Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) orzekł, że dyrektywa 93/13 ma chronić konsumentów, a nie rynki finansowe, co oznacza, że banki nie mogą domagać się dodatkowych opłat po unieważnieniu umowy. TSUE stwierdził również, że konsumenci mogą żądać od banków rekompensaty za nieuczciwe warunki umowy kredytowej, jeśli jest to zgodne z dyrektywą i zasadą proporcjonalności. Prawnicy uważają jednak, że takie pozwy są zbyt ryzykowne.
Banki dadzą sobie radę?
Ważny wyrok TSUE wynikał ze sprawy prezesa Stop Bankowemu Bezprawiu, Arkadiusza Szcześniaka, który pozwał Bank Millennium o zapłatę rekompensaty za kapitał udostępniony bankowi w postaci rat kredytu frankowego. TSUE uznał, że konsumenci mogą domagać się rekompensaty, ale decyzja o jej przyznaniu należy do sądu odsyłającego.
Orzeczenie luksemburskiego sądu w sprawie opłaty za kapitał skomentował prezes Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG), Piotr Tomaszewski w rozmowie z Business Insiderem. BFG pełni rolę gwaranta depozytów w Polsce i zajmuje się restrukturyzacją zagrożonych banków.
Tomaszewski zauważa, że wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) ma wpływ na możliwość waloryzacji kapitału przez sąd w związku ze zmianą siły nabywczej pieniądza, co przewiduje polski kodeks cywilny. Poza tym, banki twierdzą, że wyrok TSUE zamyka im możliwość żądania wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, ale nie uniemożliwia prób waloryzacji tego kapitału.
Prezes BFG uważa, że banki poradzą sobie kapitałowo z kosztami wynikającymi z wyroku TSUE. Komisja Nadzoru Finansowego szacuje te koszty nawet na 100 mld złotych dla całego sektora w najbardziej negatywnym scenariuszu.
Czy darmowy kredyt jest sprawiedliwy?
Jednak Tomaszewski krytycznie podchodzi do decyzji Trybunału. - Należy rozważyć sensowność ponoszenia ogromnych kosztów, które skutkują jedynie transferem miliardów złotych do wąskiej grupy kredytobiorców. Wyrok spowoduje obniżenie zdolności banków do udzielania kredytów, dlatego trudno znaleźć pozytywne skutki dla polskiej gospodarki - ocenia.
Prezes BFG zwraca uwagę na aspekt sprawiedliwości "darmowego kredytu".
- Warto rozważyć kwestię proporcjonalności podniesioną przez TSUE - czy radykalne rozwiązanie w postaci darmowego kredytu jest istotnie proporcjonalne i sprawiedliwe, czy bliżej wartości byłoby rozwiązanie zbliżone do proponowanych przez KNF ugód - podkreśla Tomaszewski.
Wyrok TSUE a restrukturyzacja Getin Noble Banku
Z punktu widzenia BFG, który przeprowadził przymusową restrukturyzację Getin Noble Banku (GNB), drugi wyrok TSUE jest istotny. Dotyczył on bezpośrednio byłego banku Leszka Czarneckiego. Trybunał orzekł, że sąd krajowy nie może odmówić zawieszenia płatności rat kredytu, jeśli jest to konieczne dla skuteczności wyroku. Ale według prezesa BFG, wyrok TSUE, choć skuteczny w sprawach przeciwko bankom, nie dotyczy klientów Getinu.
Pytanie prejudycjalne w tej sprawie zostało zadane TSUE przed rozpoczęciem przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Bank. Trybunał orzekł jedynie co do możliwości zabezpieczania roszczeń przeciwko bankom, poza kontekstem restrukturyzacji. - TSUE nie analizował specyficznego przypadku GNB od 30 września 2022 roku, uwzględniającego przepisy o przymusowej restrukturyzacji. Zabezpieczanie wobec podmiotu w restrukturyzacji jest niedopuszczalne - podkreśla prezes BFG.
Oprac. KM
