UHD a naziemna telewizja cyfrowa. 4K w zasięgu ręki?

Jedni mówią, że niezasadne jest ponoszenie znacznie większych kosztów na produkcję i dystrybucję treści audiowizualnych 4K o parametrach technicznych realnie niemożliwych do rozróżnienia przez oko ludzkie.

Wielu udowadnia, że większość testów konsumenckich odbiorników telewizyjnych wykazała, że różnica pomiędzy HD a Ultra HD jest niewidoczna - szczególnie przy niezachowaniu wymaganych kryteriów umiejscowienia widza w odpowiedniej odległości od ekranu telewizora. Wielu natomiast, że od 4K nie ma już odwrotu - bo za rogiem czają się już technologie 8K .

Realnym problemem są ciągle istniejące techniczne ograniczenia dystrybucyjne i koszty inwestycji, które nadawcy muszą ponieść, aby przenieść się na produkcję w 4K. Wyprodukowanie audycji w jakości 4K wymaga od nadawców modernizacji lub zakupu nowych systemów produkcyjnych.

Nowe systemy zdolne produkować w 4K muszą być wydajniejsze, posiadać większe moce obliczenie i znacznie większe pojemności macierzy do składowania coraz to większej ilości danych obrazu.

Nowe systemy muszą być także wyposażone w szybkie, szerokopasmowe interfejsy komunikacyjne, które umożliwią odpowiednią wymianę danych pomiędzy poszczególnymi komponentami całych ekosystemów 4K.

Ci, którzy postawili już na pierwsze produkcje w 4K, i tak ostatecznie, chcąc je dostarczyć do "masowego" widza, z racji istniejących technicznych ograniczeń dystrybucyjnych, muszą "degradować" ich jakość do parametrów dystrybucji w HD, która dzisiaj np. w DVB-T realizowana jest w standardzie 1080i25 lub 720p50.

Mając na uwadze powyższe i obowiązujące wymagania techniczne i eksploatacyjne dla odbiorników cyfrowych, można śmiało założyć, że "masowy" widz długo jeszcze nie będzie miał możliwości oglądania na swoim odbiorniku telewizyjnym Ultra HD treści 4K nadawanych w naziemnej telewizji cyfrowej (NTC). Jedynie widzowie korzystający z natywnych źródeł sygnału 4K (streaming 4K i odtwarzacz Ultra HD Blu-ray) będą mogli realnie ocenić jakość obrazu Ultra HD i na tej podstawie zbudować sobie nowy, jakościowy punkt odniesienia.

W związku z bardzo dynamicznymi rozwojem technologii telewizyjnych, można postawić pytanie: Czy Ultra HD może być szeroko dostępne poprzez NTC już w niedalekiej przyszłości? Czy 4K jest rzeczywiście w zasięgu ręki? Uważam, że tak, że może być uruchomione np. na MUX 5.

Między innymi Telewizja Polska już prawie rok temu przeprowadziła z sukcesem testy naziemnej emisji sygnału telewizyjnego w rozdzielczości 4K w ramach testów DVB-T2. Testowa emisja za pośrednictwem naziemnej telewizji cyfrowej z obiektu RTCN Warszawa/Raszyn była realizowana w lipcu 2015 roku na kanale nr 7. Głównymi celami emisji testowej było przeprowadzenie testów kompatybilności odbiorników konsumenckich Ultra HD/DVB-T2 obsługujących format kodowania HEVC. Dodatkowo wykonano testy jakości emisji dla różnych parametrów nadawania i odbioru sygnału 4K.

Po testach przeprowadzonych przez TVP i innych nadawców wiemy, że wykorzystując technologię DVB-T2 i HEVC, można byłoby z powodzeniem nadawać na MUX 5 przynajmniej jeden kanał 4K i w zależności od konfiguracji statystyki multipleksu: 1-2 kanały HD.

A co z produkcją treści w 4K? Jesteśmy jeszcze na początku drogi - ale nie jest źle. Część nadawców i producentów jest już w stanie produkować treści w tej technologii. Między innymi Telewizja Polska, która unowocześni swoje zaplecze produkcyjne w ramach realizowanego projekt unijnego "Pilotażowa instalacja rejestrowania, przetwarzania i dystrybucji treści audiowizualnych w technologii 4, 8 i 16K".

Tak więc widać już światełko w tunelu. Światełko, które daje nadzieję widzom na powszechny dostęp do treści w jakości 4K (np. wielkie wydarzenia sportowe i kulturalne).

Ponieważ widmo częstotliwości jest dobrem rzadkim, to trzeba je wykorzystać efektywnie i z rozwagą. Budowa strategii migracji NTC z DVB-T do technologii DVB-T2 wymaga czasu, a jej realizacja - etapowości. W tej materii będzie na pewno bardzo dużo do zrobienia. O możliwości wykorzystania DVB-T2 w naziemnej telewizji cyfrowej między innymi dla potrzeb Ultra HD powinno się już teraz zacząć dyskutować. Uważam, że warto. W pracach można wykorzystać doświadczenia zdobyte już przez nadawców, którzy takie testy z powodzeniem realizowali.

Bez względu na wszystko, na początek należałoby w końcu rozpocząć dyskusję nad nowelizacją wymagań technicznych i eksploatacyjnych dla odbiorników cyfrowych. Te wymagania, które teraz obowiązują, powoli zaczynają nie odpowiadać otaczającej nas rzeczywistości technologicznej.

Wnioski: Moim zdaniem wdrożenie Ultra HD w naziemnej telewizji cyfrowej jest możliwe. Może wtedy odpowiedź na nurtujące wszystkich pytanie: "Po co nam odbiorniki telewizyjne Ultra HD?" - będzie znacznie łatwiejsza.

Zapraszam do dyskusji.

Wiesław Łodzikowski