Unijny plan obronności. Ursula von der Leyen kładzie karty na stół

W Europie nikt już nie ma wątpliwości co do tego, że w obliczu skomplikowanej sytuacji geopolitycznej i utrzymującego się zagrożenia ze strony Rosji państwa Starego Kontynentu muszą zwiększać wydatki na zbrojenia. Rozmowy na ten temat trwają od wielu miesięcy. 

W niedzielę, 2 marca podczas specjalnego szczytu w Londynie poświęconego Ukrainie szefowa KE Ursula von der Leyen oznajmiła, że przedstawi wytyczne dla państw członkowskich UE dotyczące zwiększania wydatków na obronność w taki sposób, aby te zwiększone wydatki nie wpływały na ich sytuację fiskalną w świetle unijnych reguł wyznaczających maksymalny dopuszczalny próg deficytu i długu sektora finansów publicznych.

Plan ten szefowa KE przedstawiła we wtorek, 4 marca. - Pierwsza część tego planu to uwolnienie wykorzystania funduszy publicznych na poziomie państw narodowych (...) w tym celu zaproponujemy klauzulę ucieczki z unijnego paktu na rzecz stabilności i rozwoju - powiedziała.

O wyłączenie wydatków na obronność z oceny deficytu i długu danego kraju od dawna zabiegała Polska, która jest liderem wśród unijnych krajów, jeśli chodzi o wydatki na zbrojenia wyrażone jako procent PKB.

Ursula von der Leyen stwierdziła, że klauzula ucieczki pomoże państwom członkowskim szybko i skutecznie zwiększyć wydatki na obronność bez ryzyka uruchamiania wobec nich procedury nadmiernego deficytu.

- Jeśli państwa członkowskie zwiększyłyby wydatki na obronność przeciętnie o 1,5 proc. PKB, to w przeciągu 4 lat mogłoby to stworzyć przestrzeń fiskalną o rozmiarze ok. 650 mld euro - powiedziała.

Druga propozycja to nowy instrument pożyczkowy opiewający na 150 mld euro. Skierowany będzie do państw członkowskich z przeznaczeniem na inwestycje w zbrojenia. - Chodzi generalnie o to, by wydawać lepiej i by wydawać wspólnie - powiedziała szefowa KE. Jak wskazała, mowa tutaj o paneuropejskich mechanizmach obronnych, takich jak tarcze antyrakietowe czy systemy artyleryjskie, ale też o produkcji amunicji, dronów i doskonaleniu technologii przeciwdziałających cyberzagrożeniom.

Ursula von der Leyen dodała, że tego rodzaju inwestycje w obronność przyniosą szybkie efekty, dzięki czemu państwa członkowskie UE będą mogły wspomóc Ukrainę. Wspólne planowanie zakupów militarnych zredukuje koszty po stronie państw członkowskich - zauważyła.

Trzeci punkt to wykorzystanie siły europejskiego budżetu i przekierowanie większej części europejskich funduszy na zbrojenia. Państwa członkowskie będą mogły decydować, czy chcą w większym stopniu wykorzystać unijne fundusze spójności na wydatki obronne.

Punkt czwarty i piąty mają na celu mobilizację prywatnego kapitału na rzecz wysiłku obronnego Europy. Szefowa KE wskazała, że chodzi tutaj o przyspieszenie wdrożenia Unii Oszczędności i Inwestycji, a także zaangażowanie Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

- Plan na rzecz ponownego uzbrojenia Europy może zmobilizować blisko 800 mld euro na wydatki na obronność - podsumowała Ursula von der Leyen. Jak dodała, Europa będzie kontynuować bliską współpracę ze swoimi partnerami w ramach NATO.