Wsparcie po stracie bliskiego. Komu przysługuje odprawa pośmiertna?
Po śmierci pracownika jego rodzina może ubiegać się o tak zwaną odprawę pośmiertną. Jest to świadczenie, które pracodawca ma obowiązek wypłacić najbliższym osoby zmarłej po spełnieniu określonych warunków. Komu przysługuje odprawa pośmiertna i jaka jest jej wysokość?
Stosownie do treści Kodeksu pracy odprawa pośmiertna to świadczenie, które przysługuje członkom rodziny zmarłego pracownika. Przyznawane jest ono w przypadku, gdy dany pracownik pozostawał w stosunku pracy, niezależnie od stażu pracy oraz tego, czy w momencie śmierci, świadczył pracę, przebywał na zwolnieniu lekarskim lub urlopie wypoczynkowym.
Odprawa pośmiertna przysługuje:
- małżonkowi zmarłego pracownika (jeżeli małżeństwo nie pozostawało w separacji. W przeciwnym wypadku małżonkowi nie przysługuje odprawa pośmiertna),
- innym członkom rodziny zmarłego, którzy spełniają warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej zgodnie z przepisami o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc:
○ dzieciom zmarłego, małżonka oraz przysposobionym do ukończenia 16. roku życia, chyba że kontynuują naukę, to do ukończenia 25. roku życia lub bez względu na wiek, jeżeli dzieci pozostają niezdolne do pracy,
○ dzieciom przyjętym na utrzymanie lub wychowanie przed 18. rokiem życia,
○ rodzeństwu lub wnukom przyjętym na utrzymanie, lub wychowanie,
○ rodzicom (w tym także ojczym, macocha i osoby przysposabiające) po spełnieniu określonych warunków.
Wypłata odprawy pośmiertnej nie będzie natomiast przysługiwać członkom rodziny, jeśli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacane przez daną instytucję finansową jest nie niższe niż odprawa. W przypadku, gdy odszkodowanie jest niższe, wówczas pracodawca jest zobowiązany wypłacić członkom rodziny kwotę stanowiącą różnicę między świadczeniami - wyjaśnia Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia “Zielona Linia".
W celu wypłaty odprawy pośmiertnej osoby uprawnione do świadczenia muszą zgłosić się do pracodawcy zmarłego pracownika i przedstawić poniższe dokumenty:
- akt zgonu,
- akt małżeństwa lub inny dokument potwierdzający pokrewieństwo,
- zaświadczenie z ZUS-u o spełnieniu wymogów do uzyskania renty rodzinnej,
- postanowienie sądu o stwierdzenie nabycia spadku,
- kserokopię dokumentu tożsamości.
Ustawodawca nie określił terminu, w jakim członkowie rodziny zmarłego powinni otrzymać odprawę pośmiertną, niemniej jednak prawo do odprawy ulega przedawnieniu po upływie 3 lat od dnia jej wymagalności.
Wysokość odprawy pośmiertnej uzależniona jest od stażu pracy zmarłego pracownika:
- jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat, odprawa pośmiertna wynosi równowartość miesięcznego wynagrodzenia,
- jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat, odprawa pośmiertna wynosi 3-krotność miesięcznego wynagrodzenia,
- jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat, odprawa pośmiertna wynosi 6-krotność miesięcznego wynagrodzenia.
Jeśli do odprawy uprawnionych jest kilkoro członków rodziny, odprawę dzieli się w równych częściach między wszystkich uprawnionych. W sytuacji, gdy do odprawy pośmiertnej uprawniona jest wyłącznie jedna osoba, wówczas przysługuje jej wypłata w wysokości połowy odpowiedniej kwoty zależnie od stażu pracy zmarłego.
Ostateczna kwota odprawy liczona jest według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sposobu ustalania pensji w okresie niewykonywania pracy.
Zgodnie z przepisami odprawa pośmiertna jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednocześnie nie ma obowiązku wykazywania świadczenia w PIT-11.
Jeżeli śmierć pracownika nastąpiła w miejscu pracy, najbliższym członkom rodziny przysługuje jednorazowe odszkodowanie, które wypłacane jest ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek w ZUS-ie, dołączając do niego protokół powypadkowy oraz dokumenty potwierdzające pokrewieństwo ze zmarłą osobą.
Ile wynosi jednorazowe odszkodowanie z ZUS-u za śmierć w miejscu pracy? Jeżeli uprawnionymi są małżonek lub dziecko, odszkodowanie przysługuje w wysokości 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli zaś uprawnionym jest inny członek rodziny, wtedy przysługuje mu odszkodowanie w wysokości 9-krotnej przeciętnej pensji.
WG
