Sprawozdanie o stanie mienia Skarbu Państwa
Sprawozdanie wykonano według stanu na 31 grudnia 1999 r. w zakresie przewidzia-nym rozporządzeniem Rady Ministrów. Obejmuje ono mienie Skarbu Państwa w jego kodeksowym rozu-mieniu, a więc także uprawnienia wynikające z wkładu majątkowego Skarbu Państwa w państwowych osobach prawnych.
Przedmiotowa klasyfikacja mienia Skarbu Państwa.
Majątek Skarbu Państwa stanowią zasoby państwa posiadane dla osiągania korzyści lub wykonywania zadań przez państwowe jednostki organizacyjne.
Podejście do klasyfikacji tych zasobów może akcentować typ składnika - charaktery-stykę rzeczową (grunt, budynek, akcja itp.) - lub jego funkcję, czyli wykorzystywanie go do określonych celów związanych z zadaniami państwa lub reprezentującej go jednostki (admi-nistracja, obrona, środowisko etc.).
Rozporządzenie Rady Ministrów o zasadach ewidencji odpowiada pierwszemu z tych podejść. W związku z tym w Sprawozdaniu mienie Skarbu Państwa - -zgodnie z zakresem przedmiotowym uregulowanym w rozporządzeniu, a także uwzględnia-jąc stosowane klasyfikacje - podzielono następująco:
1. Dobra kultury narodowej - muzealia, zabytki i zasoby biblioteczne, stanowiące dobra dziedzictwa narodowego, które państwo zamierza utrzymywać bezterminowo, ze względu na ich wyjątkowe właściwości historyczne, kulturowe lub środowiskowe.
2. Zbiory dokumentacji archiwalnej.
3. Zasoby naturalne, czyli dobra naturalne w stanie nieprzetworzonym, z których ko-rzysta się bez ograniczeń w celach niekomercyjnych lub które mogą być wykorzystywane gospodarczo, pod warunkiem uzyskania koncesji lub pozwolenia, w tym: kopaliny, wody, żywe zasoby morza oraz częstotliwości radiowe i telewizyjne.
4. Lasy (obszary leśne i drzewostan).
5. Grunty.
6. Urządzenia infrastruktury, rozumiane jako trwałe dobra materialne, które tworzą obiekty bądź sieci wykorzystywane dla ułatwienia dostaw innych dóbr i usług lub zapewnie-nia niezakłóconego działania państwa i gospodarki: drogi, mosty i wiadukty, obiekty budownictwa wodnego śródlądowego i morskiego oraz inne urządzenia, w tym melioracje.
7. Budynki, budowle i ruchomości.
8. Akcje i udziały Skarbu Państwa w spółkach prawa handlowego.
9. Rezerwy państwowe gospodarcze.
10.Uprawnienia wynikające z wniesienia wkładu majątkowego do przedsię-biorstw państwowych.
11. Uprawnienia w stosunku do innych państwowych osób prawnych (państwo-wych szkół wyższych, instytucji kultury, jednostek badawczo-rozwojowych, fundacji, w któ-rych jedynym fundatorem jest Skarb Państwa, państwowych Samodzielnych Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej itd.).
12. Należności Skarbu Państwa z tytułu oddania mienia do odpłatnego korzystania i z innych umów zawartych przez Skarb Państwa i jego poprzedników prawnych.
13. Ustanowione ustawą monopole, w tym szczególnie monopol na gry losowe i zakłady wzajemne.
Klasyfikacja podmiotów dysponujących mieniem Skarbu Pań-stwa.
Podmioty dysponujące mieniem państwowym, to:
1. organy władzy ustawodawczej, wykonawczej, ochrony prawnej i kontroli państwowej,
2. organy administracji wykonujące władztwo w drodze aktów administracyjnych,
3. minister skarbu państwa, do którego należy wykonywanie praw z akcji i udziałów oraz w stosunku do mienia pozostałego po likwidacji państwowej jednostki organizacyjnej lub przypadającego Skarbowi Państwa w wyniku likwidacji lub upadłości spółki z jego udzia-łem,
4. minister finansów, który zapewnia realizację dochodów i wydatków budżetu państwa, realizuje politykę zaciągania długu publicznego, emituje skarbowe papiery wartościowe, dochodzi należności i obsługuje zobowiązania Skarbu Państwa, udziela poręczeń i gwa-rancji,
5. urzędy państwowe imiennie wymienione w ustawie budżetowej jako dysponenci wyodrębnionych części budżetu, których kierownicy reprezentują Skarb Państwa w odniesie-niu do powierzonego im mienia i w zakresie zadań ich urzędów (jednostek),
6. jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych podporządkowane urzędom państwowym,
7. państwowe osoby prawne lub jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, powołane do gospodarowania szczególnymi rzeczowymi składnikami mienia Skarbu Państwa i wykonywania w jego imieniu prawa własności: Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa (AWRSP), agencje gospodarujace rezerwami państwowymi, Wojskowa Agencja Mieszkaniowa (WAM), Agencja Mienia Wojskowego (AMW), Lasy Państwowe (PGL LP),
8. inne państwowe osoby prawne wyposażone przez państwo w składniki majątkowe nie-zbędne do podjęcia działalności statutowej: przedsiębiorstwa i banki państwowe, jednostki badawczo-rozwojowe, państwowe szkoły wyższe, państwowe instytucje kultury, fundacje, których jedynym fundatorem jest Skarb Państwa, państwowe fundusze celowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, podmioty wykonujące monopol państwa.
