Spadek koniunktury w przemyśle, budownictwie i handlu

. Odnotowane pogorszenie wskaźnika było wynikiem głównie mniej optymistycznych niż w lipcu przewidywań dotyczących przyszłego popytu. Sytuację bieżącą oceniano wprawdzie nieco lepiej niż przed miesiącem, ale nadal negatywnie. Przedsiębiorstwa obu sektorów własności zgłaszały zbliżone oceny koniunktury klimatu.

W sierpniu wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie oceniany był pozytywnie, choć gorzej niż w lipcu i na poziomie wyraźnie niższym niż w analogicznym miesiącu poprzednich 8 lat. Na mniejszy optymizm przedsiębiorców miały wpływ bardziej znaczące niż w lipcu ograniczenia produkcji, a także wyraźnie mniej optymistyczne niż w ubiegłym miesiącu prognozy portfela zamówień i produkcji. Ogólny klimat koniunktury w przedsiębiorstwach publicznych był oceniany lepiej niż w firmach prywatnych.

W sierpniu ogólny klimat koniunktury w handlu detalicznym oceniany był nadal negatywnie, nieco gorzej niż w ubiegłym miesiącu, wyraźnie też gorzej niż w analogicznym miesiącu 7 poprzednich lat. Na sytuację taką złożyły się bardziej pesymistyczne niż w lipcu oceny przewidywanej sprzedaży oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw, przy utrzymujących się negatywnych ocenach sytuacji bieżącej.

1. Przemysł

W sierpniu wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w przetwórstwie przemysłowym ukształtował się na poziomie jeszcze niższym niż w poprzednim miesiącu i wyniósł minus 10. Wśród badanych przedsiębiorstw 18% sygnalizowało poprawę koniunktury, 28% - jej pogorszenie. Pozostałe przedsiębiorstwa uznały, że ich sytuacja nie uległa zmianie. Ogólny klimat koniunktury był oceniany pesymistycznie zarówno w sektorze prywatnym jak i w publicznym.

Mniejsze niż w lipcu ograniczenie popytu było w większym stopniu skutkiem poprawy sytuacji w zakresie popytu krajowego niż zagranicznego. Powyższe tendencje spowodowały, że producenci ograniczali bieżącą produkcję, na mniejszą skalę niż miesiąc wcześniej. Przewidywania dotyczące kształtowania się przyszłego popytu są optymistyczne, choć ostrożniejsze niż w ubiegłym miesiącu. Oczekiwana na wrzesień skala zwiększenia produkcji przemysłowej może być zbliżona do przewidywań sprzed miesiąca. W sierpniu utrzymał się nadmierny poziom zapasów wyrobów gotowych, chociaż ich poziom uległ nieznacznemu obniżeniu. Bieżąca sytuacja finansowa przedsiębiorstw była oceniana pesymistycznie, w sposób zbliżony do poprzedniego miesiąca, zarówno w zakresie terminowego regulowania zobowiązań finansowych jak i możliwości ściągania należności od kontrahentów. W najbliższych miesiącach przedsiębiorcy spodziewają się dalszego pogorszenia swojej sytuacji finansowej. W nadchodzących trzech miesiącach można oczekiwać utrzymania się wysokiej skali zwolnień pracowników, nieco nawet większej od przewidywań z zeszłego miesiąca. Ceny na wyroby przemysłowe mogą wzrosnąć w tempie zbliżonym do prognoz na sierpień.

Na ogólny klimat koniunktury w przemyśle składa się zróżnicowana sytuacja w poszczególnych jego działach. Negatywnej koniunktury nie odnotowali w sierpniu jedynie producenci: wyrobów celulozowo-papierniczych (wskaźnik plus 4 - wzrost o 3 punkty) oraz chemikaliów (wskaźnik 0 - spadek o 10 punktów). Najgorsze oceny formułowali producenci: metali (wskaźnik minus 32 - bez zmian), pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep (wskaźnik minus 27 - spadek o 12 punktów), wyrobów z surowców niemetalicznych (wskaźnik minus 26 - spadek o 20 punktów), odzieży (wskaźnik minus 26 - wzrost o 1 punkt), sprzętu i aparatury rtv (wskaźnik minus 23 - wzrost o 4 punkty), wyrobów z metali (wskaźnik minus 22 - spadek o 2 punkty), wyrobów z drewna (wskaźnik minus 19 - wzrost o 2 punkty).

