Wybraliśmy, co dalej?

Co zrobić, by polepszyć stan finansów publicznych

W tym roku mamy nadal nadwyżkę budżetową, ale na przyszły rok zapowiadane są bardzo duże wydatki.

MACIEJ KRZAK

ekonomista PKPP Lewiatan

Rząd będzie musiał zająć się emeryturami pomostowymi. Potrzebne byłoby wyjęcie z KRUS najbogatszych rolników i objęcie ich wyższymi składkami. Trudno będzie nowemu rządowi wycofać się z waloryzacji rent i emerytur, ale może trzeba coś zrobić i z tym. Podobnie jest z ulgami na dzieci. Rząd powinien zmniejszać skalę potrzeb pożyczkowych, aby ograniczać przyrost długu. Powinniśmy ograniczać deficyt budżetu czy wręcz go likwidować. Przecież obecny rok pokazuje, że przy tak wysokich wydatkach nie mamy deficytu. Jednak budżet na 2008 rok przynosi wysokie tempo wzrostu wydatków. Proponowałbym też odstąpienie od drugiego etapu obniżki składki rentowej dla pracowników oraz obniżenie składki tylko dla pracodawców.

Co zrobić w kwestii polskiej ścieżki euro

Wystarczy polityczna decyzja dotycząca przyłączenia się Polski do strefy euro. Teoretycznie kryteria Traktatu z Maastricht spełnimy już w tym roku.

JACEK WIŚNIEWSKI

główny ekonomista Raiffeisen Bank Polska

Rząd wyłoniony po wyborach ma do odegrania dużą rolę w polskiej drodze do strefy euro. Tak jak za spełnienie kryteriów dotyczących stopy procentowej i inflacji odpowiada NBP, tak rząd ma wpływ na pozostałe wskaźniki. To od niego będzie zależało tempo obniżania deficytu i poziom długu. Pytanie, jak odniesie się do przygotowanej niedawno aktualizacji programu konwergencji. Ale główne zadanie dla rządu dotyczy takiego obniżenia deficytu sektora finansów, żeby nie tylko chwilowo spełnić kryterium i obniżyć deficyt poniżej wymaganych 3 proc. w momencie wysokiego tempa wzrostu PKB. Największym celem są takie obniżenie deficytu i takie reformy, aby Polska miała deficyt poniżej granicy 3 proc. także w sytuacji gospodarczego spowolnienia. A to jest nie lada wyzwanie.

Co zrobić z systemem emerytalnym

Nowy Sejm musi do końca tego roku uchwalić ustawę o zakładach emerytalnych pozwalających na wypłaty emerytur z otwartych funduszy emerytalnych. Jeśli posłowie nie zdążą przyjąć tego aktu, to obywatele płacący składki nie dostaną emerytur, które im się należą od 2009 roku. Instytucje rynkowe nie zdążą przygotować oprogramowania do wypłat. Równie pilna jest ustawa o rentach z tytułu niezdolności do pracy.

EWA LEWICKA

prezes Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych

Reforma emerytalna przeprowadzona w 1999 roku zakładała likwidację prawa do wcześniejszych emerytur dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub charakterze. Osoby, które rozpoczęły pracę w szkodliwych warunkach, powinny mieć możliwość skorzystania z emerytur pomostowych. Miałyby to być świadczenia wypłacane tylko osobom, które faktycznie wykonują pracę w warunkach szkodliwych lub od których stanu zdrowia zależy bezpieczeństwo publiczne. Bez ustawy pomostowej nadal będzie obowiązywać szkodliwa dla budżetu ustawa o emeryturach i rentach z FUS w obecnym kształcie.

Co zmienić w zarządzaniu funduszami unijnymi

Przedsiębiorcy czekają na fundusze unijne w ramach perspektywy finansowej na lata 2007-2013.

EWA FEDOR

ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich ds. Funduszy Unijnych

Najważniejsze jest przyjęcie nowelizacji ustawy o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, która daje uprawnienia agencji do udzielania wsparcia w ramach programu Innowacyjna Gospodarka (9,5 mld euro) oraz zwiększa liczbę podmiotów uprawnionych do otrzymywania pomocy finansowej od agencji. Innym ważnym dokumentem jest rozporządzenie w sprawie udzielania przez PARP pomocy finansowej związanej z programami operacyjnymi. Dobrze, by rząd doprowadził do jak najszybszego przyjęcia kryteriów wyborów projektu do PO IG oraz przygotowania dokumentów konkursowych tak, by przedsiębiorcy mogli rozpocząć już prace związane z przygotowaniem dokumentacji aplikacyjnej. Dla przedsiębiorców, planujących zaś korzystać z Regionalnych Programów Operacyjnych najważniejsze jest, by jak najszybciej zostały podpisane kontrakty wojewódzkie.

Czy powrócić do prywatyzacji spółek

Od dwóch lat resort skarbu nie realizuje własnych planów prywatyzacji. Po trzech kwartałach przychody brutto z prywatyzacji wyniosły 1,41 mld zł, czyli 47 proc. planu budżetowego. To i tak zdecydowanie lepiej niż w ubiegłym roku, gdy przychody brutto z prywatyzacji wyniosły 622 mln zł, czyli tylko 11,3 proc. planu.

