Domowe zaplecze (cz. 2): Pomieszczenia gospodarcze

Dawniej trzeba było znacznie więcej miejsca na wszystko, co wiązało się z obsługą domu, obecnie wymagania są znacznie skromniejsze - nie potrzebujemy już specjalnego pomieszczenia na opał (zwłaszcza gdy ogrzewanie jest zasilane energią elektryczną) ani na suszarnię. Jednak wybierając projekt gotowy trzeba zwrócić uwagę na to, czy projektant przewidział odpowiednią powierzchnię na pomieszczenia gospodarcze, które okażą się niezbędne.

Praktycznie w każdym domu musi się znaleźć miejsce na kocioł centralnego ogrzewania, chyba że wystarcza nam np. ogrzewanie kominkowe. Kotłownia powinna spełniać warunki, które pozwolą na bezpieczne korzystanie z kotła - m.in. powinna mieć odpowiednią wentylację i właściwie zainstalowany przewód spalinowy prowadzący do komina, a jej ściany, sufit i podłoga powinny być wykończone materiałami niepalnymi. Natomiast przypadku umiejscowienia kotła ponad inną kondygnacją pomieszczenie do wysokości 10 cm powinno być wodoszczelne.

Pomieszczenie przeznaczone na kotłownię powinno mieć co najmniej 2,2 m wysokości, kubaturę minimum 8 m3 i być usytuowane centralnie w stosunku do ogrzewanych pomieszczeń, do tego trzeba też wydzielić miejsce na składowanie paliwa (w przypadku paliw stałych i oleju). Kotły można instalować w pomieszczeniach nie przeznaczonych na stały pobyt ludzi, czyli wszelkich pomieszczeniach technicznych, w garażu, w kuchni, a nawet w korytarzu czy garderobie. Nie poleca się jednak montowania kotłów w kuchni albo pomieszczeniach przylegających bezpośrednio do pokojów mieszkalnych - choć w nowoczesnych urządzeniach hałas jest coraz mniejszy, to nadal emisja drgań i dźwięków jest dość wysoka. W zależności od rodzaju kotła należy zatroszczyć się o spełnienie dodatkowych warunków.

Najwygodniej pralnię oraz suszarnię urządzić w tym samym pomieszczeniu, ewentualnie bezpośrednio sąsiadujących - nie trzeba będzie niczego daleko nosić. Wiele osób usiłuje zorganizować sobie miejsce na pranie i suszenie na strychu, jednak trzeba przy tym pamiętać, żeby był on przewiewny.

Równie dobrym pomysłem jest wygospodarowanie odpowiedniego miejsca na parterze, skąd szybko można przenieść suszenie do ogrodu. Jeśli mamy piwnicę, która jest dobrze wentylowana i sucha, również w niej możemy umieścić pralnię. A w razie, gdy nie uda się znaleźć osobnego pomieszczenia, można pralkę (a nawet suszarkę) ukryć w zabudowie kuchni albo w łazience.

Jeśli uda się wydzielić osobne pomieszczenie na pralnię, musimy pamiętać, że powinno mieć powierzchnię ok. 4-6 m2. Musimy tu zmieścić pralkę i suszarkę (najczęściej ustawia się te urządzenia jedno na drugim) lub pralkosuszarkę, głęboki zlew, w którym zmieści się duża miska, niedużą wannę do prania ręcznego, kosze na brudną bieliznę oraz półki i szafki do przechowywania środków czystości. Gdy w tym samym pomieszczeniu mieści się również suszarnia, trzeba zadbać o odpowiednią ilość drążków i sznurków oraz miejsce na składaną suszarkę.

Dla wielu osób naturalnym miejscem na ustawienie pralki jest łazienka (najbardziej przyzwyczajeni są do tego ci, którzy wcześniej mieszkali w blokach). W małych domach takie umiejscowienie pralki czy pralkosuszarki jest koniecznością, ale nawet jeśli dysponujemy w łazience niewielką powierzchnią, część pralniczą można odizolować od reszty łazienki, a przynajmniej zasłonić. Można tego dokonać np. montując ponad pralką półki na środki czystości i zakrywając całość zasłoną lub roletą. W większych łazienkach warto pomyśleć o odgradzającym murku lub przynajmniej parawanie.

Bardzo rzadko spotyka się pralki ustawiane w kuchni - traktuje się to jako ostateczność. Jeśli konieczne jest takie właśnie usytuowanie pralki, najlepiej kupić urządzenie przeznaczone do zabudowy, jest to jednak dość droga inwestycja.

Odkurzacz, szczotki, narzędzia ogrodowe, grill, rowery, narty... Gdzie to wszystko schować? Nie każdy projekt przewiduje odpowiednio dużo miejsca na schowek, zwłaszcza gdy zamiast garażu jest tylko wiata. Trzeba na to zwrócić uwagę, bo brak podręcznego składziku może być bardzo uciążliwy, gdy nie mamy do dyspozycji odpowiedniego pomieszczenia gospodarczego. Pomieszczenie na schowek nie musi być wcale duże, wystarczyć może nawet metr kwadratowy, jeśli dobrze rozplanujemy półki i wieszaki.

