Konstrukcja dachu (cz. 2): Rodzaje więźby dachowej
O więźbie dachowej możemy mówić właściwie tylko w przypadku dachów spadzistych i kolebkowych. Rodzaj więźby zależy przede wszystkim od rozpiętości dachu, ale także od obciążeń, jakie mają być przenoszone.
Wpływają na nie: ciężar pokrycia dachu, kąt nachylenia, a także strefa wiatrowa i śniegowa, w której usytuowany ma być projektowany budynek. Rozróżniamy pięć typów więźby dachowej, których nazwy pochodzą od elementów użytych do ich konstrukcji. Każdy z nich, niezależnie od zastosowanego ustroju, łączy się z murem za pomocą murłat - belek o najczęściej kwadratowym przekroju, łączonych z wieńcem za pomocą stalowych kotew. Murłaty są elementem przenoszącym obciążenia (zarówno pionowe, jak i poziome) z więźby na ściany nośne budynku.
Najprostsza z możliwych konstrukcji. Stosowana dla budynków o szerokości do 7,5 m jest rozwiązaniem najbardziej ekonomicznym. Składa się z krokwi opartych o siebie parami w kalenicy i na murłatach. W celu osiągnięcia większej sztywności konstrukcji krokwie w tym systemie z reguły łączy się tzw. wiatrownicami - taśmami z blachy bądź łatami drewnianymi przebiegającymi ukośnie w płaszczyźnie połaci dachu i łączącymi poszczególne krokwie. Krokwie mogą mieć długość do 4,5 m przy ciężkim poszyciu (np. dachówka) lub 5 m przy zastosowaniu poszycia lekkiego (np. gont bitumiczny).
Ustrój stosowany przy rozpiętościach 7-9 m. Różni się od systemu krokwiowego tym, że każda para krokwi jest w nim rozparta i usztywniona poziomym elementem ściskanym - jętką. Umieszcza się ją w 2/3 długości krokwi licząc od dolnego jej oparcia. W przypadku użytkowego poddasza jętka musi się znaleźć na wysokości co najmniej 2,5 m.
Konstrukcja stosowana, gdy rozpiętość dachu mieści się w granicach 9-11 m. Krokwie są tu oparte na murłatach i płatwiach. Są to poziome belki, ułożone równolegle do kalenicy dachu, najczęściej w około dwóch trzecich rozpiętości krokwi i podparte słupami.
Bardziej nowoczesna konstrukcja dachu stosowana, gdy rozpiętość dachu przekracza 11 m. Krokwie podparte są ścianami stolcowymi, składającymi się z płatwi podpartych słupami. Całość konstrukcji usztywniają poziomo kleszcze - podwójne poziome belki (rozciągane), które obejmują końce słupów z opartymi na nich krokwiami. Kleszcze, umieszczane co trzecia lub czwarta krokiew, tworzą tak zwane wiązary główne (pełne). W wiązarach pośrednich (pustych) krokwie opierają się tylko na murłatach i płatwiach.
Konstrukcja ta jest bardzo pracochłonna i wymaga zastosowania ścianek kolankowych, jeśli poddasze ma być użytkowe.
Stosowana z reguły powyżej 12 m rozpiętości. Zamiast tradycyjnych krokwi, płatwi, słupów itp. są tu stosowane wiązary kratowe (kratownice). Najczęściej wykonuje się je z desek łączonych przy pomocy płytek gwoździowanych. Wiązary takie mogą być zarówno prefabrykowane, jak i wykonywane na placu budowy. Zaletą takiego rozwiązania jest duża oszczędność drewna i możliwość przekrycia naprawdę dużych rozpiętości. Wadą - niemożność wykorzystania poddasza do celów użytkowych.
Czytaj również:
Dachy: Te konstrukcje są proste i tanie w budowie
