Niepełnosprawni - nowe kryteria i dwa rodzaje orzeczeń
Wprowadzenie odrębnych kryteriów orzekania o niepełnosprawności dla celów zatrudnieniowych to jedna z propozycji, jakie znalazły się w założeniach do nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Przed nami poważne zmiany w systemie orzekania o niepełnosprawności. Zamiast, tak jak obecnie, jednego mają być wydawane dwa rodzaje orzeczeń: dla celów określających możliwości zatrudnienia konkretnej osoby niepełnosprawnej oraz dla ustalenia uprawnień do korzystania z ulg, świadczeń socjalnych i różnych form rehabilitacji społecznej. Podstawą do wydania przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności orzeczenia dla celów zatrudnieniowych będzie ustalenie lekarza orzecznika ZUS (przy współudziale doradcy zawodowego), a nie, jak obecnie, lekarza z zespołu. Orzecznictwo w sprawach niezwiązanych z zatrudnianiem będzie nadal wykonywane przez lekarzy z powiatowych zespołów orzekających. Nowy sposób orzekania o niepełnosprawności dla celów zatrudnieniowych wiąże się również z tym, że zostanie zlikwidowane automatyczne uznawanie każdej osoby pobierającej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy za osobę niepełnosprawną w stopniu lekkim, a osobę pobierającą rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym lub znacznym. Będzie więc obowiązywała jedna decyzja lekarza orzecznika ZUS. W orzecznictwie do celów zatrudnieniowych nie wystarczy stwierdzenie o niezdolności do pracy w pełnej wydajności i o ogólnych warunkach zatrudnienia. Trzeba będzie też określić, jakie działania należy podjąć i jakie warunki są konieczne do spełnienia, aby osoba niepełnosprawna mogła podjąć zatrudnienie. Należą do nich wskazania i przeciwwskazania w zatrudnieniu, takie jak: hałas, oświetlenie, mikroklimat, konieczność zapewnienia opieki medycznej w czasie pracy, zapewnienie dostępności i komunikacji, konieczność pomocy asystenta w wykonywaniu pracy.
Kolejną częścią planowanej reformy systemu orzekania o niepełnosprawności jest podwyższenie granicy wieku dzieci z 16 na 18 lat oraz wprowadzenie trzech stopni niepełnosprawności dzieci. Nie wszystkie osoby z orzeczonym lekkim stopniem niepełnosprawności będą miały prawo do zatrudnienia wspieranego ze środków publicznych.
Zmiany w orzecznictwie podyktowane są koniecznością dostosowania polskich kryteriów kwalifikujących do niepełnosprawności do tych, które obowiązują w pozostałych krajach Unii Europejskiej i do międzynarodowej klasyfikacji niepełnosprawności.
