Towar, który wprowadza w błąd

Pomyłka wyniknęła stąd, że w sklepie na półce, tuż obok siebie wyeksponowano herbaty dwóch różnych firm, w niemal identycznych opakowaniach. Co więcej, opakowania były na półce wymieszane ze sobą. Joanna C. próbowała wymienić herbatę, tłumacząc obsłudze sklepu zaistniałą z tego powodu pomyłkę.

Niestety, reklamacja nie została uwzględniona, pracownicy działu obsługi klienta stwierdzili, że każdy produkt trzeba przed zakupem oglądać. Na nic się zdały tłumaczenia, że pudełeczka są do siebie bardzo podobne i na dodatek wymieszane. Czy rzeczywiście sprzedawca miał rację?

Przepisy prawa konsumenckiego nie zabraniają wprowadzania do sprzedaży towarów podobnych czy też ustawiania ich obok siebie na półkach sklepowych - twierdzi Jadwiga Gunerka, dyrektor biura prawnego i ochrony konsumentów w Głównym Inspektoracie Inspekcji Handlowej, którą poprosiliśmy o opinię w tej sprawie. Każdy towar musi być jednak rzetelnie i zgodnie z prawem oznaczony.

Nasza czytelniczka kupiła w markecie herbatę - w jej przekonaniu tę co zwykle. W domu okazało się jednak, że producentem herbaty jest inna firma, podobne jest tylko opakowanie. Chciała zwrócić herbatę w sklepie, ale nie uwzględniono jej reklamacji.

Przepisy stanowią, że produkty oferowane kupującym w miejscu sprzedaży powinny być opatrzone wywieszkami zawierającymi informacje o nazwie handlowej towaru, jego cenie oraz jednostce miary. A w przypadku towarów podobnych, na wywieszkach powinny być umieszczone ponadto nazwy producentów oraz inne informacje umożliwiające niebudzącą wątpliwości identyfikację ceny z towarem.

Konsument powinien mieć w chwili nabywania towaru pełną informację, co to za towar, aby mógł bez wątpliwości nabyć właściwy. Szczególnie istotne jest to przy towarach podobnych do siebie, czyli posiadających zbliżoną wartość użytkową, a różniących się pod względem poziomu technicznego, wzornictwa lub też innych cech.

Z formalnego punktu widzenia działanie sklepu nie budzi więc wątpliwości. Herbaty były prawidłowo oznaczone, każda miała swoją wywieszkę z informacjami. Można było swobodnie zapoznać się z kupowanym towarem. A co z niemal identycznymi pudełeczkami, czy to jest zgodne z prawem -- pyta czytelniczka. Takie działanie może stanowić czyn nieuczciwej konkurencji oraz naruszać zbiorowe interesy konsumentów i być przez to sprzeczne z prawem.

Jednak nie jest rolą sklepu eliminować takie praktyki. Konsument wprowadzony w błąd ma prawo w takiej sytuacji poinformować o tym fakcie Inspekcję Handlową upoważnioną do podejmowania działań kontrolnych lub producenta towaru. Należy też skierować skargę bezpośrednio do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który sprawuje pieczę nad prawidłowym funkcjonowaniem rynku.

Za takie praktyki grożą bowiem surowe kary.

Piotr Polański

PODSTAWA PRAWNA" Ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. nr 86, poz. 804 ze zm.) - art. 23 a.
" Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. nr 153, poz. 1503 ze zm.) - art. 10.
" Rozporządzenie z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży (Dz.U. nr 99, poz. 894 ze zm. - zobacz skan) - par. 3.

Opinia

Jadwiga Gunerka, dyrektor Biura Prawnego i Ochrony Konsumentów w Głównym Inspektoracie Inspekcji Handlowej

Nie ma zakazu umieszczania na półkach sklepowych towarów podobnych - nawet jeśli są one przemieszane, pod warunkiem że na wywieszce jest czytelna informacja pozwalająca konsumentowi na zidentyfikowanie towaru. Natomiast wprowadzanie do obrotu towarów w opakowaniu, które może wprowadzać w błąd, m.in. co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania stanowi czyn nieuczciwej konkurencji. Czynem takim jest naśladowanie gotowego produktu, polegające na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrzna postać produktu w taki sposób, że może wprowadzać klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu.