Ministrowie finansów radzą o obronności. Domański: Musimy wydawać więcej

- Nasze dzisiejsze spotkanie odbywa się w bardzo wyjątkowym kontekście. Wczoraj w Paryżu miał miejsce szczyt z udziałem europejskich przywódców i dziś jest absolutnie jasne, że Europa musi zrobić o wiele więcej w kwestii naszych wydatków na obronność i naszej gotowości w obliczu rosnącego zagrożenia ze Wschodu - powiedział dziennikarzom Andrzej Domański przed rozpoczęciem obrady Rady ECOFIN.

- Jak sądzę, jest to dzisiaj jasne dla wszystkich europejskich liderów, że musimy wykorzystać całą dostępną elastyczność europejskich reguł fiskalnych, by zapewnić, że kraje członkowskie UE będą mogły wydawać więcej na swoją obronę bez naruszania europejskich reguł fiskalnych - dodał. Zauważył przy tym, że "to jedna z kwestii, którą polska prezydencja podnosiła od samego początku". - To dlatego wczoraj byłem gospodarzem specjalnego, nieformalnego spotkania ministrów finansów, podczas którego również rozmawialiśmy o potrzebie zwiększania wydatków na obronność w Europie. Bardzo ważne jest także to, byśmy stworzyli silny europejski przemysł obronny.

Zdaniem Andrzeja Domańskiego, z obronnością nierozerwalnie wiąże się kwestia konkurencyjności europejskiej gospodarki.

- Musimy wydawać więcej i chcielibyśmy wydawać tak dużo, jak to będzie możliwe, w sposób, który wzmocni europejską gospodarkę. By sfinansować rosnące wydatki na obronę, potrzebujemy także wzmocnić europejską gospodarkę. Dlatego też dzisiaj będziemy rozmawiać o kompasie konkurencyjności - jednym z narzędzi, które mogą pomóc nam przywrócić europejską konkurencyjność - wskazał.

Jak dodał, kolejną ważną sprawą na agendzie posiedzenia Rady ECOFIN jest 16. pakiet sankcji na Rosję. - Musimy walczyć z obchodzeniem sankcji i musimy działać szybko w tym względzie - powiedział polski minister finansów.

Pytany o dalsze działania Polski w kwestii wydatków na obronność, Andrzej Domański zapewnił, że Warszawa będzie podejmować kolejne kroki na drodze do zwiększenia swojej siły militarnej. - Chcę jednak podkreślić, że musimy się skoncentrować na rozwiązaniu na poziomie europejskim. Sądzimy, że bezpieczeństwo to wspólne dobro, więc potrzebujemy wspólnej europejskiej odpowiedzi - dlatego też działamy w tym kierunku, by przekonać naszych europejskich partnerów, by wydawali więcej na obronność i byśmy razem stworzyli wspólny europejski przemysł obronny.

W tym kontekście, dodał Domański, istotne będą rozmowy o tzw. klauzuli ucieczki, która mogłaby umożliwić państwom członkowskim zwiększanie wydatków na obronność bez obaw o przekroczenie unijnych kryteriów fiskalnych dotyczących poziomu deficytu i długu sektora finansów publicznych rozumianego jako procent PKB (obecnie poziomy te to 3 proc. PKB dla deficytu i 60 proc. dla długu publicznego). Przekroczenie tych poziomów skutkuje nałożeniem na kraj członkowski przez KE procedury nadmiernego deficytu - to właśnie w 2024 r. spotkało Polskę, chociaż rząd Donalda Tuska zabiegał do końca o to, by Bruksela wzięła pod uwagę nasze zwiększone wydatki na obronność.

- Wiarygodność europejskich reguł fiskalnych jest absolutnie kluczowa i musimy działać tak, by tej wiarygodności nie podważyć. Dlatego wierzymy, że jesteśmy w stanie działać w ramach tych reguł, ale też musimy bardzo precyzyjnie je opisać; tak, by kraje, które chcą wydawać więcej na obronność - a jest ich bardzo dużo - mogły robić to bez łamania tych reguł - przedstawił swoje stanowisko minister Domański. - Musimy traktować nasze bezpieczeństwo i obronność bardziej poważnie - i cieszymy się, że coraz więcej europejskich przywódców podziela nasz pogląd.

O potrzebie zwiększenia elastyczności reguł fiskalnych UE w podobny sposób wypowiedział się minister finansów Chorwacji Marko Primorac. - Stajemy przed coraz większą liczbą wyzwań w naszym geopolitycznym środowisku i musimy dostarczyć odpowiedzi na nie. Naszą rolą jako ministrów finansów jest znalezienie sposób na potencjalne zwiększone potrzeby finansowania w tej kwestii - i to (poluzowanie reguł fiskalnych - red.) z całą pewnością jest jedna z opcji, które chcemy rozważyć - powiedział.

Z kolei minister finansów Węgier Marton Nagy podkreślił, że dyskusja o klauzuli ucieczki od reguł fiskalnych UE jest "w bardzo wstępnej fazie". Jak dodał, kraje członkowskie muszą najpierw ustalić m.in. to, jaka powinna być definicja wydatków na obronność i jakie konkretnie wydatki nie będą musiały być wliczane do limitów deficytu i długu w ramach nowych reguł. 

- Polska prezydencja naciska, by szybko skonkretyzować tę dyskusję - stwierdził Nagy. - Wydaje mi się, że już w kwietniu na Radzie ECOFIN będziemy dyskutować nad konkretnymi propozycjami od państw członkowskich - dodał, podkreślając, że decydujący głos w tej sprawie będzie miała Komisja Europejska, a ministrowie finansów będą po prostu rozmawiać o szczegółach technicznych.

Europejskie reguły fiskalne już teraz niosą ze sobą pewien ładunek elastyczności - taki pogląd wyraziła z kolei Nadia Calvino, prezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego, która także została zaproszona na spotkanie ECOFIN. Jak dodała, EBI, wykonując mandat od europejskich przywódców, zwiększy zaangażowanie w inwestycje powiązane z bezpieczeństwem i obronnością (bank ten nie może bezpośrednio finansować wydatków np. na broń czy sprzęt wojskowy). W tym kontekście wymieniła nakłady na rozwiązania wspierające mobilność wojsk, przemysł produkcji dronów czy cyberbezpieczeństwo. - Nasza jedność jest naszą siłą i każdy z nas musi działać na rzecz wzmacniania bezpieczeństwa Europy - stwierdziła.