Projektowana ustawa ma zapewnić stosowanie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 11 kwietnia 2024 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby zapewnienia bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych Critical Raw Material Act (CRMA).
Jak wskazano w ocenie skutków regulacji, rozporządzenie wprowadza nowe zobowiązania dla państw członkowskich UE dotyczące działań na rzecz rozwoju dostaw surowców zdefiniowanych w CRMA jako surowce krytyczne.
Polskie firmy zobowiązane do stosowania unijnego rozporządzenia CRMA
Państwa zostały zobowiązane do opiniowania wniosków o uznanie projektów strategicznych w zakresie wydobycia, przeróbki, recyklingu i substytucji surowców krytycznych, utworzenia punktów kontaktowych udzielających wsparcia w zakresie procedur administracyjnych dotyczących wydawania pozwoleń w przypadku projektów strategicznych, a także utworzenia programu poszukiwań surowców krytycznych służącego zwiększeniu zakresu dostępnych informacji o złożach kopalin do produkcji surowców krytycznych.
Oprócz tego wymaga się również monitorowania i ograniczania ryzyka związanego z łańcuchem dostaw oraz zwiększenia dywersyfikacji dostaw tych surowców, wdrażania krajowych środków dot. obiegu zamkniętego, m.in. poprzez utworzenie bazy danych zamkniętych obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych czy określenia zdatności do recyklingu magnesów trwałych, a także ustanowienia sankcji nakładanych na przedsiębiorców, którzy nie wypełniają swoich obowiązków.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które przygotowało projekt, wskazało w OSR, że przewidziane w ustawie regulacje mają zapewnić w budżecie państwa odpowiednie środki na wykonanie obowiązków przewidzianych w CRMA, a także rozstrzygnąć wątpliwości interpretacyjne dotyczące właściwości rzeczowej organu, na którym spoczywać będzie zapewnienie wykonania danych obowiązków.
Nawet 500 tys. zł kary za niewywiązywanie się z obowiązków dot. surowców krytycznych
Zgodnie z proponowanymi regulacjami odpowiedzialny za opracowanie i wdrażanie krajowej polityki surowcowej państwa ma być minister właściwy ds. środowiska - obecnie jest Minister Klimatu i Środowiska. Będzie on m.in. wyznaczał przedstawiciela Polski w Europejskiej Radzie ds. Surowców Krytycznych powołanej na mocy CRMA.
"W celu zachowania spójnych działań przewiduje się, że wszystkie zadania, uprawnienia i inne obowiązki wskazane w ustawie jako pozostające we właściwości ministra właściwego ds. środowiska będą realizowane przy pomocy Głównego Geologa Kraju, będącego sekretarzem lub podsekretarzem stanu w urzędzie obsługującym ministra" - zaznaczono w OSR.
Projekt ustawy przewiduje również ustanowienie administracyjnych kar pieniężnych dla przedsiębiorców za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków wynikających z CRMA. Jej wysokość ma wynosić od 5 do 500 tys. zł.
