Odnawialne źródła energii w twoim domu - co i za ile?
Współcześnie na całym świecie, jak również w Polsce, odnawialne źródła energii są wykorzystywane w budownictwie energooszczędnym i pasywnym. Zielona energia to ekologia i ekonomia w jednym.
Konwencjonalne źródła energii będą stopniowo odchodzić do lamusa jako kosztowne, niekorzystne dla środowiska naturalnego i niezgodne z obecnymi trendami. To odchodzenie w niebyt konwencjonalnych źródeł energii jest procesem ewolucyjnym, choć w każdej chwili można spodziewać się rewolucji jako przejawu troski o naszą planetę.
Odnawialne źródła energii, których wykorzystanie zatacza coraz szersze kręgi, doczekały się swoich licznych regulacji prawnych. Niestety, pewien bałagan w nomenklaturze, spowodowany licznymi, acz uchylonymi już aktami prawnymi, powoduje, że wciąż istnieje co najmniej kilka definicji.
Najważniejszymi obecnie obowiązującymi aktami prawnymi dotyczącymi odnawialnych źródeł energii są Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo Energetyczne oraz Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Obie ustawy są wynikiem implementacji dyrektyw unijnych na grunt polskiego ustawodawstwa.
Omawiane sposoby produkcji energii zostały zdefiniowane w ustawie o odnawialnych źródłach energii w art.2. Według tej regulacji, energia odnawialna obejmuje źródła niekopalne. Są to w szczególności energia wiatrowa, energia słoneczna, energia geotermalna oraz aerotermalna i hydrotermalna, hydroenergia oraz biomasa.
Jako alternatywne źródła energii o charakterze odnawialnym ustawa wymienia ponadto energię fal, prądów i pływów wodnych, energię z biogazu rolniczego oraz biopłynów. Na podstawie delegacji zawartych w ustawach powstało wiele aktów wykonawczych w drodze rozporządzeń. Między innymi jedno z rozporządzeń określa sposób obliczania pomocy publicznej dla wytwórców energii odnawialnej.
W ustawie o odnawialnych źródłach energii zostały zdefiniowane również poszczególne rodzaje energii odnawialnej. Biomasa według definicji ustawowej to w szczególności substancje pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego, które ulegają biodegradacji. Biomasa to również produkty i odpady produkcji leśnej i rolniczej. Biogaz jest otrzymywany z biomasy.
Energia geotermalna to energia odnawialna, która ma charakter nieantropogeniczny (powstaje bez ingerencji człowieka). Jest to energia odnawialna w postaci ciepła skumulowanego pod powierzchnią ziemi.
Tego typu źródła energii według prawa unijnego powinny być traktowane jako priorytetowe w planowaniu gospodarki energetycznej kraju. Dyrektywy Parlamentu Europejskiego, między innymi 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 zalecają promowanie stosowania energii ze źródeł odnawialnych.
Czym więc są alternatywne źródła energii? Energia odnawialna pochodzi z natury, z procesów organicznych i przyrodniczych. Konwencjonalne źródła energii są nieodnawialne i wyczerpują się. Zasoby OZE uzupełniają się i odnawiają, za sprawą procesów zachodzących w przyrodzie. Nazywane są więc niewyczerpalnymi. Zielona energia pomaga zachować równowagę ekologiczną na ziemi i ograniczyć szkodliwą emisję gazów cieplarnianych. Nie można wyobrazić sobie domów energooszczędnych czy pasywnych, które nie korzystałyby z zasobów natury w celu wytworzenia ciepła oraz energii elektrycznej.
Zielona energia może zagościć w prawie każdym domu jednorodzinnym, jednak najlepiej decyzję podjąć już na etapie projektu, przed budową. Alternatywne źródła energii mogą wydatnie pomóc w oszczędnej gospodarce energią konwencjonalną, a co za tym idzie minimalizacją kosztów eksploatacyjnych budynku.
Ważnym czynnikiem przy wyborze odpowiedniego rozwiązania powinny być warunki klimatyczne panujące na danym obszarze. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii może odbywać się poprzez wykorzystywanie elektrowni wodnych, wiatrowych, biogazowni, elektrowni na biomasę, urządzeń wykorzystujących energię geotermalną lub słoneczną czy biopaliw. Energia pochodząca z fal i pływów morskich nie jest w Polsce eksploatowana.
Energia wiatrowa może być wykorzystywana, tam gdzie wiatry wieją przez większą część roku (takich terenów jest w Polsce dużo). Można zatem zdecydować się na postawienie przydomowej elektrowni wiatrowej, która zapewni nam dostęp do taniej energii elektrycznej. Więcej o przydomowych elektrowniach wiatrowych dowiesz się z tego artykułu.
Energia słoneczna może zostać wykorzystana poprzez użycie kolektorów słonecznych, które będą służyły do podgrzewania wody. W systemie grzewczym polecane są kotły na biomasę lub pompa ciepła. Możliwe są również dużo droższe w realizacji hybrydy - łączące różne źródła poprzez wykorzystanie odpowiednich systemów i technologii.
