie jak w Polsce, przyjmuje charakter progresywny, gdzie najniższa stawka wynosi 20 proc., najwyższa zaś 35 proc. Korzystnym dla podatników indywidualnych pozostaje fakt ustanowienie kwoty 19 500 euro rocznie jako wartości nie podlegającej opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Dodatkowo przedsiębiorcy mogą liczyć na dużo elastyczniejsze podejście do ustawowego sposobu interpretacji "kosztów uzyskania przychodu". Przykładowo wątpliwości organów kontroli podatkowej, jako wydatki spółki, nie budzą wszelkiego rodzaju koszty związane z reprezentacją, promocją, marketingiem, czy spotkaniami z kontrahentami.

Wśród innych preferencji podatkowych można wymienić te dotyczące tzw. zysków kapitałowych. Zgodnie z cypryjskimi przepisami prawa podatkowego opodatkowaniu nie podlegają czynności związane z uzyskaniem dywidendy przez osoby prawne oraz transakcje na udziałach, w tym z tytułu ich sprzedaży. Oznacza to, że w sytuacji sprzedaży udziałów lub akcji np. w polskiej spółce przez podmiot prawny posiadający cypryjską rezydencję podatkową, dochód z takiej transakcji kumulowany jest na poziomie Cypru, i nie podlega żadnemu opodatkowaniu. Warto zaznaczyć również, że na Cyprze obowiązuje jedna z najniższych stawek podatku VAT w wysokości 18 proc. oraz nie ma żadnych przepisów dotyczących podatku od czynności cywilnoprawnych. Cypr ponadto przez wiele osób traktowany był także jako "okno na świat" w stosunku do dalszych inwestycji. Środki gromadzone na wyspie mogły być dalej transferowane i reinwestowane w każdym innym zakątku świata. Sprzyjała temu m.in. szeroka gama tzw. umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w tym z terytoriami offshore i faktycznymi rajami podatkowymi.

CZYTAJ: Chcesz swoich pieniędzy? Musisz czekać miesiąc!

Kolejną zachętą do migracji działalności na Cypr są tamtejsze przepisy prawa spółek. Najwięcej działalności gospodarczych przyjmuje charakter tzw. spółek limited (najbardziej zbliżonych strukturalnie do polskich spółek z o.o.). Czas inkorporacji takiego podmiotu to zaledwie kilka dni. W skład zarządu spółki limited wchodzą dyrektorzy, którymi mogą być inne osoby prawne, funkcje administracyjne wykonuje zaś odpowiednio powołany sekretarz spółki. W stosunku do spółek limited nie ma także żadnych obostrzeń w zakresie możliwości posiadania w nich kapitału przez obcokrajowców, co oznacza że jedynym udziałowcem spółki może być każda zagraniczna osoba. Spółki takie mogą również bez problemu posiadać swoje rachunki bankowe za granicą, w dowolnie wybranym przez siebie banku.

Przedstawiony w niniejszym tekście, bardzo z resztą wyrywkowy opis systemu prawno-podatkowego Republiki Cypru wskazuje, że jest to miejsce warte polecenia dla planujących działania biznesowe. W żadnym jednak razie nie świadczy to, a nawet nie pozwala na myślenie, że Cypr to raj podatkowy. Państwo to nie jest w żadnym wymiarze podobne takim oazom podatkowym jak Kajmany, Bahamy, czy Zjednoczone Emiraty Arabskie. Za tzw. tax heaven należy uznawać państwa i terytoria, które nie nakładają w ogóle, tudzież w bardzo małym stopniu zobowiązania publicznoprawne.

Podatek dochodowy Cypru równy jest podatkowi w Bułgarii, a wyższy od tego w Czarnogórze, a państwa te przez nikogo nie uznawane są za europejskie centra offshore. Republika Cypru nie została także uznana za państwo stosujące szkodliwą konkurencję podatkową przez polskie organy podatkowe, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy obydwoma państwami funkcjonuje od 1992 roku. Dodatkowo Cypr to także pełnoprawny członek Unii Europejskiej, i to od tego samego dnia co Polska, gdzie do wewnętrznego systemu podatkowego implementowane są wszelkie nakazywane przez władze w Brukseli regulacje prawa wspólnotowego. Także tajemnica bankowa tutejszych banków w niczym nie przypomina choćby tej, którą można spotkać w Szwajcarii, czy Lichtensteinie. Cypr to nie raj podatkowy, i nie w tym miejscu należy poszukiwać powodów załamania się sytemu bankowego tego kraju. Powód jest znacznie głębszy i leży w dysfunkcjonalności całego systemu finansowego strefy euro. Racją jest, że Cypryjczycy wykupywali obligacje greckich banków, jednakowoż należy pamiętać, że większość mieszkających tutaj osób to Grecy i więzi z kontynentem są bardzo silne.

Szacuje się, że na Cyprze może być zarejestrowanych nawet ponad tysiąc polskich spółek. Znacznie więcej takich podmiotów należy do naszych wschodnich sąsiadów z Rosji i Ukrainy. W samej tylko stolicy kraju - Nikozji oficjalnie zarejestrowanych jest ponad dwa tysiące rosyjskich spółek, całkowity zaś kapitał rosyjskich oligarchów ulokowany na wyspie może przewyższać nawet 30 miliardów USD. Po wydarzeniach związanych z płynnością banków cypryjskim i rozpoczynającym się powoli procesem restrukturyzacji dwóch największych banków na wyspie tj. Bank of Cyprus oraz Marfin Popular Bank należy spodziewać się natychmiastowego i szybkiego odpływu kapitału z Cypru.

Oznacza to, że dla tamtejszych instytucji finansowych nadchodzi ciężki okres, co nie przesądza jednak, że Cypr z dnia na dzień przestanie być atrakcyjnym gospodarczo i inwestycyjnie terytorium w Europie. Dla Rosja de facto ciężko szukać innej alternatywy położonej tak blisko i z takimi udogodnieniami. Podobnie będzie w stosunku do polskich przedsiębiorców. Zakrojone na szeroką skalę działania restrukturyzacyjne dotyczą głownie sektora finansowego, administracji i sposobu zarządzania państwem, nie zaś systemu prawnego, podatkowego, czy sektora tzw. corporate. Republika Cypru będzie ciągle po pierwsze atrakcyjnym miejscem do otwierania spółek, po drugie zaś tanim. Tutejsze przepisy prawa podatkowego i gospodarczego są przejrzyste, relatywnie stałe i dają gwarancję prowadzenia działalności w łagodnych warunkach, gdzie przedsiębiorca nie musi obawiać się nagłej kontroli ze strony fiskusa.

Damian Gwóźdź, Europejskie Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej sp. z o. o.

Pobierz darmowy: PIT 2012