W kilku wybranych działach przemysłu sytuacja przedstawia się następująco.

Oceny klimatu koniunktury w przedsiębiorstwach produkujących wyroby celulozowo-papiernicze ukształtowały się na niskim dodatnim poziomie. Odnotowany spadek bieżącego popytu i bieżącej produkcji był mniejszy niż miesiąc wcześniej. Przewidywania popytu i produkcji są - podobnie jak w ubiegłym miesiącu - wyraźnie optymistyczne. Zmniejszył się poziom nadmiernych zapasów wyrobów gotowych. Bieżąca sytuacja finansowa przedsiębiorstw oceniana była nadal negatywnie: w porównaniu z ubiegłym miesiącem zwiększyły się zarówno trudności w terminowym regulowaniu bieżących zobowiązań, jak i możliwości ściągania należności od kontrahentów. Przewidywania w tym zakresie są niekorzystne, dużo gorsze niż w poprzednim miesiącu. Dyrektorzy tej grupy przedsiębiorstw zamierzają we wrześniu nieznacznie podnieść ceny na swoje wyroby. W porównaniu z prognozą sprzed miesiąca może ulec znacznemu zwiększeniu skala zwolnień pracowników.

Koniunktura w przedsiębiorstwach produkujących chemikalia oceniana była na poziomie zerowym, znacznie gorzej niż przed miesiącem. Spowodowane to było dużo gorszymi przewidywaniami na najbliższe miesiące. Sytuacja bieżąca była oceniana lepiej niż przed miesiącem, ale jej oceny nadal nie charakteryzowały się optymizmem. Mniejsze ograniczenie bieżącego popytu spowodowało, że producenci zdecydowali się na minimalne rozszerzenie skali produkcji. Przewidywania w tym zakresie są optymistyczne, choć dużo ostrożniejsze niż przedstawiono w poprzednim miesiącu. Znacznie zwiększyły się nadmierne zapasy wyrobów gotowych. Zwiększone trudności w ściąganiu należności od kontrahentów przyczyniły się do utrzymania trudności z terminowym regulowaniem bieżących zobowiązań finansowych. Prognozę przyszłej sytuacji finansowej charakteryzuje pesymizm: producenci nie widzą możliwości poprawy swojej sytuacji finansowej w ciągu trzech najbliższych miesięcy. Możliwe jest zwiększenie dotychczasowej wysokiej skali zwolnień pracowników. Przewiduje się, że we wrześniu nieznacznie mogą spaść ceny na chemikalia.

Producenci mebli oceniali w sierpniu swoją koniunkturę jako niezadowalającą, choć lepiej niż w zeszłym miesiącu. Złożyły się na nią z jednej strony mniej negatywne oceny bieżącego popytu i produkcji oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw, z drugiej - bardziej korzystne odnośne przewidywania. Utrzymał się dotychczasowy poziom nadmiernych zapasów wyrobów gotowych. Dyrektorzy przedsiębiorstw zamierzają od września przeprowadzić duże, choć mniejsze od przewidywań z lipca redukcje zatrudnienia. Planują też podwyższyć nieznacznie ceny na meble.

Koniunktura w przedsiębiorstwach produkujących artykuły spożywcze, napoje i wyroby tytoniowe była oceniana negatywnie, nieco gorzej niż miesiąc wcześniej. Odnotowane ograniczenia popytu, a w konsekwencji i produkcji okazały się mniejsze niż miesiąc wcześniej. Odnośne prognozy są korzystne. Poziom zapasów wyrobów gotowych producenci uznali za wystarczający. Bieżąca sytuacja finansowa przedsiębiorstw oceniana była wprawdzie negatywnie, ale trudności w terminowym regulowaniu bieżących zobowiązań finansowych oraz ściąganiu należności od kontrahentów zmniejszyły się w porównaniu z lipcem. Przewidywania dotyczące kształtowania się sytuacji finansowej w najbliższych miesiącach pozostały niekorzystne. W tej grupie przedsiębiorstw skala zwolnień pracowników może nieznacznie się rozszerzyć w porównaniu do prognoz z zeszłego miesiąca. We wrześniu przewiduje się niewielki wzrost cen artykułów spożywczych, napojów i wyrobów tytoniowych.