Składzik można również funkcjonalnie połączyć z innym pomieszczeniem pomocniczym, na przykład z pralnią, ogólnie dostępną garderobą albo kotłownią.

W wielu projektach domów o niewielkiej powierzchni użytkowej do spełnienia wszystkich funkcji technicznych i gospodarczych przeznaczone jest tylko jedno pomieszczenie, w dodatku niezbyt obszerne. Co zrobić, by wszystko w nim zmieścić i jednocześnie dało się z niego wygodnie korzystać?

Jako pierwszy trzeba zainstalować kocioł, który powinien stać jak najbliżej kanałów wentylacyjnego i spalinowego. Trzeba przy tym pamiętać, że kocioł musi być co jakiś czas serwisowany i w związku z tym musi być do niego łatwy dostęp.

Innym dużym urządzeniem, które trzeba zmieścić, jest pralka (do tego często dochodzi również suszarka. Jeśli w pomieszczeniu jest okno, warto ustawić ją w jego pobliżu, a pod samym oknem zamontować zlewozmywak.

Na szafkach, pralce i suszarce dobrze jest zamontować blat roboczy, który będzie pomocny przy wykonywaniu wielu czynności, np. sortowaniu i prasowaniu ubrań. Bardzo przydatne jest pozostawienie fragmentu pustej przestrzeni pod blatem - można tam umieścić np. kosze na brudną bieliznę albo odkurzacz.

Wszystkie wolne miejsca na ścianach można zagospodarować - głębsze wnęki można zabudować zamykanymi szafkami, płytsze półkami na drobniejsze przedmioty, pozostałe miejsca mogą zająć różne wieszaki, narzędzia, drabinki itp.

Mimo że podstawowe zakupy żywności można zrobić niemal w każdej chwili, to jednak coraz częściej odwiedzamy supermarkety, gdzie nabywamy znacznie więcej produktów, niż jest nam na bieżąco potrzebne. Bardzo modne obecnie otwarte na salon kuchnie nie sprzyjają przechowywaniu takiej ilości zapasów, bo jest to przecież pomieszczenie reprezentacyjne, w którym wolelibyśmy liczbę szafek i półek ograniczyć do minimum.

Rozwiązaniem jest nieduże pomieszczenie tuż przy kuchni - spiżarnia. Najlepiej zaplanować ją już na etapie projektu, potem znacznie trudniej będzie wydzielić dla niej odpowiednią ilość miejsca. Dzięki wczesnemu planowaniu można również postarać się o dobrą lokalizację, czyli od północnej strony domu, przy ścianie zewnętrznej, z dala od przewodów kominowych i centralnego ogrzewania.

Jeśli nie ma miejsca od północy, na spiżarnię nada się również jakiś nieogrzewany, ciemny zakątek domu.

Spiżarnia nie musi być duża, jednak nie należy przesadzać z oszczędzaniem jej kosztem miejsca - jej wielkość powinna zależeć od liczby domowników oraz zapewniać możliwość dość swobodnego poruszania się w jej wnętrzu. Istotne jest także, czy gospodyni lubi własnoręcznie przygotowywać przetwory na zimę.

Na przetwory właśnie najlepsze będą stosunkowo wąskie i niskie półki, dzięki czemu łatwo będzie zorientować się, gdzie co stoi. Warto także przygotować kilka głębszych półek, a nawet szafek na nieużywane codziennie naczynia czy sprzęty AGD. Dobrze jest mieć zawsze trochę wolnego miejsca, w którym można ustawić blachę ze świeżo upieczonym ciastem czy potrawę, która przed podaniem powinna przestygnąć.

Spiżarnia świetnie nadaje się również na ustawienie w niej dodatkowej zamrażarki, w której przechowywane będą mrożone owoce i warzywa czy pieczywo.

Ze względu na jej funkcję w spiżarni powinno być ciemno, sucho i chłodno. Najodpowiedniejsza temperatura to 10-15°C, dlatego dobrze jest zaizolować termicznie to pomieszczenie.

Garaż to nie tylko miejsce, które ochrania auto przed szkodliwym wpływem warunków atmosferycznych, to również pomieszczenie, gdzie przechowuje się części i akcesoria samochodowe, dokonuje drobnych napraw i "dopieszcza" rodzinny pojazd. Często trzyma się w nim również narzędzia ogrodnicze: grabie, łopaty, kosiarkę, a także rowery całej rodziny (gdy garaż jest mały, dobrym pomysłem jest zawieszenie ich na bocznych ścianach).

Niezbędne zatem będzie zamocowanie w garażu różnych półek i wieszaków na narzędzia i części zamienne. Istotne jest także zainstalowanie dobrego oświetlenia, żeby np. wymiana żarówki w reflektorze nie sprawiała niepotrzebnych problemów. Od takiego urządzenia garażu już tylko krok do stworzenia w nim warsztatu, zwłaszcza gdy dysponujemy garażem odpowiednio szerokim, najlepiej z dodatkowym pomieszczeniem gospodarczym.

