Z opublikowanego w czwartek raportu NIK "Komercjalizacja wyników badań naukowych" wynika, że zakładane przez resort nauki i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) nakłady na wsparcie komercjalizacji badań naukowych nie przyniosły oczekiwanych rezultatów w założonym czasie. Jak podał NIK w latach 2011-2015 Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju zaangażowały blisko 3,4 mld zł na wsparcie komercjalizacji wyników badań.
Resort nauki realizował w tym zakresie trzy programy: "TOP 500 Innovators", "Brokerzy Innowacji" oraz "Inkubator Innowacyjności" o łącznej wartości blisko 83 mln zł. Programy te NIK ocenił pozytywnie.
Z kolei Narodowe Centrum Badań i Rozwoju prowadziło 14 inicjatyw o wartości 3,3 mld zł. NIK pozytywnie ocenił realizację największych programów ("Innotech", "Program Badań Stosowanych"). Według NIK niezgodnie z harmonogramem i założeniami finansowym realizowano za to inicjatywy: "Innolot", "Innomed" oraz "Spin-Tech", których celem jest m.in. zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki w sektorze lotniczym oraz wzrost dostępności zaawansowanych produktów medycznych. Podczas kontroli stwierdzono również wady projektowe, które mogły utrudnić prawidłową weryfikację rezultatów.
"Pragniemy zaznaczyć, iż Najwyższa Izba Kontroli w raporcie pozytywnie ocenia rolę NCBR w procesie komercjalizacji, zgłaszając uwagi w przypadku 3 programów" - poinformowało w piątek Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
Przedstawiciele NCBR zwrócili uwagę, że wykazane uchybienia dotyczyły w "głównej mierze terminowości realizacji programów względem zaplanowanego harmonogramu". "W tym kontekście należy nadmienić, że harmonogram i plan finansowy są dokumentami, w których określone są zakładane optymalne terminy oraz estymacja wydatkowanych kwot. Oznacza to, że w praktyce harmonogram i plan finansowy mogą zostać zrealizowane poprzez zakontraktowanie mniejszych wartości, niż przewidziana w harmonogramie i planie finansowym, gdyż te dokumenty wyznaczają górne limity, a nie ustanawiają dokładnych parametrów liczbowych do osiągnięcia" - czytamy w komentarzu NCBR.
Najwyższa Izba Kontroli rekomendowała ministrowi nauki i szkolnictwa wyższego wzmocnienie nadzoru nad NCBR w zakresie realizowanych przez centrum programów i przedsięwzięć w obszarze wsparcia komercjalizacji wyników badań naukowych. Zaleciła też utworzenie zintegrowanej bazy projektów badawczych i wdrożeniowych dofinansowanych ze środków publicznych, aby ryzyko podwójnego finansowania było mniejsze. Z kolei do dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju NIK wniosła o realizowanie programów i przedsięwzięć zgodnie z obowiązującymi harmonogramami, lub dokonywanie ich aktualizacji w związku ze zdiagnozowanymi potrzebami.
"Wnioski i rekomendacje NIK stanowią dla nas każdorazowo cenny materiał, który jest przez NCBR szczegółowo analizowany a wnioski pokontrolne są wdrażane zgodnie z zaleceniami" - poinformowało NCBR.
NIK oceniła skuteczność wsparcia komercjalizacji wyników badań naukowych w zakresie zwiększania innowacyjności gospodarki. Kontrolę przeprowadzono w NCBR, Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz w sześciu podmiotach, które otrzymały dofinansowanie od NCBiR (dwie publiczne szkoły wyższe, dwa instytuty badawcze oraz dwa podmioty komercyjne - m.in. Politechniki Warszawska i Poznańska czy PGNiG S.A.). Okres objęty kontrolą to lata 2011-2015.