Negatywnie, na poziomie zbliżonym do sytuacji sprzed miesiąca, oceniali w sierpniu swoją koniunkturę producenci wyrobów ze skóry. Odnotowane mniejsze ograniczenie bieżącego popytu wpłynęło na to, że producenci zdecydowali się zredukować niewielką tylko część produkcji. Przewidywania dotyczące popytu i produkcji są optymistyczne. Poprawa zapotrzebowania na wyroby ze skóry przyczyniła się do zmniejszenia ciągle jeszcze nadmiernych zapasów wyrobów gotowych. Sytuacja finansowa przedsiębiorstw w zakresie bieżącej spłaty zobowiązań oceniana była nadal negatywnie. Mimo większych niż w poprzednim miesiącu trudności w ściąganiu należności od kontrahentów, zmniejszyły się trudności producentów w regulowaniu zobowiązań finansowych. Przewidywania dotyczące sytuacji finansowej charakteryzują się niewielkim tylko pesymizmem. We wrześniu można oczekiwać mniejszej niż dotychczas, ale nadal wysokiej skali zwolnień pracowników. Producenci zamierzają zwiększyć ceny na wyroby ze skóry, choć w stopniu mniejszym, niż przewidywała prognoza z poprzedniego miesiąca.

Producenci wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych oceniali w sierpniu swoją koniunkturę negatywnie, bardziej pesymistycznie niż w poprzednim miesiącu. Nadal odnotowano ograniczenia bieżącego popytu i produkcji, chociaż nieco mniejsze niż miesiąc wcześniej. Prognozy popytu są optymistyczne. Przewidywania produkcji są również korzystne, dużo lepsze od prognoz z lipca. Poziom zapasów wyrobów gotowych obniżył się poniżej poziomu uznawanego za wystarczający. Sytuacja finansowa przedsiębiorstw dotycząca terminowego regulowania bieżących zobowiązań oceniana jest nadal negatywnie, bardziej pesymistycznie niż w lipcu. Wpłynęły na to między innymi utrzymujące się trudności w ściąganiu należności od kontrahentów. W formułowanych prognozach producenci przewidują, że ich sytuacja finansowa w najbliższych miesiącach pogorszy się. Może zwiększyć się dotychczasowa skala zwolnień pracowników. Możliwy jest też spadek cen na wyroby z gumy i tworzyw sztucznych.

Ogólny klimat koniunktury w przedsiębiorstwach produkujących tkaniny oceniany był przez producentów negatywnie, choć nieco mniej pesymistycznie niż przed miesiącem. Spowodowane to było poprawą ocen bieżących popytu i produkcji. Mimo tej poprawy sytuację w tym zakresie nadal uznano za niezadowalającą. Przewidywania odnośnie popytu i produkcji były optymistyczne, choć nieco ostrożniejsze niż prezentowane miesiąc wcześniej. Poziom nadmiernych zapasów tkanin utrzymał się na poziomie zbliżonym do poziomu sprzed miesiąca. Sytuacja finansowa przedsiębiorstw była oceniana przez producentów negatywnie: zmniejszyły się wprawdzie trudności w bieżącym regulowaniu zobowiązań finansowych, ale zwiększyły się trudności w ściąganiu należności od kontrahentów. Przewidywania dotyczące sytuacji finansowej przedsiębiorstw charakteryzuje niewielki - mniejszy niż przed miesiącem - optymizm. Producenci tkanin zamierzają we wrześniu nieznacznie podnieść ceny na swe wyroby. Możliwe jest wprawdzie zmniejszenie dotychczasowej skali zwolnień pracowników, ale nadal należy oczekiwać redukcji personelu.

