Mogą żądać ich zwrotu

Zwrot taki był niedopuszczalny, jeżeli na nieruchomości został zrealizowany inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, który stanowił podstawę wywłaszczenia. Zasada ta była również stosowana do spraw, które zostały wszczęte przed wrześniem 2004 r. i nie zostały do tego czasu zakończone.

- Sądy administracyjne oraz organy administracji czekały na wejście w życie tego przepisu i celowo nie wydawały żadnych rozstrzygnięć, żeby później mieć podstawę prawną do odmowy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości - mówi Danuta Zygańska, wiceprzewodnicząca Rady Dzielnicy Wilanów w Warszawie. Dodaje, że poszkodowanych zostało wiele osób.

Prawa użytkowników

Domaganie się zwrotu takich nieruchomości jest już możliwe, bowiem 3 kwietnia 2008 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy te są niezgodne z konstytucją. Jednocześnie sędziowie stwierdzili, że o zwrot wywłaszczonych nieruchomości mogą ubiegać się także użytkownicy wieczyści. Do tej pory nie mieli takiego prawa, bowiem art. 136 ust. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami wyłączał prawo żądania przez użytkowników wieczystych zwrotu wywłaszczonych nieruchomości.

- Konstytucyjna zasada zwrotu wywłaszczonej nieruchomości obejmuje nie tylko restytucję prawa własności, ale również prawa użytkowania wieczystego, a także ograniczonych praw rzeczowych. Odmówienie możliwości zwrotu użytkownikom wieczystym wywłaszczonej nieruchomości naruszało zasadę równości - mówi Zbigniew Cieślak, sędzia Trybunału Konstytucyjnego.

Procedura zwrotu

Wyrok TK oznacza, że właściciele oraz użytkownicy wieczyści mają pełne prawo ubiegania się o zwrot nieruchomości, które nie zostały wykorzystane na cel określony w decyzji wywłaszczeniowej. Po wyroku właściciele wywłaszczonych nieruchomości będą mogli starać się również o zwrot ich części. Do tej pory było to możliwe jedynie, gdy wywłaszczona nieruchomość sąsiadowała z inną działką osoby domagającej się zwrotu, albo jeżeli mogła być zagospodarowana na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku - na podstawie decyzji o warunkach zabudowy.

- Organem właściwym do rozpoznawania wniosków o zwrot nieruchomości jest właściwy miejscowo starosta. Odwołania od jego decyzji kierowane powinny być do wojewody - mówi Danuta Zygańska.

Do kogo można wystąpić, jeżeli także wojewoda wyda decyzję niekorzystną dla osoby, która domaga się zwrotu nieruchomości ? Kto określa zwaloryzowaną wartość odszkodowania ? Jaki jest termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania ? Kiedy jest możliwe wznowienie postępowania? Kiedy decyzja o zwrocie nieruchomości będzie nieważna?

Więcej: Gazeta Prawna 24.04.2008 (81) - str.9

Arkadiusz Jaraszek