Przyjęty projekt ustawy budżetowej na 2002 rok
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na 2002 rok. Wydatki wyniosą 196,5, a dochody 156,5 mld zł.
Rada Ministrów
przyjęła projekt ustawy budżetowej na 2002 rok. Wydatki wyniosą
196,5, a dochody 156,5 mld zł. Zmniejszono więc deficyt budżetowy
do 40 mld zł. Założono wzrost PKB do 2,5 proc. Zrezygnowano z
podwyższania podatku VAT, w zamian zaproponowano wprowadzenie na
najbliższy rok 5-procentowego podatku importowego.
Od 2001 r. gospodarka polska notuje wyraźny spadek tempa wzrostu
produktu krajowego brutto (PKB) i wzrastające bezrobocie, ale
jednocześnie szybciej, niż przewidywano, spada inflacja. Te zmiany
spowodowały znaczne zmniejszenie planowanych dochodów państwa.
Maleją zwłaszcza dochody budżetu państwa i samorządów z podatków.
Z tego powodu konieczna była nowelizacja ustawy budżetowej na 2001
r. zwiększająca deficyt państwa o 8,6 mld zł. Mimo to istnieje
poważne zagrożenie osiągnięcia i tak zredukowanej kwoty dochodów.
W latach 2001-2002 wzrasta wyraźnie zapotrzebowanie na
finansowanie z budżetu państwa dodatkowych wydatków z powodu:
- rozszerzającego się kręgu osób korzystających z pomocy
społecznej;
- restrukturyzacji wybranych dziedzin gospodarki;
- kontynuacji reform edukacji i ochrony zdrowia;
- dostosowywania się do członkostwa w Unii Europejskiej;
- spłaty zobowiązań wobec obywateli i instytucji spoza sektora
finansów publicznych.
Porównanie dochodów budżetu państwa z potencjalnymi wydatkami
ujawniło niedobór 88 mld zł (ok. 11 proc. PKB). Jest oczywiste, że
sfinansowanie tak wielkiego niedoboru nie będzie możliwe, toteż
konieczna stała się zmiana systemu wydatków. Dotychczas ich
struktura charakteryzowała się niewielką elastycznością, co
uwydatniało się w ich corocznej indeksacji i waloryzacji. Po
10 latach przekształceń gospodarka wkracza już jednak w okres
ograniczonej inflacji, dlatego w projekcie budżetu na 2002 rok
odstąpiono od automatycznej indeksacji większości wydatków.
Jedynie emerytury, renty oraz uposażenia sędziów i prokuratorów w
stanie spoczynku będą waloryzowane.
Ponieważ gorsza koniunktura gospodarcza zwiększa liczbę rodzin
oczekujących na pomoc społeczną, zaplanowano skoncentrowanie
środków na wspieranie najbiedniejszych.
Jednocześnie wprowadzono zmiany w przyznawaniu niektórych
świadczeń, m.in.:
- zasiłki chorobowe w czasie leczenia szpitalnego zostaną
zredukowane do 70 proc. wynagrodzenia (większość kosztów leczenia
i utrzymania pokrywają w tym czasie kasy chorych);
- zasiłki porodowe zostaną zmienione, a część (ok. 33 proc.)
kwoty przeznaczonej na ich wypłatę zostanie przeniesiona do pomocy
społecznej, by wspierać rodziny niezamożne (dotychczas zasiłek
porodowy jest wypłacany bez względu na dochód rodziny);
- zasiłki opiekuńcze nie będą wypłacane za pierwsze dwa dni
opieki w roku kalendarzowym (Kodeks pracy pozwala pracownikowi
wykorzystać 60 płatnych dni w roku na opiekę nad dzieckiem);
- zasiłki rodzinne będą wypłacane w rodzinach, w których dochód
na głowę wynosi do 25 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia;
- zasiłki pielęgnacyjne będą przyznawane wyłącznie na podstawie
orzeczeń Powiatowych Zespołów ds. Orzekania o Stopniu
Niepełnosprawności lub lekarza-orzecznika ZUS;
- zmieniona zostanie podstawa opłacania składki emerytalnej i
rentowej za osoby pobierające zasiłek stały, stały wyrównawczy i
gwarantowany okresowo.
Kontynuowane będą programy restrukturyzacyjne (górnictwa węgla
kamiennego, hutnictwa żelaza i stali, przemysłu obronnego,
przemysłu lekkiego i Polskich Kolei Państwowych) oraz wprowadzone
reformy. Jednak kwoty z budżetu państwa przeznaczone na ich
realizację będą niższe od oczekiwań wnioskodawców. Wydatki na
dostosowywanie struktury organizacyjnej polskiej gospodarki do
wymagań Unii Europejskiej będą tylko częściowo finansowane z
budżetu państwa. Proponuje się ograniczyć środki związane ze
zmianami wynagrodzeń nauczycieli. Nie będzie też możliwe
spełnienie wszystkich zobowiązań państwa z poprzednich lat.
Proponuje się spowolnienie tworzenia Funduszu Rezerwy
Demograficznej.
Jednocześnie planuje się wzrost dochodów budżetowych m.in. przez:
- drobne korekty podatków dochodowych;
- wprowadzenie 5-procentowego podatku importowego (jedynie w 2002
r.);
- podwyższenie stawek VAT na środki ochrony roślin, środki
produkcji dla rolnictwa oraz na maszyny i ciągniki rolnicze
(dotychczas obie te grupy towarów nie podlegały opodatkowaniu);
- wprowadzenie 20 zł opłaty za przekroczenie granicy polskiej.
