ABC ulgi na dzieci

Dotyczyły one głównie jej wysokości. Wprowadzając ją z dniem 1 stycznia 2007 r. do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca zakładał, że podatnik wychowujący dzieci będzie mógł z tego tytułu odliczyć od podatku 120 zł za każde dziecko. Tymczasem nowelizacja omawianej ustawy z dnia 5 września 2007 r. podwyższyła tę ulgę do kwoty 1.145,08 zł za każde dziecko.

Podwyższoną kwotę ulgi będzie można odliczyć od podatku już w zeznaniu podatkowym za 2007 r. Ponieważ jednak jak każda ulga i ta jest przywilejem podatkowym, aby z niej skorzystać należy spełnić szereg postawionych przez ustawodawcę warunków, wymienionych w art. 27f ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.). Przepis ten jest stosunkowo nowy i podatnicy nie mieli jeszcze okazji "przetestować" go w praktyce. Stąd też pojawia się szereg wątpliwości co do możliwości i sposobu skorzystania z tej ulgi. Odpowiadając na pytania naszych Czytelników spróbujemy usystematyzować wiedzę na ten temat.

Czy z ulgi na dzieci mogą skorzystać osoby prowadzące działalność gospodarczą?

Z ulgi prorodzinnej nie mogą skorzystać wszyscy przedsiębiorcy. O ulgę na dzieci podatnicy mogą pomniejszyć wyłącznie podatek dochodowy, obliczony zgodnie z art. 27 i pomniejszony o składkę zdrowotną - o czym stanowi przepis art. 27f ust. 1 ustawy o pdof. Tym samym ustawodawca przewidział możliwość jej zastosowania dla podatników rozliczających się według skali podatkowej. Nie mogą z niej skorzystać podatnicy uzyskujący w roku podatkowym wyłącznie dochody opodatkowane ryczałtem, 19% podatkiem liniowym oraz tzw. dochody kapitałowe.

Przykład

Dwóch przedsiębiorców Jędrzej L. i Karol P. prowadzi w 2007 r. działalność gospodarczą. Pan Jędrzej przychody z tej działalności opodatkowuje na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Natomiast pan Karol ryczałtem ewidencjonowanym. Obydwaj wychowują po dwoje niepełnoletnich dzieci. Przychody z działalności gospodarczej są jedynymi przychodami uzyskiwanymi przez przedsiębiorców w 2007 r.

W składanym przez siebie zeznaniu PIT-36 jako opłacający podatek według skali podatkowej pan Jędrzej ma prawo skorzystać z ulgi z tytułu wychowywania dziecka w podwójnej wysokości. Natomiast pan Karol jako ryczałtowiec, pomimo wychowywania niepełnoletnich dzieci, nie jest uprawniony do skorzystania z omawianego odliczenia.

Czy aby skorzystać z ulgi na dzieci trzeba je wychowywać cały rok? Czy mogą skorzystać z tej ulgi rodzice mający na utrzymaniu syna-studenta?

Dla nabycia prawa do skorzystania z omawianej ulgi ustawodawca nie wprowadził wymogu wychowywania dziecka przez cały rok. Przy braku takiego obwarowania mogą z niej skorzystać zarówno ci rodzice, którym dziecko urodziło się w trakcie roku, jak również i ci, których dziecko pełnoletnie uczące się ukończyło w trakcie roku naukę lub też 25 lat.

Prawo do skorzystania z tzw. ulgi prorodzinnej przysługuje każdemu podatnikowi wychowującemu w roku podatkowym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o pdof. Tym samym z ulgi na dzieci skorzystać mogą rodzice wychowujący własne lub przysposobione:

• dzieci małoletnie,
• dzieci, bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny,
• dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach - Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku.

Przykład

Państwo Zyberowie są małżeństwem i mają dwójkę dzieci. Córka w maju 2007 r. ukończyła 3 lata, a w lipcu 2007 r. urodził im się syn. W 2007 r. państwo Zyberowie osiągają wyłącznie dochody ze stosunku pracy. Składając wspólne zeznanie za 2007 r., małżonkowie mogą skorzystać z przysługującej im ulgi na dwoje dzieci.

Z kolei państwo Kolasińscy, będący małżeństwem, wychowują trzy córki. Pierwsza (17 lat) jest licealistką, druga (20 lat) studentką drugiego roku psychologii, a trzecia (26 lat) studiuje robiąc tzw. drugi fakultet. Oni również osiągają dochody wyłącznie ze stosunku pracy. Rozliczając się z podatku dochodowego za 2007 r. będą mogli skorzystać z ulgi na dwie z wymienionych córek. Z uwagi na wiek najstarszej córki (26 lat), pomimo że nadal się uczy, w stosunku do niej nie przysługuje im prawo do omawianej ulgi.

Czy kwota ulgi z tytułu wychowywania dzieci jest stała bez względu na ilość posiadanych dzieci? Czy odlicza się ją od dochodu, czy od podatku?

Ulga z tytułu wychowywania dzieci podlega odliczeniu od podatku, a nie od dochodu rodzica. Jej wysokość uzależniona jest od liczby dzieci pozostających na wychowaniu podatnika - jest ona iloczynem kwoty 1.145,08 zł i liczby dzieci.

Przykład

Państwo Rudzikowie wychowują niepełnoletnie dzieci - dwoje własnych dzieci i dwoje adoptowanych. W 2007 r. mąż osiąga przychody ze stosunku pracy i umów zlecenia, a żona z umów zlecenia i z umów o dzieło. Rozliczając się wspólnie za 2007 r. mają prawo skorzystać z odliczenia od podatku ulgi z tytułu wychowywania dzieci łącznie w kwocie 4.580,32 zł (tj. 4 × 1.145,08 zł).

Czy oboje rodzice mogą skorzystać z pełnej wysokości ulgi za każde dziecko? Jak należy ją odliczyć w przypadku, gdy rodzice są po rozwodzie?

Limit ulgi na dzieci jest jeden wspólny dla obojga rodziców. Oznacza to, że rodzice pozostający w związku małżeńskim kwotę ulgi odliczyć mogą od podatku jednego z nich lub od podatku obojga.

W przypadku rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje jednemu z nich i to temu, u którego dzieci faktycznie zamieszkują. Jeżeli natomiast przez część roku podatkowego dzieci faktycznie zamieszkują u jednego z rodziców, a przez część u drugiego, odliczenie przysługuje każdemu z nich. Jego wysokość wyznacza iloczyn liczby miesięcy pobytu dzieci u rodzica i 1/12 kwoty 1.145,08 zł.

Przykład

W 2005 r. państwo Śliscy rozwiedli się. Kwestię opieki nad trojgiem dzieci w wyroku rozwodowym sąd rozstrzygnął w następujący sposób: u matki dzieci mieszkają przez 10 miesięcy w roku, a u ojca przez okres 2 miesięcy letnich wakacji. W 2007 r. pani Śliska osiąga dochody z renty i umów zlecenia. Natomiast jej były mąż ze stosunku pracy oraz z działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Rozliczając się za 2007 r. pani Śliska będzie mogła skorzystać z ulgi na wychowywanie dzieci w kwocie 2.862,70 zł (tj. 10 miesięcy × 1/12 z kwoty 1.145, 08 zł × 3 dzieci). Natomiast pan Śliski skorzysta z ulgi w kwocie 572,54 zł (tj. 2 miesiące × 1/12 z kwoty 1.145,08 zł × 3 dzieci).

autor: Agata Cieśla