Budowa domu: Płyta czy ława fundamentowa?

Tradycyjne ławy fundamentowe wylewa się bezpośrednio do gruntu bądź na deskowanie. Najczęściej wykorzystuje się beton klasy C12 lub C15. Ławy są tradycyjnym i sprawdzonym rozwiązaniem, które chętnie wykorzystujemy podczas budowy domów jednorodzinnych. Tego typu rozwiązanie sprawdza się szczególnie dobrze na zwartym i suchym gruncie.

Pamiętajmy, że wymiary nie zależą wyłącznie od obciążenia budynku. Równie ważne są warunki glebowe. Im podłoże będzie słabsze, tym rozmiary ławy będą większe. W wyjątkowo trudnych warunkach glebowych trzeba zastosować dodatkowe poprzeczne zbrojenia, a tradycyjny beton zastąpić żelbetonem.

Dlatego możemy stwierdzić, że koszt wykonania jest tu dość zróżnicowany. Pewną niedogodnością tego rozwiązania może być też aspekt osiadania budynku. Ławy nie posiadają tak dużej powierzchni jak płyty. Jeśli ich rozmiar będzie zbyt mały, a grunt grząski, wówczas wystąpi ryzyko nierównomiernego osiadania budynku.

Koszty wykonania fundamentów w tradycyjnej technologii najłatwiej będzie oszacować, korzystając ze sprawdzonego kalkulatora kosztów budowy domu. Kalkulację fundamentów można przeprowadzić tutaj. Dzięki temu w kilka chwil dowiemy się, jakich poziomów cenowych możemy się spodziewać przy wykonaniu fundamentu pod dany budynek.

Płyta fundamentowa jest już powszechnie stosowana między innymi w Skandynawii i Japonii. Są to miejsca o bardzo trudnych warunkach glebowych w których wykonanie ław fundamentowych byłoby zbyt ryzykowne. Płyta posiada znacznie większą nośność i zapewnia równomierne osiadanie budynku w gruncie. Wiąże się to ze zwiększoną odpornością całego domu.

Sposób wykonania płyty jest stosunkowo prosty. Na wyrównanym i utwardzonym podłożu umieszczamy warstwę drenażową. Następnie montujemy izolacje przeciwwilgociową oraz zbrojenie. Z izolacji przeciwwilgociowej możemy zrezygnować jedynie wtedy, gdy płyta będzie wykonana z wodoodpornego betonu. Jednak nie jest to polecane rozwiązanie (wodoodporny beton podniesie koszt wykonania fundamentu).

Na przygotowanym podłożu możemy już wykonać płytę fundamentową. Grubość typowej płyty przeznaczonej pod dom jednorodzinny waha się pomiędzy 18 a 35 cm (w zależności od masy budynku oraz rodzaju gruntu). Pamiętajmy też, że w miejscach ścian nośnych należy wykonać dodatkowe zbrojenie.

Prace nad wykonaniem płyty przebiegają dość sprawnie. Nie potrzebujemy żadnych przerw technologicznych (tak jak w przypadku tradycyjnych ław). Dzięki temu możemy wykonać fundament w zaledwie kilka dni. Po upływie tygodnia od wylania płyty można już rozpocząć pracę nad ścianami.

Wykonanie tradycyjnych ław fundamentowych przebiega przez kilka etapów, których nie możemy pominąć. Są to:

• wykonanie wykopów,
• wylanie ław,
• stworzenie izolacji przeciwwilgociowej,
• wykonanie ścian fundamentowych,
• stworzenie izolacji przeciwwilgociowej na ścianach fundamentowych,
• zasypanie wykopów.

Prace związane z wykonaniem ław mogą być dość czasochłonne. Pamiętajmy też, że pełne związanie się betonu nastąpi dopiero po upływie miesiąca. W wyjątkowo sprzyjających warunkach możemy rozpocząć następny etap prac po upływie dwóch tygodni od wylania ławy.

Tymczasem prace związane z wykonaniem płyt fundamentowych przebiegają przez etap:

• usunięcie humusu,
• wykonanie warstwy drenażowo- podkładowej,
• wykonanie płyty,
• ułożenie izolacji termicznej i przeciwwilgociowej,
• wykonanie ewentualnej instalacji grzewczej.

