Do czasu wybuchu pandemii średnia cena półlitrowej butelki wódki wynosiła 19,99 zł. W czasach COVID-19 ten alkohol szybko przekroczył - psychologiczną, zdaniem producentów - barierę 20 złotych. W tym roku wytwórcy już dwukrotnie podnosili ceny. Kolejna podwyżka nadejdzie wkrótce.
- Szacujemy dwucyfrowy wzrost cen sprzedaży wódki w przyszłym roku - zapowiada prezes Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy Witold Włodarczyk i wyjaśnia, że celem podniesienia cen będzie pokrycie wzrostu kosztów wytwarzania napojów spirytusowych i kolejnej 5-proc. podwyżki akcyzy
- Oznacza to, że alkohole z segmentu mainstream osiągną cenę nawet 30 zł - ostrzega.
Akcyza i podatek cukrowy
Znowelizowana ustawa o podatku akcyzowym obowiązują od 1 stycznia 2022 roku. Wtedy też zaczęła obowiązywać opracowana przez Ministerstwo Finansów Mapa Akcyzowa - harmonogram wzrostu stawek podatku na kolejne lata. Zgodnie z nim, od 2022 r. akcyza wzrosła o 10 proc. Natomiast od 2023 do 2027 r., corocznie wysokość akcyzy na alkohol ma się zwiększać o kolejne 5 proc.
- Podatek ten odpowiada za 75 proc. ceny czystej wódki - podkreśla prezes Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy.
Od stycznia 2021 roku obowiązuje podatek cukrowy przez producentów alkoholu potocznie zwany "podatkiem od małpek". Płacą go firmy zaopatrujące przedsiębiorcę, który posiada zezwolenie na sprzedaż detaliczną wódek o objętości nieprzekraczającej 300 ml.
Wysokość opłaty wynosi 25 zł za każdy pełny litr 100 procentowego alkoholu. Przekłada się to na wzrost cen o 1 zł w przypadku 100 ml małpki wódki 40-procentowej i 2 zł od 200 ml butelki wódki 40-procentowej. Do podatku należy także doliczyć niemal 100-procentowy wzrost cen cukru wykorzystywanego do produkcji alkoholi kolorowych.
Coraz droższe szkło
Kolejnym czynnikiem, który odpowiada za podwyżki cen alkoholu w sklepach, jest szkło. Jak informują huty, w porównaniu do 2021 roku cena produkcji tego surowca wzrosła dwukrotnie.
Jeszcze jedną z przyczyn jest coraz droższa energia. Produkcja szkła, w tym butelek, wymaga stosowania temperatur przekraczających 1500 stopni Celsjusza. Coraz większym obciążeniem jest koszt gazu, który wykorzystywany jest do topienia szkła, a którego ceny systematycznie rosną.
Z raportu opublikowanego przez Program Środowiskowy ONZ wynika, że światowej gospodarce grożą niedobory piasku. Rośnie też zapotrzebowanie na sodę kalcynowaną. Połowa jej produkcji jest wykorzystywana przez huty szkła. Do tego trzeba dodać istotny wzrost kosztów surowców oraz energii niezbędnych do produkcji alkoholu.
Z danych firmy badawczej NielsenIQ wynika, że w ciągu roku, od października 2021 r. do września 2022 r., wydano w Polsce na alkohol prawie 46 mld zł. To o 7 proc. więcej niż rok wcześniej. Za tę rekordową kwotę klienci kupili o 33 mln litrów mniej. Przyczyną jest nie tylko inflacja czy wzrost akcyzy. W Polsce spadek spożycia mocnych trunków notowany jest od ponad 20 lat, co warunkowane jest zmianą upodobań.
Nowe zwyczaje konsumentów
Jak wynika z danych producentów alkoholi, wzrasta popularność wódek smakowych, a spada popyt na czyste. Marek Sypek, dyrektor generalny Stock Polska, w rozmowie z Portalem Spożywczym argumentował, że Polacy coraz rzadziej piją wódkę w kieliszkach.
- Jeszcze kilkanaście lat temu czysta wódka była często konsumowana w naszym kraju, żeby – brzydko mówiąc – upić się. W tym momencie konsumpcja alkoholi mocnych związana jest raczej z wódkami smakowymi lub w postaci różnych drinków, koktajli. To coraz popularniejszy trend nie tylko w barach i restauracjach, ale i w domach, co widzimy w badaniach konsumenckich - wyjaśniał.
Ewa Wysocka