Założono poprawę ściągalności podatków i opłat na rzecz budżetu
państwa.
Opisane wyżej działania umożliwią utrzymanie deficytu budżetowego
na poziomie 40 mld zł (5,1 proc. PKB).
Projekt budżetu na przyszły rok zakłada wzrost PKB do
2,5 proc. (w obecnym ma wynieść 2,3 proc.) i w cenach bieżących
osiągnie 794,6 mld (w 2001 r. ? 740 mld zł). Z powodu obniżenia w
bieżącym roku dynamiki produkcji sprzedanej przemysłu zakłada się,
że w przyszłym roku produkcja przemysłowa wzrośnie
o 2 proc., a budowlano-montażowa o 0,7 proc.
Przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wzrośnie o
5,9 proc. Przeciętna renta i emerytura z pozarolniczego systemu
ubezpieczeń wyniesie ok. 971 zł (realny wzrost o 4,7 proc.), a
rolnicza 664 zł (wzrost 4,2 proc).
Średnioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2002 r.
ocenia się na 5,1-5,5 proc., w 2003 r. ? 4,6 proc., a w 2004 r. ?
4 proc. Zapewni to osiągnięcie średniorocznej inflacji ustalonej
przez Radę Polityki Pieniężnej.
Rynek pracy będzie określany przez dalszą restrukturyzację i
prywatyzację gospodarki oraz stosunkowo niską dynamikę inwestycji
w ostatnich 2 latach, spowodowaną restrykcyjną polityką pieniężną.
Deficyt stanowisk pracy zwiększy wejście w wiek produkcyjny
roczników wyżu demograficznego. Dopiero w 2004 r. wzrost
zatrudnienia powinien być znaczący i pozwolić na wyhamowanie
wzrostu bezrobocia. Rok 2002 będzie jednak kolejnym, w którym
zmniejszy się zatrudnienie w przedsiębiorstwach. Spodziewany
wzrost zatrudnienia w usługach będzie jednak mniejszy niż w latach
poprzednich i nie zrekompensuje ubytków w innych sektorach.
Szacuje się więc, że przy końcu 2002 r. stopa bezrobocia wyniesie
18,8 proc.
W 2000 r. zostało przełamane narastanie deficytu obrotów
bieżących z zagranicą przez niemal całkowite wyhamowanie wzrostu
importu. Deficyt wynosił 6,3 proc. PKB, gdy w roku poprzednim
7,5 proc. W 2001 r. zmniejszy się on do 8,4 mld USD (4,9 proc.
PKB). Prognozuje się, że w 2002 r. będzie wynosił nieco więcej,
8,7 mld USD (5,1 proc. PKB). Szacuje się, że średnioroczny kurs
rynkowy dolara będzie wynosił 4,32-4,64 zł, a euro 3,19-4,18 zł.
Rada Ministrów zaakceptowała strategię zarządzania długiem
sektora finansów publicznych w latach 2002-2004.
Dług publiczny jest jednym z parametrów makroekonomicznych, a
jego zarządzanie jest współzależne z realizacją celów społeczno-
gospodarczych. W wąskim znaczeniu zarządzenie długiem należy
rozumieć jako realizację celów zarządzania długiem przy
zdefiniowanej polityce społeczno-gospodarczej i w określonych
warunkach zewnętrznych.
Do celów podstawowych należą:
- minimalizacja kosztów obsługi długu;
- ograniczenie ryzyka kursowego i ryzyka refinansowania w
walutach obcych;
- optymalizowanie zarządzania płynnością budżetu państwa.
Cele uzupełniające to:
- ograniczanie ryzyka refinansowania w walucie krajowej;
- ograniczanie ryzyka stopy procentowej;
- uelastycznienie struktury długu;
- zmniejszenie monetyzacji długu.
Za najważniejsze zadania strategii w ciągu trzech lat należy uznać:
- zwiększenie płynności, efektywności i przejrzystości rynku
papierów skarbowych;
- wdrożenie systemu dealerów skarbowych papierów wartościowych;
- kontynuowanie prac związanych z rozwiązaniem problemu obsługi
zobowiązań zagranicznych w okresie spiętrzenia spłat w latach 2004-
2009;
- rozwój systemu zarządzania płynnością budżetu państwa;
- kontynuowanie zamiany długu nierynkowego na instrumenty
rynkowe;
- rozwój systemu sprzedaży instrumentów detalicznych.
Ustawa o służbie cywilnej nakłada na Radę Ministrów obowiązek
corocznego ustalania trzyletniego limitu mianowań urzędników
służby cywilnej.
Rada Ministrów zaakceptowała trzyletni plan limitu mianowań
urzędników w służbie cywilnej.
Limit ten wygląda następująco:
* 2002 r. - 400 osób;
* 2003 r. - 450 osób;
* 2004 r. - 500 osób.
Przyjęto założenie, podobnie jak w poprzednim planie trzyletnim,
że docelowy udział grupy urzędników w całym korpusie służby
cywilnej będzie wynosił 15 proc. Coroczne mianowania kolejnych
grup pracowników służby cywilnej, którzy pomyślnie ukończyli
postępowanie kwalifikacyjne, i kolejnych roczników absolwentów
Krajowej Szkoły Administracji Publicznej sukcesywnie zmierzać będą
do osiągnięcia założonego udziału urzędników w korpusie służby
cywilnej. Zmniejszenie limitów w porównaniu z planem przyjętym
przez Radę Ministrów w roku 2000 wynika z przyjętego założenia
redukcji wydatków na administrację.