Nie musimy poświęcać czasu na wykopy, ani późniejsze zasypywanie fundamentów (co wpłynie na obniżenie kosztów). Po upływie tygodnia od wylania płyty możemy już przystąpić do kolejnych etapów prac.

Wszystko mogłoby wskazywać na fakt, że wykonanie płyty jest znacznie tańsze niż stworzenie tradycyjnej ławy. Jednak nie musi być to do końca prawda. Wszystko zależy od założeń projektowych oraz od rodzaju gruntu. Pamiętajmy, że tradycyjna ława fundamentowa wylewana na stabilnym i suchym gruncie nie stanowi zbyt dużego obciążenia dla budżetu całej inwestycji.

Załóżmy, że dolna kondygnacja naszego budynku posiada powierzchnię 100 m kw. Najniższy koszt wykonania ław (na stabilnym i suchym gruncie) wyniesie przynajmniej 12 900 zł. Wynajęcie droższej ekipy oraz zakup materiałów ze średniej półki cenowej zwiększy nasze wydatki do ok. 14 450 zł. Musimy jednak liczyć się z faktem, że posadowienie ławy fundamentowej na podmokłym i grząskim gruncie będzie już znacznie wyższym wydatkiem. Ostateczna cena takiego przedsięwzięcia może przekroczyć 16 500 zł. Górna granica cenowa jest trudna do określenia ze względu na różnorodność prac związanych z przygotowaniem podłoża i wykonaniem wykopów.

Koszt wykonania płyty może być bardzo zbliżony. Ostateczna cena zależy od rodzaju stali użytej do zbrojenia oraz od grubości płyty. W naszych założeniach uwzględniamy wykonanie standardowej płyty o grubości ok. 20 cm. Zakładamy, że podłoże jest stabilne i suche. Cena wykonania płyty na budynek o powierzchni 100 m kw. powinna wynieść ok. 12 000 zł (przy zastosowaniu materiałów ze średniej półki cenowej oraz zatrudnieniu sprawdzonej ekipy). Jednak korzystna kalkulacja zmienia się w przypadku wilgotnych i grząskich gruntów.

W tym wypadku musimy zastosować grubszą płytę, która zapewni równomierne osiadanie budynku. Nie bez znaczenia będzie także ewentualne obniżenie poziomu wody gruntowej. Zakładamy, że płyta posiada grubość 30 cm i usadawiamy ją na typowym podłożu wysadzinowym. Koszt tego przedsięwzięcia wyniesie od 15 000 do nawet 22 000 zł. Widzimy zatem, że cena płyty fundamentowej może być wyższa niż koszt wykonania tradycyjnej ławy.

W pierwszej kolejności warto zaznajomić się ze specyfiką gruntu oraz z najważniejszymi założeniami projektowymi. Ostateczna decyzja o wyborze fundamentu powinna być skonsultowana z doświadczonym fachowcem. Wiele osób uważa, że koszt wykonania płyty fundamentowej będzie niższy niż wykonanie tradycyjnej ławy. Jednak nie zawsze jest to prawda. Warto wykonać własną wycenę opartą o warunki glebowe i projekt budynku. Dopiero takie działanie wskaże nam realną skalę wydatków. Pamiętajmy też, że cena nie jest jedynym wyznacznikiem wyboru.

Istotny może być też czas wykonania fundamentów oraz ich właściwości nośne. Nowoczesne płyty warto stosować w szczególnie trudnych warunkach, w których fundament musi odznaczać się dużą nośnością. Płyta fundamentowa dobrze sprawdza się na podłożach grząskich i może od razu stanowić podłogę pierwszej kondygnacji.

Umiejętny montaż instalacji oraz systemu grzewczego sprawi, że powyższe rozwiązanie może stać się bardzo wygodne. Pamiętajmy też, że płyta sprawdza się szczególnie dobrze w domach pasywnych. Nowoczesne technologie wykorzystywane w budowie fundamentów płytowych eliminują wszystkie mostki termiczne, które mogłyby przepuszczać zimno z podłoża. Dzięki temu nasza dolna kondygnacja jest optymalnie zabezpieczona, co pozwala na późniejsze ograniczenie kosztów grzewczych.