ROBERT GWIAZDOWSKI

Centrum im. Adama Smitha

Odblokowanie prywatyzacji to bardzo ważny postulat. Na przykład w sektorze chemicznym powinno się przeprowadzić konsolidację firm kontrolowanych przez Skarb Państwa. Potrzebna jest jak najszybsza konsolidacja, a później prywatyzacja, i to najlepiej przez giełdę. Jeśli chodzi o spółki strategiczne, to należy dokończyć prywatyzację PKN Orlen, a Grupę Lotos zostawić pod kontrolą państwa jako furtkę bezpieczeństwa energetycznego Polski. Jednocześnie, przy prywatyzacji Orlenu można by było postawić warunek, że kupujący, najlepiej koncern globalny, miałby zagwarantować dostawy ropy również i do Lotosu. Ogólne zalecenie odnośnie do zarządzających majątkiem Skarbu Państwa - prywatyzować, prywatyzować, prywatyzować.

Jakie powinny być zmiany w zarządzaniu kadrami w spółkach państwowych

W ciągu dwóch lat w dużych spółkach kontrolowanych przez Skarb Państwa dokonano czystki kadrowej. Wielu nowych prezesów spółek przed objęciem swoich funkcji było politykami i nie miało doświadczenia biznesowego.

JACEK MĘCINA

ekspert rynku pracy Uniwersytet Warszawski

Najlepszym rozwiązaniem, jakie powinien wprowadzić nowy rząd w spółkach Skarbu Państwa, jest pozbycie się w nich większościowego udziału. Wtedy odejdzie problem złego zarządzania tymi spółkami. Natomiast, jeśli się nie da tego zrobić, bo rozumiem, że nie wszystkie firmy mogą zostać sprywatyzowane, to należy zmienić standardy zarządzania. Państwowymi firmami powinni kierować specjaliści, dlatego należy odejść od mianowania zarządów spółek przez ministra skarbu. Ich władze powinny być wybierane w drodze profesjonalnych konkursów, a o obsadzie stanowiska powinny przestać decydować polityczne sympatie. W celu przyciągnięcia najwyższej klasy spe- cjalistów należy odejść od anachronicznych rozwiązań kominowych, wprowadzając mechanizmy silnego powiązania wynagrodzenia zarządu z wynikiem firmy.

Jak poprawić infrastukturę trasportową

W tym roku ma być oddane do użytku tylko 7,5 km autostrad.

ADRIAN FURGALSKI

Zespół Doradców Gospodarczych TOR

Politycy obiecują pomoc, ale wystarczy, jeśli przestaną przeszkadzać i zamkną sprawy, które od dawna czekają. Trzeba jak najszybciej przyjąć pakiet 30 ustaw, od których zależy udrożnienie inwestycji. Chodzi między innymi o nowelizację prawa o zamówieniach publicznych, prawa budowlanego, ustawy środowiskowej, ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Należy też szybko uporządkować problemy inwestycji kolidujących z programem Natura 2000. Drogowcy wyliczyli, że aż w 300 miejscach planowane inwestycje są niezgodne z tym programem. W projektach kolejowych taka sytuacja ma miejsce w 100 przypadkach. Lotniska czekają natomiast na przyjęcie nowelizacji ustawy o Agencji Mienia Wojskowego, która pozwoli na nieodpłatne przejmowanie przez samorządy od AMW gruntów niezbędnych do rozbudowy portów lotniczych.

Jak wzmocnić wizerunek polskiej gospodarki wśród inwestorów zagranicznych

Niemal co dziesiąty Polak pracuje w firmie z udziałem kapitału zagranicznego. Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych szacuje, że aż 1 mln nowych miejsc pracy ma powstać w naszym kraju w latach 2005-2015. W ostatnim pięcioleciu w wyniku bezpośrednich inwestycji zagranicznych powstało ich ponad 65 tys.

LARS CHRISTENSEN

ekonomista Danske Bank w Kopenhadze

Chociaż w ostatnich dwóch latach do Polski napłynęło wiele nowych inwestycji, to rząd mógłby przyczynić się do jeszcze większej skali inwestycji. Większa powinna być rola Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych (PAIiIZ), bo patrząc na czeską agencję przyciągającą inwestorów, widać że można mieć jeszcze lepsze wyniki. Ale kluczowe, także z punktu widzenia inwestorów zagranicznych, lecz chyba i krajowego biznesu jest ograniczenie biurokracji, zmiany na rynku pracy, ograniczanie kosztów działalności, pozwoleń i koncesji. A poza tym poprawa funkcjonowania sektora publicznego i administracji, bo to z nimi często spotykają się na samym początku zagraniczne firmy.

Przygotowali: Paweł Czuryło, Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska, Katarzyna Kozińska-Mokrzycka, Wojciech Iwaniuk, Mariusz Gawrychowski, Krzysztof Grad