(Nie)zdrowa kampania wyborcza?

W związku z upływem w dniu 12.11.2010 r. kadencji rad gmin, rad powiatów, i sejmików województw oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast Państwowa Komisja Wyborcza podała "Informację o terminach przeprowadzenia w 2010 r. wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast". Wybory do rad gmin, rad powiatów, i sejmików województw oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast powinny być przeprowadzone w niedzielę, w terminie pomiędzy 19.09.2010 r. a 3.10.2010 r. Ponadto w dniu 23.12.2010 r. upływa kadencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w związku z czym, zgodnie z Informacją Państwowej Komisji Wyborczej, wybory powinny zostać przeprowadzone w niedzielę, w terminie pomiędzy 19.09.2010 r. a 3.10.2010 r.

Wyboru wójta, burmistrza i prezydenta miasta dokonuje się w oparciu o zasady określone w ustawie o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. W rozdziale 4 ustawy ustawodawca określił zasady prowadzenia kampanii wyborczej. Nowelizacją z dnia 19.11.2009 r. wprowadzono do ustawy przepis art. 23a, zgodnie z którym zabrania się prowadzenia kampanii wyborczej:

• na terenie urzędów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz sądów;
• na terenie zakładów pracy w sposób i w formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie;
• na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz oddziałów obrony cywilnej, a także skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.

Ponadto zabronione są jakiekolwiek formy agitacji wyborczej na terenie szkół podstawowych i gimnazjów wobec uczniów nieposiadających prawa wybierania. Zgodnie z przepisem art. 23b, materiały wyborcze powinny zawierać wyraźne oznaczenie, od kogo pochodzą. Jeśli zawierają oznaczenie komitetu wyborczego, od którego pochodzą, podlegają ochronie prawnej. Ustawa w rozdziale 5a zawiera przepisy karne sankcjonujące niepożądane zachowania związane z organizacją wyborów. Zgodnie z art. 27a, kto w związku z wyborami wójta, burmistrza albo prezydenta miasta prowadzi agitację wyborczą:

• w siedzibach urzędów administracji rządowej lub administracji samorządu terytorialnego bądź sądów;
• na terenie zakładów pracy w sposób i w formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie;
• na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub oddziałów obrony cywilnej bądź skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych;
• w lokalu wyborczym lub na terenie budynku, w którym lokal się znajduje;
• na terenie szkół podstawowych lub gimnazjów wobec uczniów nieposiadających prawa wybierania

- podlega karze grzywny. Sprawcą wykroczenia określonego w punkcie a-c może być każdy, kto w chwili jego popełnienia miał ukończone 17 lat.

Ponadto w art. 27 ust. 1 ustanowiono sankcję grzywny w stosunku do osoby, która w związku z wyborami wójta, burmistrza albo prezydenta miasta:

• umieszcza plakaty i hasła wyborcze na ścianach budynków, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych bez zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości;
• przy ustawianiu własnych urządzeń ogłoszeniowych w celu prowadzenia kampanii wyborczej narusza obowiązujące przepisy porządkowe;
• umieszcza plakaty i hasła wyborcze w taki sposób, że nie można ich usunąć bez powodowania szkody.

W rozdziale 5a ustawodawca przewidział odpowiedzialność za zachowania, które mają na celu naruszenie zasady obiektywizmu. Warto zwrócić uwagę, iż ustawodawca w art. 2 ust. 2 zawarł przepis blankietowy, zgodnie z którym w sprawach nieuregulowanych ustawą stosuje się odpowiednio przepisy ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.

Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw określono w ustawie Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. W rozdziale 11 ustawy uregulowano zasady, w oparciu o które może być prowadzona kampania wyborcza. Naruszenie tych zasad skutkuje powstaniem odpowiedzialności karnej określonej w rozdziale 7 niniejszej ustawy. Na gruncie ustawy, podobnie jak w przypadku wyborów na stanowisko wójta, burmistrza czy prezydenta miasta, niedopuszczalne jest prowadzenie kampanii wyborczej:

• na terenie urzędów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz sądów;
• na terenie zakładów pracy w sposób i w formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie;
• na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz oddziałów obrony cywilnej, a także skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych;
• na terenie szkół podstawowych i gimnazjów wobec uczniów nieposiadających prawa wybierania.

Jak więc widać, zgodnie z obowiązującymi przepisami zabrania się prowadzenia kampanii wyborczej na terenie zakładów pracy w sposób i w formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie. W przypadku, gdy prowadzenie kampanii wyborczej przez dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej nie koliduje z normalnym funkcjonowaniem ośrodka zdrowia, dopuszczalne jest, w świetle obowiązujących przepisów, wykorzystanie tego miejsca do prowadzenia kampanii wyborczej m.in. poprzez rozwieszenie różnych informacji na tablicy ogłoszeń.

Koszty organizacji kampanii wyborczej dyrektora nie mogą obciążać samego ośrodka. Ponadto w przypadku umieszczania plakatów lub haseł wyborczych na ścianach budynków, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych czy telekomunikacyjnych należy zwrócić uwagę na konieczność uzyskania uprzedniej zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości.

Tomasz Fortuna, aplikant radcowski Kancelaria Prawna PATRIMONIUM, Warszawa

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 20.06.2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta - Dz.U. Nr 113, poz. 984 z późn. zm.
2. Ustawia z dn. 16.07.1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw - tekst jedn. Dz. U.z 2003 r. Nr 159, poz. 1547 z późn. zm.
3. Ustawa z dn. 19.11.2009 r. o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. Nr 213, poz. 1652 z późn. zm.
4. Ustawa z dn. 27.09.1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej - tekst jedn. Dz.U. 2000 r. Nr 47, poz. 544 z późn. zm.