Zbiory zbóż będą niższe

Zbiory rzepaku i rzepiku GUS szacuje na około 1,2-1,3 mln, tj. o 27 do 19 proc. mniej od zbiorów ubiegłorocznych. Produkcję warzyw gruntowych ocenia się na ok. 4,6 mln ton, tj. o ok. 6 proc. mniej od zbiorów ubiegłorocznych. Zbiory owoców z drzew wyniosą, według przewidywań GUS, 2,4-2,6 mln ton, tj. o 20 do 13 proc. mniej od ubiegłorocznych. Zbiory owoców z krzewów owocowych i plantacji jagodowych szacuje się na ok. 0,5 mln ton, tj. o ok. 8 proc. mniej od zbiorów roku ubiegłego. GUS podał w informacji, że na kształtowanie się wielkości produkcji roślinnej miało wpływ zwiększenie w porównaniu do roku ubiegłego powierzchni zasiewów zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi o ok. 3 mproc., zmniejszenie powierzchni uprawy rzepaku i rzepiku o ok. 6 proc., buraków cukrowych o ok. 1 proc. oraz truskawek o ok. 7 proc.

"Niskie temperatury w kwietniu niekorzystnie wpłynęły na kiełkowanie zbóż jarych, buraków cukrowych oraz warzyw gruntowych, rzepaku i rzepiku. Poprawa warunków wilgotnościowych na początku maja korzystnie wpłynęła na zasiewy zbóż, rzepaku i rzepiku oraz wzrost roślinności łąkowej, zaś stosunkowo niskie temperatury w II i III dekadzie maja hamowały tempo rozwoju roślin. Pogłębiająca się od III dekady czerwca susza glebowa spowodowała słabsze nalewanie ziarna zbóż, rzepaku i rzepiku, a także niekorzystnie wpłynęła na wzrost i rozwój innych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych" - napisał także GUS. GUS wstępnie szacuje, że powierzchnia upraw zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wynosi ponad 8,1 mln ha, tj. o 2,9 proc. więcej niż przed rokiem.

OPINIA: Z informacji uzyskanych od wojewodów wynika, że klęska suszy występuje głównie w północno-wschodniej, środkowo- wschodniej i centralnej części Polski, tam spadek zbiorów zbóż szacowany jest nawet na 30-50 proc. w stosunku do zbiorów z ubiegłego roku - poinformował podczas posiedzenia sejmowej komisji rolnictwa wiceminister rolnictwa Józef Śliwa.

Jeszcze kilka dni temu resort szacował, że susza spowoduje spadek zbiorów w kraju o 10-20 proc., GUS zaś podał w poniedziałek, że zbiory zbóż podstawowych z mieszankami, według wstępnych ocen, wyniosą w 2005 r. ok. 24,5-25,5 mln ton, czyli o 6-10 proc. mniej niż w 2004 r.

"Klęska suszy ma skalę coraz większą i może w poważnym stopniu zagrozić dochodowości gospodarstw w tym roku" - powiedział wiceminister. Dodał, że informacje o skali suszy są na bieżąco korygowane.

Jak wyjaśnił Śliwa, obecnie poszczególni wojewodowie przekazują do resortu rolnictwa informacje o klęsce suszy na swoim terenie. Sporządzane są protokóły, które w najbliższym czasie spłyną do ministerstwa i szef resortu podejmie decyzję o uruchomieniu tzw. kredytu klęskowego (jest to preferencyjny kredyt, który może być przeznaczony m.in. na zakup materiału siewnego).

Śliwa zaznaczył, że w ciągu ostatniego tygodnia skala suszy wzrosła i w niektórych rejonach może nawet dochodzić do 70-80 proc., ale "dotyczy to tylko niektórych obszarów".

Zdaniem Śliwy, uruchomienie kredytu preferencyjnego nie może być jedynym instrumentem wsparcia dla tych gospodarstw, które poniosły straty w skutek suszy. Jak zaznaczył, gospodarstwa takie często mają już zaciągnięte kredyty i nie chcą dalej zadłużać się, tym bardziej, że mogą mieć kłopoty ze spłatą kolejnych zobowiązań.

Wiceminister poinformował, że resort rolnictwa wystąpił już z wnioskami do Komisji Europejskiej (KE) w sprawie przesunięcia terminu rozpoczęcia interwencji - z 1 listopada na 1 października oraz w sprawie obniżenia minimalnej partii skupowanego zboża w ramach unijnej interwencji z 80 do 40 ton.

Dodał, że obecnie ministerstwo przygotowuje wniosek do KE w sprawie przyspieszenia wypłat dopłat bezpośrednich. Ich początek, zgodnie z dotychczasowymi zasadami, wyznaczony jest na 1 grudnia. Śliwa zaznaczył, że w związku z suszą, resort zamierza zwrócić się do banków z apelem, by wyrażały zgodę na prolongatę spłaty kredytów. Inną formą wsparcia rolników może być limit pomocy krajowej, który dla Polski wynosi 40 mln euro. W ramach tego limitu gospodarstwo może otrzymać do 3 tys. euro w ciągu trzech lat. Jak dodał wiceminister, jest także możliwość uzyskania środków z Unii, z tzw. funduszu solidarnościowego, ale ta pomoc może być mniej korzystna niż pomoc krajowa.

Resort rolnictwa stara się ponadto o uruchomienie tzw. kredytów skupowych, które w większym stopniu zachęciłyby firmy do skupu zbóż. Jednak na ich uruchomienie potrzebna jest zgoda KE. Realny termin rozpoczęcia uzyskiwania kredytów skupowych to prawdopodobnie dopiero wrzesień - zaznaczył Śliwa.

Prezes Agencji Rynku Rolnego Roman Werenski podkreślił, za Agencja nie ma możliwości interweniowania w skup zboża podczas żniw, ale jest przygotowana do prowadzenia skupu unijnego. Jak poinformowała wiceprezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Daria Oleszczuk, Agencja ma do dyspozycji na 2005 rok na dopłatę do nowo uruchamianych kredytów klęskowych kwotę 8,5 mln zł, z czego już zostało wydatkowane ponad 500 tys. zł. Natomiast 5 mln zł jest zarezerwowane na gwarancje i poręczenia dla kredytów klęskowych.