Wydaliśmy 65 mln euro na lot Polaka w kosmos. "Zwrócą się wielokrotnie"

Wydatek Polski związany z udziałem Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego w misji Ax-4 rzędu 65 mln euro to zaledwie część szerszego planu - polskie nakłady na sektor kosmiczny w latach 2023-2025 mają łącznie sięgnąć 360 mln euro.

- Polska musi inwestować w naukę. Polska musi inwestować w innowacje, w technologie - Polska musi uczestniczyć w rozwoju tych najbardziej kluczowych technologii i z całą pewnością technologie związane z kosmosem są w tym obszarze, w który polskie państwo musi inwestować - powiedział minister finansów Andrzej Domański na radiowej antenie.

- Przez lata - bądźmy tutaj szczerzy - nasze wydatki, nasza składka do Europejskiej Agencji (Kosmicznej - red.) były na niskim poziomie. Chcemy, aby Polska była wśród liderów inwestycji w te najnowocześniejsze technologie, w tym technologie kosmiczne, więc (...) tak, zdecydowanie warto - podkreślił szef resortu finansów.

Jak tłumaczył Interii Biznes Łukasz Wilczyński, prezes Europejskiej Fundacji Kosmicznej i znajomy Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, każdy kraj członkowski zrzeszony w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) płaci składkę, w której można wyróżnić część obowiązkową - przeznaczoną na cele uzgodnione podczas wspólnych spotkań na szczeblu ministerialnym - i składkę na programy opcjonalne. 

- Jeśli chodzi o tę drugą część, to każdy kraj może sam określić, na jakie obszary chce przeznaczyć te dodatkowe fundusze, które są tożsame z wewnętrzną strategią rozwoju sektora kosmicznego oraz zapotrzebowaniem ze strony rodzimego przemysłu czy nauki. I tu przykładem jest tzw. program eksploracyjny, gdzie kraje, które nie dedykują tu żadnej kontrybucji, nie mają swojej reprezentacji w korpusie astronautów. Dodajmy, że w korpusie tym obecne są głównie kraje "dojrzałe w kosmosie", które stawiają na pełny program kosmiczny, tj. z własnymi astronautami i badaniami eksploracji załogowej - wyjaśnia Łukasz Wilczyński.

To dlatego decyzja Polski o zwiększeniu składki do ESA miała przełomowe znaczenie i pozwoliła na lot Polaka w kosmos.

- Myślę, że zwrócą się wielokrotnie - odparł, pytany wprost o to, czy "te 65 mln euro się zwrócą". Jak wyjaśnił, chodzi nie tylko o sam lot Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego w kosmos, ale też o "długoterminowy, długofalowy program budowy siły polskiej gospodarki". 

Domański dodał, że inwestycje w innowacje i w technologie, w tym także kosmiczne, są według niego bardzo istotnym elementem budowy siły polskiej gospodarki w perspektywie kolejnych lat, a nawet dekad.

Minister Domański na antenie Radia Zet był także pytany o wydatki Polski na obronność w relacji do PKB. Przypomnijmy - w Hadze trwa szczyt NATO, podczas którego ma zapaść decyzja o nowym, ambitniejszym zobowiązaniu finansowym członków sojuszu, by przeznaczać na bezpieczeństwo i obronność 5 proc. PKB.

- Polska musi wydawać na obronność tyle, ile jest niezbędne - powiedział szef MF, wskazując na obecną sytuację geopolityczną i zagrożenie ze strony Rosji.

Dopytywany o pomysł prezydenta Andrzeja Dudy, by wpisać do Konstytucji wydatki na zbrojenia na poziomie 4 proc. PKB, odparł: - Bezpieczeństwo jest naszym absolutnym priorytetem, musimy modernizować polską armię. (...) Natomiast jeżeli chodzi o wpisywanie tego 4-procentowego progu do Konstytucji, to ja jestem ostrożny. Dlaczego? Mianowicie, jest to w pewnym sensie wiązanie rąk, nawet nie mi, tylko przyszłym ministrom finansów, przyszłym rządom.

Podkreślił, że poziom wydatków na obronność powinien być wysoki, ale powinien podlegać dyskusji co roku przy konstruowaniu budżetu. - Jestem za elastycznością - stwierdził. - Wiązanie rąk sztywnym zapisem w Konstytucji (...) w sytuacji, kiedy mogą pojawiać się inne zagrożenia, jest - moim zdaniem - nieuzasadnione.

Według Andrzeja Domańskiego, Polacy będą płacić w kolejnych miesiącach mniej za energię. Rząd zdecydował o kontynuowaniu mrożenia cen energii do końca 2025 roku, ale trendy na rynkach wskazują, że w przyszłym roku ceny prądu powinny spadać. - Będziemy przedstawiać szereg propozycji związanych z obniżaniem cen energii w kolejnych latach - zapewnił.

Minister finansów powtórzył też, że w jego resorcie trwają prace nad planem dojścia do podwojenia kwoty wolnej od podatku, a plan ten zostanie przedstawiony premierowi, kiedy będzie "w pełni gotowy" - bo musi to być plan odpowiedzialny.

Pytany o przymiarki do rekonstrukcji rządu Donalda Tuska i o to, czy zostanie szefem "superresortu" gospodarczego w funkcji wicepremiera (o takiej możliwości donoszą media), Domański odparł, że "to nie stanowiska są kluczowe, a struktura".

- Nie ma dyskusji dotyczącej nazwisk. To, o czym liderzy partii koalicyjnych rozmawiają, to struktura; jak ten rząd powinien wyglądać - powiedział, dodając, że "nie zaproponowano mu" stanowiska wicepremiera i "nie było o tym dyskusji". Jak dodał, w jego ocenie istotne jest to, by nie skupiać się na nazwiskach, a na tym, jak powinien być zorganizowany rząd.

Katarzyna Dybińska