Energia odnawialna, jeśli ma być wykorzystywana do zaspokojenia potrzeb domu, wymaga dobrego sprzętu. Kolektory słoneczne zakupimy co prawda już za kilkaset złotych - jednak podgrzeją one wodę tylko o dwa, trzy stopnie Celsjusza. Dużo lepszym rozwiązaniem wydaje się zakup zestawu wiatrowo-solarnego, którego baza to energia wiatrowa i energia słoneczna. Zapewni ciepłą wodę oraz elektryczność. Składa się z elektrowni wiatrowej (turbinowej) oraz z paneli fotowoltanicznych. Koszt to 52 000 złotych. Producent deklaruje oszczędność roczną na poziomie 11 000 zł - tak więc inwestycja powinna się szybko zwrócić. Może stanowić również źródło dodatkowego dochodu.
Warto jednak zauważyć, że według postanowień ustawy, wykonywanie działalności gospodarczej związanej z wytwarzaniem i sprzedażą energii odnawialnej wymaga koncesji. Koncesja nie jest wymagana w przypadku wytwarzania energii elektrycznej w małej lub mikroinstalacji, czy też z biogazu rolniczego.
Dużo tańsze od zestawów wiatrowo-solarnych są kupowane osobno panele fotowoltaniczne lub ogniwa słoneczne polikrystaliczne. Można łączyć je w systemy w zależności od zapotrzebowania na energię. Koszt wynosi minimum 1500 złoty brutto za jeden element.
Energia geotermalna również stwarza możliwości dla gospodarstw domowych. Technologia geotermalnych pomp ciepła pozwala na ogrzewanie domu z wykorzystaniem energii cieplnej pochodzącej ze środowiska naturalnego.
Najnowocześniejsze są pompy ciepła z kolektorami pionowymi. Charakteryzują się większą wydajnością i prostotą wykonania. Teren może być normalnie użytkowany. Koszt wraz ze wszystkimi podzespołami potrzebnymi przy montażu wyniesie około 30 000 złotych. Jest to koszt dla domu o powierzchni 200 m kw.
Przedstawione powyżej pomysły to tyko propozycje, którymi można się kierować, rozważając wykorzystanie energii alternatywnej. Zielona energia jest popularna nie ze względu na modę, tylko realne potrzeby, przed jakimi stoi współczesny świat. Konwencjonalne źródła energii będą stopniowo wypierane i zastępowane poprzez jej powszechne stosowanie.
Energia wiatrowa, energia słoneczna i biomasa są coraz częściej stosowane, rośnie też świadomość odnośnie korzyści płynących z posiadania urządzeń umożliwiających pobór zielonej energii. Alternatywne źródła energii coraz wyraźniej zaznaczają swój udział w rynku. Dzieje się tak nie tylko na zachodzie Europy, ale także w Polsce.
Wykorzystanie energii odnawialnej w Polsce stale rośnie. Sprzyjają temu rządowe projekty i wsparcie dla inicjatyw z tego zakresu, zarówno instytucji rządowych, jak i organizacji typu non-profit. W 2010 roku został przyjęty przez Radę Ministrów "Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych". Plan postawił sobie za cel główny rozwój wykorzystania zielonej energii w Polsce, co umożliwi zaspokojenie wzrastającego zapotrzebowania na energię. W krajowym planie jest zawarta prognoza, która zakłada osiągnięcie 15,5-proc. udziału energii ze źródeł alternatywnych przez Polskę do 2020 roku.
Ciekawym, z punktu widzenia wykorzystania energii odnawialnej w Polsce, jest opracowanie Głównego Urzędu Statystycznego. Publikacja "Energia ze źródeł odnawialnych w 2014 r." zawiera dość aktualne informacje i opracowania statystyczne. Publikacja informuje, jakie jest wykorzystanie energii odnawialnej w Polsce. Dane zebrane w Polsce zostały przedstawione na tle wyników z Unii Europejskiej. Opracowanie dotyczy w największym zakresie pozyskiwania i zużycia takich odnawialnych źródeł jak: energia geotermalna, energia wody, energia słoneczna, energia wiatru, biogaz, odpadów komunalnych i pomp ciepła.
Jak wynika z danych przedstawionych w opracowaniu, tego typu źródła pozyskiwania energii coraz silniej zaznaczają swój udział. W 2005 roku zielona energia miała tylko 5,8 proc. udziału w rynku, podczas gdy w 2013 było to już blisko 12 proc. Wzrost wykorzystania pozwolił uplasować się Polsce w środku stawki krajów europejskich.
W 2014 roku w naszym kraju najpopularniejsza była energia z biopaliw stałych (76,62 proc.), energia wiatrowa plasowała się na drugim miejscu, trzecie miejsce przypadło energii wodnej. Energia słoneczna, energia geotermalna czy pompy ciepła miały u nas znaczenie marginalne. Jednak energia słoneczna zyskała sympatyków wśród użytkowników indywidualnych. W 2014 roku na gospodarstwa domowe przypadło aż 72 proc. zużycia krajowego. Pozostałe 28 proc. zostało wykorzystane przez sektor usług i handlu.
W okresie od 2010 do 2014 roku, według analiz przeprowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny, dynamicznie rosła produkcja energii elektrycznej z elektrowni wiatrowych. Wzrost w porównaniu z początkiem okresu był prawie pięciokrotny. Odbiorcami energii i ciepła wytworzonego dzięki odnawialnym źródłom jest przemysł, usługi i klienci indywidualni. Coraz częściej z tych źródeł korzystają hotele oraz zakłady produkcyjne. Publikacja napawa umiarkowanym optymizmem. Z pewnością kolejny raport pokaże dalszą tendencję wzrostową w kontekście wykorzystania zielonych technologii odnawialnych.