Przedstawione Sprawozdanie - zgodnie z powoływanym rozporządzeniem Rady Mi-nistrów w sprawie ewidencji - nie obejmuje Narodowego Banku Polskiego.
Zasady wyceny mienia Skarbu Państwa.
Rozporządzenie w sprawie ewidencjonowania majątku Skarbu Państwa respektuje zasady wyceny składników mienia Skarbu Państwa, ustalone przez przepisy właściwe dla ewidencji tych składników. Jednocześnie daje ono ministrowi skarbu państwa prawo osza-cowania lub ustalenia wartości na potrzeby ewidencji zbiorczej. Korzystając z tego przepisu, w Sprawozdaniu dla każdego rodzaju mienia przyjęto indywidualną podstawę wyceny.
Zgodnie z przedstawionym założeniem, Sprawozdanie o stanie mienia Skarbu Pań-stwa sporządzone zostało w ujęciu:
1. rzeczowym - tylko opisowym lub rodzajowo-ilościowym, bez dokonywania wyceny -dla mienia w stanie naturalnym, dóbr kultury, zasobów dokumentacyjnych i archiwa-liów,
2. wartościowym - szacunkowym, uwzględniającym (zagregowaną) wartość według szacun-ku eksperckiego, które zastosowano przede wszystkim do gruntów,
3. wartościowym - z ustalaniem wartości na podstawie przepisów o rachunkowości oraz innych przepisów szczególnych, dotyczących jednostek państwowych,
Przyjęte zasady wyceny mienia Skarbu Państwa powodują jednakże:
a. brak możliwości sumowania prezentowanych kwot,
b. brak możliwości podania wartości mienia Skarbu Państwa w jednym mierniku wartości.
Przyjęta w Sprawozdaniu metodologia wyceny wynika z poszukiwania optimum mię-dzy kompleksowością i wartością informacyjną z jednej strony a kosztami wyceny z drugiej.
4. wartościowym - rynkowym, odwołującym się do cen w rzeczywistych transakcjach dobrami lub prawami określonymi co do rodzaju, które zastosowano do akcji notowa-nych w obrocie giełdowym.
Poszczególne składniki mienia objętego Sprawozdaniem wyceniono w sposób następujący:
1) Wartość gruntów obliczono wykorzystując ceny ewidencyjne Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i szacunek ekspercki PGL Lasy Państwowe. W odniesieniu do gruntów przeznaczonych pod zabudowę na terenach miejskich wykorzystano operat szacun-kowy zespołu rzeczoznawców.
2) Wartość obiektów i urządzeń infrastruktury obliczono metodami stosowanymi w praktyce ewidencyjnej właściwych jednostek.
3) Wartość grup składników majątku jednostek budżetowych, zakładów budże-towych i gospodarstw pomocniczych wykazano według ich wartości bilansowej.
4) Wartość akcji i udziałów w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa ustalono według wartości kapitałów własnych, na podstawie bilansów rocznych tych spółek.
5) Wartość akcji należących do Skarbu Państwa w spółkach notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych ustalono według kursu giełdowego z dnia ostatniego notowania w 1999 r.
6) Wartość akcji i udziałów w spółkach pozostałych, tj. przede wszystkim pochodzących z wniesienia aportem przedsiębiorstw lub ich zorganizowanych części, a także czę-ściowo sprywatyzowanych w drodze zbycia części akcji lub objęcia kapitału z dodatkowej emisji akcji przez osoby trzecie, wyceniono według wartości:
- nominalnej - w odniesieniu do akcji, z których prawa wykonuje minister skarbu pań-stwa i minister gospodarki,
- bilansowej - w przypadku praw, które wykonują inne organy.
7) Wartość praw do mienia państwowych osób prawnych wyceniono na podstawie bilansów, jako równą funduszom własnym tych jednostek.
8) Należności z tytułu oddania mienia Skarbu Państwa do odpłatnego korzystania ustalono według wartości tego mienia, pomniejszonej o spłaty kapitałowe dokonane do 31 grudnia 1999 r.
9) Majątek rzeczowy i należności przejęte przez ministra skarbu państwa po likwida-cji podmiotów państwowych i spółek z udziałem Skarbu Państwa wyceniono według wartości wynikającej z protokołu przejęcia.
Źródłem danych były:
1. Informacje i bilanse ministerstw, urzędów centralnych i wojewodów.
2. Informacje i bilanse agencji, którym powierzono mienie Skarbu Państwa.
3. Dane własne Ministerstwa Skarbu Państwa.
4. Dane innych instytucji specjalistycznych.
Zestawienie zbiorcze mienia Skarbu Państwa (ujęcie przedmiotowe w mln zł). 1. Dobra kultury narodowej bez wyceny 2. Zasoby naturalne bez wyceny 3. Grunty 366 234 4. Budynki i budowle 114 118 5. Urządzenia techniczne i maszyny wykorzystywane przez państwowe jednostki organizacyjne i powierzone agencjom 389 6. Środki transportu 121 7. Pozostałe środki trwałe 111 8. Inwestycje rozpoczęte i zaliczki na poczet inwestycji 5021 9. Wartości niematerialne i prawne 127 10. Udziały i akcje (wartość szacunkowa) 104 837 11. Inne prawa majątkowe 50 133 12. Papiery wartościowe długoterminowe i pozostałe składniki finansowego majątku trwałego 1 13. Należności długo i krótkoterminowe 13 349 14. Mienie rzeczowe pozostałe po likwidacji i upadłości przedsiębiorstw państwowych i spółek z udziałem Skarbu Państwa 23 15. Rezerwy państwowe gospodarcze 1460 16. Pozostałe składniki majątku obrotowego 36 008
