Osoby mieszkające na działkach - część z powodu biedy, część z wyboru

Według przekazanych PAP szacunków Polskiego Związku Działkowców (PZD) w ogródkach działkowych na teranie całego kraju mieszka na stałe ok. 6-7 tys. osób. Szacunki te są zbieżne z danymi resortu rodziny, pracy i polityki społecznej, które ocenia, że jest to 6 tys. 316 osób.

Pobierz darmowy program do rozliczeń PIT 2015

Jak podkreśliło biuro prasowe PZD, problem zamieszkiwania ogródków działkowych jest złożony, bo część osób mieszka tam tymczasowo, np. z powodu złej sytuacji materialnej, część zaś decyduje się na zamieszkanie w ogródkach ze względu na niższe koszty utrzymania i np. wynajmuje swoje mieszkania.

Również MRPiPS, które monitoruje sytuację osób bezdomnych, również tych przebywających m.in. w domkach i altanach działkowych, podkreśla, że osoby mieszkające na działkach są grupą niejednorodną, tak pod względem powodu wyboru takiego miejsca pobytu, jak i sytuacji materialnej.

Część z nich zamieszkuje domy ogrzewane, posiadające pełny węzeł sanitarny oraz dostęp do prądu; osoby takie nie spełniają kryteriów definicji osoby bezdomnej zawartej w ustawie o pomocy społecznej. Jednak niektóre samorządy uwzględniają je w statystkach dotyczących bezdomności.

Ponieważ obecny stan prawny uniemożliwia stałe zamieszkiwanie na terenie Rodzinnych Ogródkach Działkowych (ROD), rodziny te - jak poinformował PAP resort rodziny - traktowane są jako zagrożone bezdomnością, niezależnie od powodu wyboru takiego miejsca pobytu i sytuacji materialnej.

Według informacji przekazywanych wojewodom przez ośrodki pomocy społecznej najczęstsze powody zamieszkiwania na działkach to brak uprawnień do przydziału mieszkań z zasobów gminy, brak wystarczających środków na zakup lub wynajem mieszkania na otwartym rynku lub niechęć dzielenia mieszkania z innymi członkami rodziny.

"Część rodzin w ogóle nie ubiega się o mieszkanie z zasobu gmin, gdyż w sposób świadomy sprzedała posiadane mieszkania, a za część uzyskanych w ten sposób środków finansowych zakupiła działkę ogrodniczą wraz z domkiem. Stał się on docelowym miejscem zamieszkania, za które rodziny te nie ponoszą stałych comiesięcznych opłat" - wyjaśniało MRPiPS w piśmie do Rzecznika Praw Obywatelskich, który zaniepokoił się sytuacją mieszkańców działek.

PZD uważa, że problem zamieszkiwania na ternie ROD, jest "negatywnym zjawiskiem, stanowiącym rażące naruszenie prawa i należy mu bezwzględnie przeciwdziałać". Zakaz zamieszkiwania na działce jest podkreślony także w regulaminach ROD.

Również obowiązujące przepisy ustawy o ROD stanowią, że na terenie działki obowiązuje zakaz zamieszkiwania. - Planujemy wystąpienie do największego stowarzyszenia zrzeszającego działkowców celem oszacowania skali tego zjawiska i oceny jego wpływu na funkcjonowanie rodzinnych ogrodów działkowych - powiedziała PAP rzeczniczka prasowa Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa Elżbieta Kisil.

Zakaz zamieszkiwania - jak wskazała Kisil - wynika z faktu, że infrastruktura techniczna na tych obszarach nie jest przystosowywana do stałego pobytu osób. Dla ochrony rekreacyjno-wypoczynkowej funkcji ogrodów oraz zapobiegania nieprawidłowościom technicznych i sanitarnych, ustawodawca przewidział sankcje za korzystanie z działki w sposób sprzeczny z prawem.

Dodała, że zgodnie z przepisami stowarzyszenie ogrodowe może wypowiedzieć umowę dzierżawy działki, w przypadku, gdy działkowiec pomimo pisemnego upomnienia korzysta z działki lub altany działkowej w sposób sprzeczny z jej przeznaczeniem, ustawą lub regulaminem. Jest to jednak rozwiązanie fakultatywne - stowarzyszenie może, ale nie musi wypowiedzieć umowy. Wypowiedzenie umowy może nastąpić dopiero w razie bezskuteczności pisemnego wezwania działkowca do zaprzestania nieprawidłowego korzystania z działki.

Jak wskazała Kisil, resort nie dysponuje danymi dotyczącymi liczby umów rozwiązanych w związku ze stałym pobytem dzierżawcy na terenie działki.

Z kolei PZD poinformowało PAP, że w ciągu ostatnich lat w całym kraju dokonano jedynie sześciu eksmisji z działki. Miały one miejsce w czterech okręgach, po jednym przypadku w okręgach w Częstochowie i w Poznaniu, po dwie eksmisje w okręgach w Szczecinie i śląskim. W okręgach w Legnicy, małopolskim i podlaskim mimo nakazu eksmisji z sądu, osoby, w stosunku do których je wydano, nadal bezprawnie mieszkają na działce. Jak wskazało PZD, mała liczba eksmisji wynika z tego, że są to długotrwałe procedury.

Kisil zaznaczyła, że resort nie przewiduje zmiany przepisów w kierunku umożliwiającym zamieszkiwanie na terenach rodzinnych ogrodów działkowych. "Skutkiem działań eliminujących nieprawidłowości może być wzrost liczby osób zagrożonych bezdomnością, jednak systemowe działania resortu w obszarze budownictwa mieszkaniowego powinny przyczynić się do sukcesywnej eliminacji problemów mieszkaniowych obywateli" - powiedziała Kisil.

Z danych PZD wynika, że na koniec zeszłego roku liczba działek w ROD wyniosła 906 tys. 887, zaś liczba użytkowników PZD - 1,1 mln.

Krzysztof Markowski