ZUS będzie najlepszy?
Pierwsze wypłaty z nowego systemu emerytur kapitałowych mają być dokonywane w 2009 roku. Dyskusja na ten temat trwa już od 9 lat.
Przedstawiony do konsultacji rządowy projekt ustawy o świadczeniach ze środków gromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych oraz o zakładach emerytalnych reguluje zasady wypłat emerytur dożywotnich i świadczeń gwarancyjnych ze środków gromadzonych w OFE. Zdaniem Konfederacji Pracodawców Polskich projekt ten powinien jak najszybciej zostać skierowany do sejmu.
KPP wyraża obawę, że zamiar powołania nowych instytucji - zakładów emerytalnych zajmujących się emeryturami kapitałowymi - będzie trudny do zrealizowania ze względu na krótki czas, jaki pozostał do wdrożenia ustawy. Dlatego zadania, jakie mają być powierzone nowo powołanym zakładom emerytalnym powinny móc wykonywać już działające na rynku ubezpieczeniowym instytucje, takie jak: PTE lub zakłady ubezpieczeń na życie. Fundusze te muszą jednak posiadać oddzielną osobowość prawną.
Pozytywnie oceniamy fakt uzyskania przez członków OFE prawa do wyboru jednej z trzech form emerytur o innym poziomie świadczeń: emerytury dożywotniej, emerytury dożywotniej z gwarantowanym okresem wypłat oraz emerytury małżeńskiej.
Zdaniem KPP wybór formy emerytury powinien należeć do ubezpieczonego, jednakże powinien on uzyskać rzetelną informację o pozytywnych i negatywnych konsekwencjach swojego wyboru. Niezwykle istotna jest świadomość zainteresowanego dotycząca zależności wysokości wypłacanych świadczeń od długości oszczędzania, czy potencjalnej dalszej długości trwania życia w momencie przejścia na emeryturę. W takim systemie wydłużenie aktywności zawodowej jest opłacalne dla ubezpieczonego, ponieważ skutkuje zwiększeniem wysokości świadczenia. KPP opowiada się za stosowaniem przy obliczaniu średniej długości życia wspólnych tablic dla płci tzw. unisex.
Jeśli chodzi o propozycje powołania państwowego zakładu emerytalnego, to Konfederacja Pracodawców Polskich dostrzega tu pewne zagrożenia. Dotyczą one przede wszystkim braku doświadczenia takiego organu w zarządzaniu rynkami aktuarialnymi i inwestycyjnymi oraz braku konkurencyjności na rynku. Państwowy Zakład Emerytalny w przypadku powstania deficytu może liczyć na dopłatę z budżetu państwa - uważa Bogna Nowak - Turowiecka, ekspert KPP.
KPP postuluje również, by Zakład Ubezpieczeń Społecznych obsługiwał techniczną stronę wypłat emerytur z tzw. II filara.
Przyjęcie takiego rozwiązania jest najbardziej uzasadnione ekonomicznie, gwarantuje niskie koszty wprowadzenia i obsługi wypłat, eliminuje ryzyko antyselekcji klientów. Zarządzanie ryzykiem długowieczności, ustalanie kwoty świadczenia dla uczestników systemu bazowego, a także przejęcie pełnego ryzyka inwestycyjnego powinno powierzyć się zakładom emerytalnym.
Zwracamy również uwagę na zaproponowane w projekcie kwoty kapitału zakładowego dla nowopowstałych zakładów emerytalnych: do 2013 roku - 50 mln PLN, a docelowo od roku 2019 - 100 mln PLN. Wysokość tych kwot może bezpośrednio wpłynąć na brak zainteresowania inwestorów tego typu działalnością, tym bardziej, że analizy wykazują, że spodziewany zwrot z inwestycji może nastąpić najwcześniej po 10 latach.
Opowiadamy się również za zwiększoną swobodą zakładów emerytalnych w inwestowaniu aktywów funduszu emerytur kapitałowych poza Polską, a także zwiększenia tzw. limitów lokowania wartości aktywów w lokaty. Według KPP nie należy ograniczać inwestowania
w akcje będące przedmiotem obrotu na rynkach regulowanych, gdy jest to tzw. inwestowanie pasywne.
W opinii ekspertów KPP niektóre z zaproponowanych zapisów projektu ustawy wymagają - doprecyzowania i uściślenia, by uniknąć wątpliwości, jakie mogłyby powstać w momencie stosowania tej ustawy. Dotyczą to w szczególności:
pojęcia fundusz organizacyjny (art. 28 ust.1, pkt, 11) - w jakiej wysokości ma być utworzony i na jakie cele można go przeznaczyć?;
definicji przedmiotu przedsiębiorstwa zakładu (art., 7) - w zapisie definicji pominięto zarządzanie i lokowanie środków;
zapisów, art. 82, 82 ust.1 - w tym przypadku rodzą się niejasności interpretacyjne - jak często zakład emerytalny ma dokonywać sprawdzania, czy środki wyrównawczego funduszu emerytur kapitałowych wynoszą ponad 8% rezerwy emerytur kapitałowych lub wynoszą mniej niż 4%;
zakresu ponoszonej odpowiedzialności przez aktuariusza oraz doradcę inwestycyjnego - podpisujących sprawozdanie finansowe (art.101 ust.2).
Według Konfederacji Pracodawców Polskich, przedstawiony do konsultacji projekt, ze względu na społeczną i ekonomiczną wagę, powinien jak najszybciej stać się przedmiotem prac sejmu.
