Trzyosobowa rodzina dysponująca dochodem na poziomie 5 tys. zł netto może pożyczyć około 370 tys. zł (mediana) w formie 30-letniego kredytu - wynika z najnowszych danych zebranych przez Lion's Bank. Wynik ten jest co prawda o niemal 13 tys. zł wyższy niż przed miesiącem, ale w dłuższej perspektywie możliwości pożyczkowe modelowej rodziny wyraźnie topnieją. W ciągu roku zdolność kredytowa modelowej rodziny spadła o ponad 87 tys. zł.
Do kalkulacji przyjęto, że kredytobiorcy zobowiązują się do korzystania z bankowego rachunku i karty kredytowej, a w niektórych bankach także kupują dodatkowe ubezpieczenie (o ile jest to niezbędne).
Fakt, że banki chcą pożyczyć coraz mniej, trzeba łączyć z nowymi obowiązkami nakładanymi na te instytucje (np. podatek, wymagania kapitałowe, składki na BFG), a także obawami przed kosztami przewalutowania kredytów.
Kończą się dopłaty i straszy tani najem
O kredyt jest więc dziś trudniej niż jeszcze przed rokiem, ale jest to tylko jedna ze złych informacji, które napłynęły na rynek w czerwcu. Najważniejszą z nich wydaje się zapowiedź programu "Mieszkanie +", która - o ile zostanie zrealizowana - może okazać się rewolucją na rodzimym rynku. Jednym z elementów bardzo obszernego programu "Mieszkanie +" ma być powołanie instytucji, która zajmie się budową, wynajmem i oddawaniem na własność wynajmowanych mieszkań. Co warte podkreślenia w modelu tym można będzie de facto kupić mieszkanie bez ryzyka zaciągania kredytu hipotecznego, ale też za cenę niejednokrotnie dwa razy niższą niż na rynku.
Efekt? Stawki najmu mogą spaść, a niewykluczone, że mniej będzie trzeba też płacić za zakup mieszkań. Może to spowodować, że część inwestorów - posiadających mieszkania na wynajem - poważnie zastanowi się, czy chce narażać się na konkurencję z państwowym molochem. Podobne rozterki mogą mieć osoby, które rozważały zakup lokalu z przeznaczeniem na wynajem. To powinno szczególnie niepokoić deweloperów, skoro według szacunków NBP aż 58 proc. pieniędzy, za które w 2015 r. kupiono nowe mieszkania w największych miastach, to była gotówka. Ta często stoi za zakupami inwestycyjnymi.
Gdyby tego było mało, najnowsze dane BIK pokazują, że w maju relatywnie mało osób wnioskowało o kredyt mieszkaniowy. Miesięczny wynik na poziomie 30,9 tys. osób to niewiele w porównaniu do kwietnia (37 tys.) czy marca (42,6 tys.). Biorąc pod uwagę wartość długów, o które ubiegali się Polacy, najnowszy odczyt jest ponadto o 4,5 proc. niższy niż w analogicznym okresie przed rokiem. Trudno przy tym nie ulec wrażeniu, że problem leży nie tylko w szybko spadającej zdolności kredytowej i mniejszej skłonności banków do finansowania zakupów na rynku mieszkaniowym.
W marcu, a więc w momencie, w którym Polacy szczególnie chętnie wypełniali wnioski kredytowe, kończyły się też pieniądze na dopłaty z programu "Mieszkanie dla Młodych" zarezerwowane na bieżący rok. Niebawem podobny los czeka środki przeznaczone na rok 2017, które w połowie można wykorzystać w roku bieżącym. Szacunki oparte o dane opublikowane w czerwcu sugerują, że już w lipcu pieniędzy na ten cel może zabraknąć, co znowu deweloperzy powinni zaliczyć do złych informacji.
Bartosz Turek, Lion's Bank
Anna Olesiejuk, Tax Care
