Nowe przepisy mają też zachęcić gminy do udziału w programie "Stop Smog". Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska. Propozycję nowych przepisów przygotowali: resort rozwoju oraz pełnomocnik premiera ds. programu "Czyste Powietrze".
Celem nowelizacji jest stworzenie Centralnej Emisyjności Budynków (CEEB) oraz upowszechnienie programu termomodernizacyjnego "Stop Smog" wśród gmin. Zgodnie z projektem, po stworzeniu CEEB mają w niej być gromadzone dane i informacje na temat źródeł ciepła jakimi ogrzewane są lokale i budynki w Polsce. Czy są one np. podłączone do sieci ciepłowniczej, czy opalane kopciuchami.
Zewidencjonowane mają być źródła ciepła do 1 MW. Jak wyjaśniono w bazie będzie również informacja o przeprowadzonych kontrolach i czynnościach w ramach, których dokonywana jest inwentaryzacja budynków przez uprawnione do tego osoby np. przez kominiarzy. "Inwentaryzacja budynków zostanie dokonana przez osoby wpisane do wykazu osób uprawnionych, w trakcie wykonywanych czynności np. przeglądu okresowego przewodu kominowego. Dane zebrane w toku inwentaryzacji będą wprowadzane do CEEB za pomocą elektronicznego formularza inwentaryzacyjnego, który jest zapisywany automatycznie po jego wygenerowaniu w systemie teleinformatycznym obsługującym CEEB. Uprawnionym osobom zapewnia się tym samym dostęp do CEEB.
Narzędzie informatyczne umożliwia wprowadzenie danych za pomocą aplikacji webowej lub mobilnej, zarówno w trybie online, jak i w trybie offline" - czytamy w uzasadnieniu projektu. W ewidencji mają być także informacje na temat przekazanych: premii termomodernizacyjnych, premii remontowych, ulg podatkowych (termomodernizacyjnych) lub udzielonych ze środków publicznych pożyczek, czy dotacji. W tym ostatnim przypadku chodzi np. o dotacje na termomodernizację, czy zakup i montaż odnawialnych źródeł energii. Nowe przepisy mają też upowszechnić program termomodernizacyjny "Stop Smog" wśród samorządów.
Jak wynika z Oceny Skutków Regulacji dołączonej do projektu, autorzy nowych przepisów nie są zadowoleni z dotychczasowych efektów prowadzonego pilotażu. Do tej pory na realizację przedsięwzięć w ramach programu "Stop Smog" podpisano jedynie trzy porozumienia z gminami. Są to Skawina, Sucha Beskidzka i Pszczyna. Kolejne dwa wnioski są w trakcie procedowania (Tuchów i Niepołomice).
"Zgodnie z tymi wnioskami i trzema podpisanymi porozumieniami, w latach 2019-22 będzie zrealizowanych 897 przedsięwzięć niskoemisyjnych na łączną kwotę blisko 48 mln zł. Kolejne gminy przygotowują się do przygotowania wniosku, w tym Nakło nad Notecią, Opoczno, Proszowice, Rybnik, Sosnowiec i Żywiec. Mimo ww. grupy gmin uczestniczących/zainteresowanych programem, proces realizacji programu nie może być w pełni zadowalający, a liczba ww. gmin nie pozwoli na pełne wykorzystanie środków przeznaczonych na realizację programu" - czytamy w OSR do projektu.
Budżet programu "Stop Smog" na lata 2019-2024 wynosi 1,2 mld zł (wkład z budżetu państwa i samorządów). W ramach programu przedsięwzięcia termomodernizacyjne, wymiana pieców jest w 100 proc. finansowana ze środków publicznych (30 proc. wkład własny gminy; 70 proc. z Funduszu Termomodernizacji i Remontów). Jeżeli gmina ma więcej niż 100 tys., to wkład samorządu musi być wyższy. Dlatego w noweli, by podnieść atrakcyjność programu, zmniejszono m.in. minimalną liczbę budynków jednorodzinnych, która umożliwia aplikowanie do programu (z 2 proc. do 1 proc. lub 30 budynków) oraz jednorazowo zniesienie tego limitu, gdy wcześniej gmina zawarła co najmniej jedno porozumienie.
W noweli czytamy ponadto, że zmniejszono także (z 50 na 30 proc.) wymaganą redukcję zapotrzebowania na ciepło grzewcze liczonego łącznie dla wszystkich przedsięwzięć niskoemisyjnych realizowanych przez gminę w ramach jednego porozumienia. Wydłużono też z 3 do 4 lat czas realizacji porozumienia, kiedy gmina zamierza poddać termomodernizacji więcej niż 2 proc. budynków na swoim terenie.
Po zmianie przepisów gminy będą mogły w ramach programu "Stop Smog" przyłączać budynki do sieci elektroenergetycznej; zapewnić budynkowi dostęp do energii z instalacji OZE (wraz z likwidacją źródła niespełniającego standardów niskoemisyjnych). Inwestycje niskoemisyjne będą mogły być również prowadzone w zasobach mieszkaniowych gminy. Nowe przepisy przewidują ponadto, "wyłączenie z możliwości wymiany/likwidacji kotłów na paliwa stałe klasy 5. (najbardziej ekologiczne - PAP)". Nowela rozszerzy ponadto katalog kosztów kwalifikowanych w programie o m.in.: koszty mikroinstalacji OZE, koszty zapewnienia dostępu do energii z OZE i pompy ciepła w tym m.in. w oparciu o urządzenia stanowiące własność gminy; koszty instalacji źródeł ciepła zasilanych energią elektryczną; koszty serwisu i konserwacji w okresie utrzymania efektów przedsięwzięć niskoemisyjnych; koszty nadzoru inwestorskiego i inspekcji nadzoru budowlanego.
Zgodnie z projektem, w przypadku np. nieuregulowanego stanu prawnego, czy złego stanu technicznego budynku gminy będą mogły nabywać urządzenia oraz instalacje jako własny środek trwały i następnie udostępnić je beneficjentowi.
(PAP) autor: Michał Boroń