Koniunktura w przedsiębiorstwach produkujących pojazdy mechaniczne, przyczepy i naczepy była oceniana nadal negatywnie, bardziej pesymistycznie niż w zeszłym miesiącu. Wyraźnie większe niż lipcu ograniczenie popytu spowodowało, że producenci zrezygnowali ze znacznej części produkcji. W najbliższych miesiącach producenci nie przewidują dalszego zmniejszenia popytu. Nie poprawi się też w odczuwalny sposób sytuacja w zakresie produkcji. W wyniku znacznego ograniczenia popytu poziom zapasów pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep określono jako nadmierny. Utrzymały się trudności przedsiębiorstw w terminowym regulowaniu zobowiązań finansowych, mimo zwiększonych możliwości ściągania należności od kontrahentów. Przewidywania w tym zakresie są negatywne, gorsze od przedstawionych miesiąc wcześniej. W najbliższym miesiącu skala zwolnień pracowników może być większa niż prognozowano miesiąc wcześniej. Ceny na pojazdy mechaniczne, przyczepy i naczepy mogą utrzymać się na poziomie zbliżonym do poziomu prognozowanego na wrzesień.

2. Budownictwo

Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie był nieco mniej optymistyczny od ocen sprzed miesiąca i wyniósł plus 9. Ogólny klimat koniunktury w przedsiębiorstwach publicznych był oceniany lepiej niż w firmach prywatnych.

Oceny bieżącego portfela zamówień na roboty budowlano-montażowe były zbliżone do ocen formułowanych miesiąc wcześniej, a przeciętny wskaźnik utrzymał się na poziomie plus 6. Na skutek odnotowanego przez przedsiębiorstwa publiczne wyraźnego wzrostu portfela zamówień, jednostki tego sektora oceniały zamówienia lepiej niż podmioty sektora prywatnego. Ogólna prognoza portfela zamówień na najbliższe trzy miesiące jest optymistyczna, choć gorsza od prognoz sprzed miesiąca. Dotyczy to zarówno przedsiębiorstw publicznych jak i prywatnych.

Oceny bieżącej produkcji budowlano-montażowej były nieco gorsze od ocen sprzed miesiąca (odpowiedni wskaźnik spadł do poziomu minus 5). Ograniczenie produkcji nastąpiło w przedsiębiorstwach prywatnych a także - choć na mniejszą skalę - w przedsiębiorstwach publicznych. W najbliższych trzech miesiącach oczekuje się wprawdzie wzrostu produkcji budowlano-montażowej, ale wyraźnie wolniejszego niż prognozowano w ubiegłym miesiącu. Takie tendencje odnotowano w jednostkach sektora prywatnego. W przeciwieństwie do nich przedsiębiorstwa publiczne oczekują szybszego wzrostu produkcji niż przewidywano miesiąc wcześniej.

2/ Budownictwo

Bieżąca ogólna sytuacja finansowa przedsiębiorstw budowlano-montażowych była nadal niezadowalająca, zbliżona do sytuacji sprzed miesiąca. Takie oceny formułowały przedsiębiorstwa prywatne. Firmy publiczne oceniały swoją sytuację gorzej niż w ubiegłym miesiącu. W ciągu najbliższych trzech miesięcy można oczekiwać pogorszenia sytuacji finansowej przedsiębiorstw budowlanych, bardziej nawet znaczącego niż prognozowano miesiąc wcześniej. Zarówno w firmach publicznych jak i prywatnych może się pogorszyć sytuacja finansowa.

Przewiduje się, że w najbliższych trzech miesiącach nastąpi dalszy nieznaczny spadek cen realizacji robót budowlano-montażowych. Takie prognozy formułują przedsiębiorstwa prywatne, natomiast firmy publiczne zamierzają dalej podnosić ceny na swą produkcję.

W konsekwencji bardziej ostrożnych niż w lipcu prognoz popytu i produkcji, firmy budowlano-montażowe nadal przewidują spadek zatrudnienia, na skalę zbliżoną do oczekiwań z ubiegłego miesiąca. Przewidywania jednostek sektora publicznego i prywatnego są zbliżone.