W warsztacie najważniejszy jest solidny blat roboczy, do którego można przymocować różne urządzenia (np. imadło). Blat taki, jeśli ma być wygodny, musi być duży, a nie każdy może sobie pozwolić na wystarczająco duże pomieszczenie. Rozwiązaniem w takim przypadku jest blat składany na ścianę, który może być jednocześnie zamknięciem szafy z narzędziami.

W garażu musimy zadbać o dobrą wentylację - spaliny, opary paliwa i innych związków chemicznych mogą być bardzo groźne. Kwestia wentylacji staje się jeszcze ważniejsza, gdy w garażu urządzamy warsztat, w którym dużo malujemy - wtedy najlepiej zamontować dodatkowo wyciąg.

Garaż powinien mieć dobrą hydroizolację - wilgoć oznacza korozję wszystkich niedostatecznie zabezpieczonych elementów metalowych. Natomiast nie jest konieczne ogrzewanie tego pomieszczenia (jest to niemal niemożliwe w przypadku garażu wolno stojącego). Jednak w przypadku, gdy chcemy w garażu mieć również warsztat, ogrzewanie może okazać się bardzo przydatne (można je włączać w tym pomieszczeniu jedynie w razie potrzeby). Jeśli zdecydujemy się na ogrzewanie, musimy pamiętać, że konieczne będzie zakupienie ocieplanej bramy garażowej.

Strych najczęściej spotyka się w domach parterowych, w których poddasze nie nadaje się do adaptacji na część mieszkalną, najczęściej ze względu na wysokość pomieszczeń (poniżej 2,2 m). Warto oczywiście tę powierzchnię zagospodarować.

Głównym sposobem wykorzystania strychu jest suszarnia, nierzadko wraz z pralnią. Trzeba wtedy przede wszystkim zadbać o to, aby schody nań prowadzące były wygodne i bezpieczne - będziemy je pokonywać często mając zajęte obie ręce. Musimy także pamiętać o dobrej wentylacji, bo wilgoć z prania zbierająca się pod dachem może doprowadzić do nieprzyjemnych sytuacji.

Na strychu urządza się również schowki na rzadko używane czy wręcz stare przedmioty, niewielkie warsztaty (np. dla modelarza), a nawet salę ćwiczeń.

Niezależnie od jego przeznaczenia, jeśli to tylko możliwe, warto doświetlić strych niedużym oknem połaciowym. Poza udostępnieniem we wnętrzu naturalnego światła i możliwości wietrzenia okno takie pozwoli np. na urządzenie na strychu obserwatorium astronomicznego.

Od jakiegoś czasu powoli do łask powracają piwnice. Coraz więcej inwestorów decyduje się na domy przynajmniej częściowo podpiwniczone - uzyskują w ten sposób dodatkową powierzchnię użytkową, którą można wykorzystać na wiele różnych sposobów, nawet na pokoje mieszkalne.

W czasach, gdy zdobycie żywności nie stanowi problemu, piwnice rzadko pełnią funkcję magazynów na ziemniaki, cebulę czy przetwory. Znacznie częściej pod ziemią sytuuje się pomieszczenia o bardziej użytecznych funkcjach. Najczęściej w piwnicy umieszcza się zaplecze techniczne domu, czyli kotłownię, zestaw hydroforowy, zawory wody i centralnego ogrzewania oraz ewentualnie skład na opał. Niemal równie często w piwnicy urządza się warsztat (odpowiednie pomieszczenie powinno mieć przynajmniej 15 m2), często z osobnym wejściem z zewnątrz. Poza tym w piwnicy można przygotować sobie np. duże łazienki z sauną, kino domowe, pokój do słuchania muzyki, a nawet dodatkowe pokoje mieszkalne.

Aby korzystanie z pomieszczeń w piwnicy było wygodne, musi zostać spełnionych kilka warunków:

• wysokość pomieszczeń powinna wynosić co najmniej 2 m, a w przypadku pokoi mieszkalnych nie mniej niż 2,5 m;

• schody powinny być dostosowane do częstego używania, nie mogą być zbyt strome ani wąskie, powinny odpowiadać wymogom dla schodów w domu;

• jeśli chcemy w piwnicy mieć dodatkowe pokoje mieszkalne, pomieszczenia na nie przeznaczone powinny mieć odpowiednio duże okna;

• piwnica powinna być dobrze zaizolowana zarówno termicznie, jak i przeciwwilgociowo (konieczna jest izolacja wewnętrzna i zewnętrzna), a przy nienajlepszych warunkach gruntowych może być potrzebne założenie drenażu;

• trzeba zadbać o dobrą wentylację, bez której piwnica szybko zawilgotnieje mimo izolacji termicznej i przeciwwilgociowej;

• pomieszczenia, z których często będziemy korzystać, muszą być ogrzewane tak samo jak reszta domu, w pozostałych natomiast trzeba utrzymywać temperaturę przynajmniej 15°C.

Budujesz dom, remontujesz mieszkanie? Tutaj znajdziesz mnóstwo porad budowlanych