Polski budżet traci na VAT

Do budżetu państwa nie trafia VAT od usług organizacji targów. Powód to nieprecyzyjne regulacje ustawy o VAT i kontrowersyjne stanowisko resortu finansów.

Organizowanie targów zalicza się do usług złożonych. W praktyce chodzi o to, że liczne świadczenia cząstkowe składają się na całą usługę. Podatnicy mają więc problemy z ustaleniem, czy podatek powinien być rozliczony w Polsce (według ogólnych zasad), czy w państwie położenia nieruchomości, na której organizowana jest wystawa (gdy podatnik organizuje udział w targach w innym państwie), czy według szczególnych zasad przewidzianych dla usług reklamowych.

Stanowisko resortu

Interpretacje urzędów skarbowych zamiast wyjaśniać problem, często jeszcze bardziej go komplikują. Sytuacji nie rozwiązuje również stanowisko resortu finansów.

- Wynika z niego, że usługi, w skład których wchodzi wynajem powierzchni wystawienniczej, powinny być opodatkowane w kraju, w którym znajduje się nieruchomość. Jeżeli w skład usługi nie wchodzi wynajem powierzchni, usługi związane z organizacją targów, w opinii Ministerstwa Finansów są świadczone w miejscu, gdzie usługodawca posiada siedzibę - twierdzi Krystian Łatka, konsultant podatkowy ISP.

Jego zdaniem, jest to stanowisko kontrowersyjne, jeśli weźmiemy pod uwagę orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Co więcej jest ono niekorzystne dla polskich podatników.

Minister Zyta Gilowska powinna wprowadzić zmiany w przepisach o VAT dotyczących usług targowych.

Tracą firmy i budżet

Skutki stanowiska resortu i większości organów podatkowych są negatywne zarówno dla podatników, jak i samego budżetu.

- Stanowisko Ministerstwa Finansów nie tylko nie rozwiązuje problemu podatników świadczących takie usługi, ale prowadzi do sytuacji, w których usługa polskiego podatnika - organizatora uczestnictwa w targach poza terytorium RP - na rzecz polskiego usługobiorcy, czyli wystawcy, nie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług w Polsce - uważa Mariusz Unisk, doradca podatkowy ISP.

Dodaje, że jeśli polski podatnik świadczy kompleksową usługę targową (w skład której wchodzi także wynajem powierzchni targowej, np. na terytorium Niemiec) na rzecz polskiego podatnika (wystawcy - usługobiorcy), to zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów oraz linią interpretacyjną znacznej części organów podatkowych, czynność ta nie podlega opodatkowaniu w Polsce. Dlatego też faktura dokumentująca wykonanie tej usługi nie będzie zawierała VAT i nie zostanie on wpłacony do budżetu (miejscem świadczenia usługi - zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów oraz w opinii części organów podatkowych - jest terytorium Niemiec).

- Rezygnujemy zatem ze słusznie należnych Polsce wpływów budżetowych. Korzyść ekonomiczną z usługi polegającej na udziale w zagranicznych targach odniesie wystawca - wyjaśnił Mariusz Unisk.

Eksperci wskazują również, że opodatkowanie polskim VAT usług dla wystawców zagranicznych biorących udział w targach organizowanych w Polsce prowadzi do znacznego pogorszenia konkurencyjności polskich przedsiębiorców z branży targowej.

- Polski podatnik VAT, który organizuje targi na terytorium Polski, jest znacznie mniej konkurencyjny dla wystawców spoza Polski. Wystawiona przez niego faktura zawiera bowiem polski VAT naliczony według stawki podstawowej, który dla zagranicznego nabywcy (wystawcy) zarówno z Unii, jak i spoza UE nie stanowi podatku naliczonego i nie może zostać przez niego odliczony - zwraca uwagę Krzysztof Kłoskowski, konsultant podatkowy ISP.

Uczestnik targów nie stoi jednak na z góry przegranej pozycji. Może odzyskać zapłacony w Polsce podatek na podstawie przepisów unijnych dyrektyw. Konieczne w takiej sytuacji jest jednak uruchomienie procedury w trybie rozporządzenia ministra finansów z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom. Eksperci przyznają, że na taki zwrot trzeba jednak bardzo długo czekać.

Unia rozwiązała problem

Ustawodawca wspólnotowy wprowadził w art. 9 ust. 2-4 VI Dyrektywy dla niektórych kategorii usług szczególne zasady ustalenia miejsca ich świadczenia. Państwa członkowskie nie zawsze jednak jednolicie interpretują i wdrażają postanowienia tej dyrektywy. Często korzystają z dopuszczalnej w prawie swobody.

- W rezultacie na przykład usługi targowe są różnie traktowane w zakresie miejsca świadczenia i opodatkowania - stwierdził Mariusz Unisk.

POSTULUJEMY

Ministerstwo Finansów powinno zrewidować swoje stanowisko tak, aby usługi targowe i usługi z nimi związane opodatkowane były w Polsce, jeśli usługodawca i usługobiorca są Polakami, a wystawa jest poza granicami Polski, a także wtedy, gdy wystawa odbywa się w Polsce, a usługobiorcą jest wystawca nie-Polak.

Powołuje się przy tym na raport Confederation Fiscale Europenne, w którym stwierdzono, że państwa członkowskie różnie określały w prawie wewnętrznym miejsce świadczenia usług targowych. Francja i Niemcy uznają usługi targów i wystaw za usługi związane z nieruchomościami, Hiszpania, Portugalia i państwa nordyckie za usługi reklamowe (miejscem świadczenia tej usługi jest siedziba usługobiorcy). Miejsce opodatkowania usług targowych może być więc różne.

- Generalnie zauważalna jest prawidłowość, że w krajach o rozwiniętym rynku usług targowych i pomocniczych do nich, wprowadzono zasadę opodatkowania usług w miejscu świadczenia (usługa na nieruchomościach). W państwach rozwijających się rynków tych usług, do których należy także Polska, wprowadzono zasadę traktowania usług targowych jako reklamy, tzn. zasadę niepobierania podatku od tych usług w kraju, a opodatkowania ich u nabywcy (na zasadzie reverse charge) - powiedział Krystian Łatka.

ETS: targi są reklamą

Zdaniem Krzysztofa Kłoskowskiego, polski ustawodawca, odnosząc się do opodatkowania usług targowych, powinien zwrócić uwagę na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

- Zgodnie z przeważającą linią orzeczniczą ETS, usługi targowe i usługi z nimi związane mieszczą się w pojęciu usług reklamowych w rozumieniu art. 9 (2) e VI Dyrektywy, dla których miejsce świadczenia znajduje się co do zasady w kraju siedziby usługobiorcy - przytoczył Krzysztof Kłoskowski.

17 120 wystawców wzięło udział w 2006 roku w targach organizowanych w Poznaniu, Krakowie i Kielcach.

Eksperci ISP zwracają uwagę, że w przypadku wątpliwości dotyczących tak fundamentalnych kwestii, jak miejsce opodatkowania czynności podatkiem od towarów i usług, wymóg pewności i jasności reguł jest bardzo istotny. Jeśli bowiem podatnik popełni błąd przy ustalaniu miejsca świadczenia, mogą go spotkać surowe konsekwencje określone w kodeksie karnym skarbowym.

- Warto więc wykorzystywać dostępne instrumenty prawne dla zwiększenia atrakcyjności korzystania z usług polskich podatników, którzy zwykle płacą nie tylko podatek od towarów i usług - podsumowuje Mariusz Unisk.

Łukasz Zalewski