W sierpniu około 3% przedsiębiorstw nie zgłaszało występowania barier w działalności budowlano-montażowej. Największe trudności napotykane przez przedsiębiorstwa związane były z konkurencją innych firm (wymienianą przez około 77% jednostek zgłaszających bariery) oraz z niedostatecznym popytem (68%). Znaczenie tej pierwszej - obok bariery związanej z wysokimi kosztami finansowania działalności - wzrosło w stosunku do ubiegłego miesiąca w największym stopniu. Najbardziej spadło natomiast w stosunku do lipca znaczenie bariery związanej z warunkami atmosferycznymi, a także dostępem do kredytów.

W stosunku do oczekiwanego w najbliższym półroczu popytu około 26% przedsiębiorstw budowlanych ocenia swoje zdolności produkcyjne jako zbyt wysokie, 67% jako wystarczające, a 7% jako zbyt niskie. Opinie te są zbliżone do ocen wyrażanych przed miesiącem.

3/ Handel detaliczny

W sierpniu wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w handlu detalicznym uległ pogorszeniu w stosunku do ubiegłego miesiąca o 2 punkty osiągając poziom minus 17. Wśród badanych przedsiębiorstw 14% sygnalizowało poprawę koniunktury, a 31% - jej pogorszenie. Pozostałe przedsiębiorstwa uznały, że ich sytuacja nie uległa zmianie.

Przedsiębiorstwa handlowe odnotowały w sierpniu nieznacznie mniejsze ograniczenia sprzedaży niż miesiąc wcześniej, w niewielkim też stopniu zmniejszyły się trudności w bieżącym regulowaniu zobowiązań finansowych.

Bardziej pesymistyczne niż przed miesiącem prognozy sprzedaży oraz przewidywanej sytuacji finansowej przedsiębiorstw spowodują utrzymanie się odnotowanych już miesiąc wcześniej ograniczeń zamówień na towary składane u dostawców. Skala zwolnień pracowników może ulec dalszemu zwiększeniu w stosunku do prognoz z lipca. Przewiduje się wzrost cen na poziomie wyższym do wskazań z ubiegłego miesiąca.

W poszczególnych klasach wielkości przedsiębiorstw sytuacja była zróżnicowana. Pozytywne oceny koniunktury odnotowano jedynie w jednostkach największych o liczbie pracujących 250 i więcej osób. W klasie tej wskaźnik ogólnego klimatu osiągnął w sierpniu wartość plus 1. Najgorzej oceniano koniunkturę w jednostkach o liczbie pracujących do 9 osób, dla których wskaźnik ogólnego klimatu uległ w sierpniu dalszemu pogorszeniu i wyniósł minus 23.

W jednostkach o liczbie pracujących 250 i więcej osób bieżąca sprzedaż przedsiębiorstw była oceniana wyraźnie mniej pesymistycznie niż miesiąc wcześniej, sytuacja finansowa była ocenia nawet na poziomie dodatnim. W najbliższych miesiącach w jednostkach tych oczekuje się wprawdzie wzrostu sprzedaży, ale w tempie wolniejszym niż przewidywano przed miesiącem. Prognozy sytuacji finansowej są także pozytywne, lecz ostrożniejsze niż miesiąc wcześniej. W wyniku tej sytuacji przewiduje się, że mogą wzrosnąć zamówienia na towary. W najbliższym miesiącu jest przewidywany wzrost wysokiej skali zwolnień zatrudnionych w największych przedsiębiorstwach w stopniu znacząco większym niż przewidywano przed miesiącem. Ceny oferowanych towarów mogą wzrosnąć w tempie szybszym w stosunku do prognoz z lipca.

W przedsiębiorstwach o liczbie pracujących do 9 osób, negatywne, niskie oceny ogólnego klimatu koniunktury były konsekwencją zmniejszającego się zapotrzebowania na towary oraz wystąpienia większych niż miesiąc wcześniej trudności w bieżącym regulowaniu zobowiązań finansowych. Przewidywania sprzedaży w przyszłym miesiącu są także negatywne, bardziej pesymistyczne niż przewidywane miesiąc wcześniej. Utrzyma się trudna sytuacja finansowa tej grupy przedsiębiorstw. Konsekwencją przedstawionych prognoz sprzedaży będzie spadek zamówień towarów u dostawców na poziomie wyższym do przewidywań z lipca. Wzrost cen na produkty oferowane przez tę grupę przedsiębiorstw może ulec niewielkiemu przyśpieszeniu w stosunku do prognozowanego w ubiegłym miesiącu. Przedsiębiorcy tej grupy jednostek przewidują na wrzesień dalsze, wyraźnie większe niż miesiąc wcześniej redukcje zatrudnienia.

