Minister finansów spóźniony na starcie

Resort finansów miał więc czas na przyjęcie nowych rozporządzeń od początku roku. Zostawił jednak tę sprawę na ostatnią chwilę, mimo że konsekwencją nieprzyjęcia aktów wykonawczych może być m.in. zaprzestanie przekazywania środków do budżetu państwa i utrata płynności finansowej jednostek.

Okazja na uporządkowanie

- To była okazja, żeby uporządkować finanse publiczne. Przez pół roku można było zastanowić się, czy pewnych kwestii nie zmienić, ale resort nie pomyślał o tym - powiedział Gazecie Prawnej prof. Cezary Kosikowski, kierownik Katedry Prawa Gospodarczego Publicznego Uniwersytetu w Białymstoku. Prof. Eugeniusz Ruśkowski, kierownik Katedry Finansów i Prawa Finansowego z Uniwersytetu w Białymstoku podkreśla jednak, że w przypadku rozporządzeń nie ma żadnej vacatio legis, a więc mogą one wejść w życie nawet ostatniego dnia.

Tymczasem dr Wojciech Misiąg, kierownik Zakładu Finansów Publicznych Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową przyznaje, że problem polega wyłącznie na tym, że wygasła podstawa prawna rozporządzeń.

- Rozporządzenia można było przyjąć w ciągu jednego dnia, czyli te same rozporządzenia, jeśli dobrze funkcjonowały, wydać jako nowe, z nową podstawą prawną. Od grudnia 2005 r. wiadomo było, że one wygasną, a mimo to przyjmuje się je w ostatniej chwili - wyjaśnił dr Wojciech Misiąg.

Groźne konsekwencje

Jeśli resort finansów nie zdąży z przyjęciem wszystkich rozporządzeń lub pominie jedno z ważniejszych, może to zablokować, przynajmniej w części, pracę w samorządach lub jednostkach sektora finansów publicznych.

- Jeśli resort z czymś nie zdąży, to nastąpi blokada, bo wszystko, co wymaga rozporządzenia i co jest regulowane rozporządzeniem, nie będzie mogło funkcjonować. A zatem ich brak spowodowałby blokadę gospodarki budżetowej - przyznaje prof. Eugeniusz Ruśkowski.

- Jeśli nie będzie rozporządzenia w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu to może to oznaczać, że jednostki przestaną przekazywać środki do budżetu państwa. Skoro jednostki nie będą wiedziały, na jakich zasadach mają wpłacać pieniądze, to trudno im będzie to zrobić - mówi prof. Ruśkowski. W przypadku braku odpowiednich przepisów, jednostki mogą nawet utracić płynność finansową. Takich obaw nie ma na szczęście w sprawie rachunkowości.

- Jeśli przepisy dotyczące rachunkowości wejdą 1 lipca, a mają zastosowanie do sprawozdawczości za rok 2006, to wszystko odbędzie się zgodnie z prawem. Jeśli chodzi o rozliczenie dochodów własnych, to jednostki robią je dopiero na koniec roku, a więc w półrocznych rozliczeniach nic się nie zmieni. Na koniec roku rozlicza się również przychody z najmu w zakładach budżetowych i gospodarstwach pomocniczych - przyznała dr Ewa Hellich, adiunkt w Katedrze Rachunkowości Szkoły Głównej Handlowej. A zatem, w przypadku opóźnień w rozporządzeniach, nie powinno być problemów z rachunkowością w jednostkach.

Dlaczego tak późno

Wszyscy nasi rozmówcy przyznają, że resort przyjmie rozporządzenia na czas i zostaną opublikowane w Dzienniku Ustaw z datą 30 czerwca 2006 r. Z informacji Ministerstwa Finansów wynika, że trwają intensywne prace, aby przyjąć wszystkie akty wykonawcze.

Nie można jednak wykluczyć takiej sytuacji, że Dziennik Ustaw z datą 30 czerwca zostanie opublikowany w lipcu. Takie sytuacje już się zdarzały. Eksperci, z którymi rozmawiała Gazeta Prawna, nie potrafili jednak zrozumieć, dlaczego resort finansów nie przyjął dokumentów wcześniej. Zwracają uwagę, że dzięki temu ministerstwo uniknęłoby zamieszania, niepotrzebnego pośpiechu i niepewności w tych wszystkich jednostkach, funduszach i zakładach, które mają te rozporządzenia stosować.

SKUTKI BRAKU ROZPORZĄDZEŃ

Problemy mogą mieć samorządy:
gmin, powiatów, województw

- z pożyczkami z budżetu państwa,
- z emisją obligacji i bonów skarbowych,
- z określeniem stawek dotacji przedmiotowych do podręczników szkolnych i na rzecz rolnictwa;

sektor finansów publicznych:

- z rachunkowością i planem kont;

gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, zakładów budżetowych:

- z brakiem zasad i terminów rocznych rozliczeń oraz wpłat do budżetu,
- z brakiem dotacji przedmiotowych;

budżet państwa:

- z brakiem wytycznych dotyczących wydatków budżetu na programy i projekty z udziałem środków unijnych,
- z brakiem zasad obsługi rachunku bieżącego budżetu;

programy operacyjne:

- z przekazywaniem i zwrotem środków na ich prefinansowanie

podatnicy:

- z brakiem wykazu osób, którym umorzono zaległości podatkowe

Za brak rozporządzeń odpowiada Elżbieta Suchocka-Roguska, wiceminister finansów



40 nowych rozporządzeń powinno zacząć obowiązywać 1 lipca. Resort finansów twierdzi, że zdąży. Tymczasem do końca czerwca zostało już tylko trzy dni.

Trwają nadal prace nad rozporządzeniami m.in. w sprawie:

- gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu,
- zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych w organach podatkowych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych,
- szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa.

Na podpis ministra finansów czekają m.in. rozporządzenia w sprawie:

- sprawozdawczości budżetowej,
- przekazywania i zwrotu środków na prefinansowanie Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw,
- przekazywania i zwrotu środków na prefinansowanie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego,
- ustalenia stawek dotacji przedmiotowych dla państwowych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych oraz określenia szczegółowych zasad i trybu udzielania i rozliczania tych dotacji.

Podpisane zostały rozporządzenia m.in. w sprawie:

- szczegółowych zasad ustalania wartości zobowiązań zaliczanych do państwowego długu publicznego, długu Skarbu Państwa, wartości zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji oraz kwoty przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji
- warunków emitowania obligacji skarbowych oferowanych na przetargach.

Na publikację w Dzienniku Ustaw czeka rozporządzenie:

- w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych.

Już opublikowano rozporządzenia w sprawie:

- klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów,
- pożyczek z budżetu państwa udzielanych jednostkom samorządu terytorialnego w ramach postępowań ostrożnościowych lub naprawczych,
- szczegółowych zasad, trybu i terminów opracowywania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2007.

Łukasz Zalewski