Czas do 30 listopada

Do wprowadzonych w ustawie zmian władze spółdzielni będą teraz musiały dostosowywać swoje przepisy wewnętrzne: statuty i regulaminy.

Nowy statut do 30 listopada

Zgodnie ze znowelizowaną ustawą spółdzielnie mieszkaniowe mają cztery miesiące na zmianę statutów i regulaminów.

- Z uwagi na konieczność zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, które zaakceptuje zmiany, i masowo napływające wnioski o wykup mieszkań lokatorskich, zarządy nie powinny zwlekać i zabrać się za opracowywanie statutów i regulaminów w ciągu najbliższych dni - mówi Jadwiga Hennig, prezes Obywatelskiego Stowarzyszenia Uwłaszczeniowego i Obrony Praw Mieszkańców.

Nowelizacja wprowadza kilkadziesiąt zasadniczych zmian w zakresie funkcjonowania spółdzielni, które muszą być teraz uwzględnione w statutach i regulaminach. Chodzi tu m.in. o nowe zasady przekształcenia mieszkań spółdzielczych w odrębną własność, obowiązek prowadzenia odrębnych rozliczeń przychodów i kosztów dla każdej nieruchomości oraz niewystępujące do tej pory uprawnienia członków do kontroli gospodarności władz.

- To rewolucja w przepisach wewnątrzspółdzielczych, bo praktycznie każdy jeden rozdział statutu wymaga zmiany. Czasu może nie jest dużo, ale większość spółdzielni sobie z tym poradzi. Mamy w końcu doświadczenie w dostosowywaniu statutów do często zmieniających się przepisów spółdzielczych - mówi Armand Ruta, prezes Łowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej.

Ostatnie zebrania przedstawicieli

Zgodnie z procedurą przyjętą w prawie spółdzielczym zmiana statutu wymaga uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością 2/3 głosów. Chociaż obowiązująca nowelizacja wprowadza zakaz zastępowania walnych przez zebrania przedstawicieli członków (ZPCz), to jednak do czasu zarejestrowania zmian statutów będą one mogły jeszcze podejmować uchwały w imieniu spółdzielców.

- Nowelizacja dopuszcza po raz ostatni zwołanie zebrania przedstawicieli członków spółdzielni. Tutaj musi być zachowana stara procedura, bo byłoby nielogiczne, gdyby nowe zasady podejmowania uchwał obowiązywały w momencie, kiedy dopiero wpisuje się je do statutów - mówi senator Adam Biela.

W spółdzielniach, w których walne zgromadzenie jest zastąpione przez ZPCz, zarząd zwołuje jego nadzwyczajne posiedzenie nie tylko z własnej inicjatywy, ale także na żądanie 1/3 przedstawicieli uczestniczących w ZPCz. Zmobilizować zarząd mogą także sami spółdzielcy, gdyż żądanie takie może zgłosić co najmniej 1/5 ogólnej liczby członków spółdzielni należących do zebrań grup członkowskich.

Jedna lub kilka uchwał

- Zanim ZPCz zadecyduje o zmianach w statucie, należy wcześniej zwołać zebrania grup członkowskich, którym zostanie przedstawiony projekt. Mogą one wnieść do niego własne uwagi - mówi Armand Ruta.

W praktyce na zwołanie ZPCz potrzebnych jest jednak kilka miesięcy.

- Jak spółdzielnia liczy 8 tys. członków, to będzie w niej 50, 60 grup członkowskich. Procedura jest więc czasochłonna, dlatego lepiej byłoby już teraz zrezygnować z ZPCz i zmienić statuty uchwałą samego walnego zgromadzenia - argumentuje Jadwiga Hennig.

Statut można zmienić jedną uchwałą, ale może być ich równie dobrze kilkadziesiąt.

- Zależy, jaką procedurę przyjmie spółdzielnia. Można podejmować oddzielną uchwałę nad każdą zmianą czy jednostką redakcyjną. Można też podjąć uchwałę w sprawie zmiany całego statutu, jednak tutaj istnieje niebezpieczeństwo, że w przypadku zaskarżenia jednego zapisu cały statut będzie nieważny - tłumaczy sędzia Ryszard Reich z wydziału gospodarczego KRS Sądu Rejonowego w Toruniu.

Zatory w sądzie rejestrowym

Po podjęciu uchwały w sprawie zmiany statutu zarząd będzie musiał zgłosić uchwałę do Krajowego Rejestru Sądowego. Ma na to 30 dni od dnia podjęcia uchwały. W każdym przypadku będzie musiał zgłosić się do KRS nie później niż do dnia 30 grudnia 2007 r.

- Wtedy sprawdzamy krok po kroku, czy nowy statut jest zgody z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa. Jeżeli wszystko się zgadza, wydajemy postanowienie i wpisujemy zmiany do KRS - wyjaśnia sędzia Ryszard Reich.

Jeżeli nie ma uwag do statutu, postępowanie rejestrowe trwa z reguły co do zasady ponad miesiąc. Gorzej, jeżeli pojawią się w nim postanowienia niezgodne z ustawą. Sąd odmówi wtedy rejestracji i po raz kolejny będzie trzeba zwołać kolejne walne zgromadzenie (lub ZPCz), aby zaakceptowało poprawki.

W sprawne rozpatrywanie spraw przez sądy wątpi jednak Armand Ruta.

- Biorąc pod uwagę czas trwania postępowań rejestrowych, sprawdzenie i zaakceptowanie takiego statutu będzie się przeciągać. Nie wierzę, że w większych miastach, gdzie działa wiele spółdzielni, uda się to zrobić w ciągu miesiąca. Moim zdaniem niektóre spółdzielnie mogą zaskoczyć zmiany statutów nawet w połowie przyszłego roku, a więc w czasie, kiedy powinny odbywać się już walne zgromadzenia na nowych zasadach - mówi prezes Ruta.

Kary za opóźnienie

Zarządy, które nie zdążą zgłosić statutu w przewidzianym ustawą terminie, mogą zostać ukarane przez sąd rejestrowy.

- Jesteśmy uprawnieni do wszczynania postępowań przymuszających wobec spółdzielni pod rygorem wymierzenia grzywien dla członków zarządu. W praktyce są to grzywny do tysiąca złotych, lecz w niektórych przypadkach może to być nawet 5 tys. zł - mówi sędzia Reich.

Do czasu zarejestrowania zmian statutów postanowienia dotychczasowych aktów wewnątrzspółdzielczych pozostaną w mocy. Jednakże w razie sprzeczności z ustawą władze spółdzielni będą musiały stosować nowe przepisy.

Podstawa prawna

? Ustawa z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 125, poz. 873).

Adam Makosz