W poszczególnych branżach handlu detalicznego sytuacja była także zróżnicowana. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury uległ istotnej poprawie w jednostkach branż: meble, rtv, agd przyjmując wartość minus 10, wobec minus 13 w lipcu. W branży żywnościowej osiągnął poziom minus 14, wobec minus 10 w lipcu, w branży pojazdy mechaniczne - minus 22, wobec minus 23 w lipcu, natomiast w branżach: włókno, odzież, obuwie - minus 26, wobec minus 27 w ubiegłym miesiącu.

Mniej pesymistyczne oceny koniunktury w jednostkach branż: meble, rtv, agd były spowodowane pozytywnymi ocenami bieżącej i przewidywanej sprzedaży, a także bieżącej sytuacji finansowej przedsiębiorstw, przy lepszych, choć nadal negatywnych ocenach przewidywanych zdolności do bieżącego regulowania zobowiązań. W wyniku tej sytuacji przewiduje się zwiększenie zamówień na towary składane u dostawców. Mimo poprawy koniunktury w jednostkach tych branż, przedsiębiorcy przewidują we wrześniu znacząco większe niż prognozowano miesiąc wcześniej redukcje zatrudnienia. W ocenie przedsiębiorców nastąpi także znaczący wzrost cen na meble, rtv, agd.

Niewielkie pogorszenie pesymistycznych już w sierpniu ocen koniunktury w przedsiębiorstwach sprzedających żywność było spowodowane negatywnymi, wyraźnie gorszymi niż w lipcu ocenami przewidywanej sprzedaży i sytuacji finansowej jednostek. Bieżąca sprzedaż oraz sytuacja finansowa tej grupy przedsiębiorstw poprawiła się wprawdzie, ale była nadal niezadowalająca. W konsekwencji zwiększą się w stosunku do wskazań z ubiegłego miesiąca, ograniczenia zamówień składanych na artykuły żywnościowe u dostawców. Kierujący przedsiębiorstwami zamierzają we wrześniu przeprowadzić redukcje zatrudnienia na skalę wyraźnie większą niż prognozowano w lipcu. W ocenie przedsiębiorców tempo wzrostu cen na żywność ulegnie niewielkiemu przyśpieszeniu w stosunku do wskazań z ubiegłego miesiąca. Zbliżone do wskazań z lipca oceny niezadowalającej koniunktury w branży: pojazdy mechaniczne były spowodowane utrzymującymi się negatywnymi ocenami zarówno bieżącej jak i przyszłej sprzedaży oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Zamówienia na towary składane u dostawców będą nadal ograniczone, choć w stopniu być może mniejszym niż przewidywano w ubiegłym miesiącu. Przedsiębiorcy tej grupy jednostek przewidują także na wrzesień większe redukcje zatrudnienia niż prognozowano miesiąc wcześniej. Konsekwencją powyższej sytuacji może być w najbliższych miesiącach utrzymanie tendencji spadkowej cen sprzedawanych samochodów.

Na minimalnie lepszą niż w lipcu (ale ciągle niezadowalającą) ogólną ocenę klimatu koniunktury w jednostkach branż: włókno, odzież, obuwie wpłynęły z jednej strony większe ograniczenia bieżącej sprzedaży i utrzymująca się trudna sytuacja finansowa przedsiębiorstw, z drugiej - bardziej optymistyczne prognozy sprzedaży i sytuacji finansowej na najbliższy miesiąc. Bieżąca sprzedaż oraz sytuacja finansowa jednostek jest oceniana nadal negatywnie, gorzej niż miesiąc wcześniej. W konsekwencji należy spodziewać się, że zamówienia na towary będą ograniczone w stopniu niewiele mniejszym do wskazań z ubiegłego miesiąca. W konsekwencji w najbliższym miesiącu można oczekiwać redukcji zatrudnienia na skalę zbliżoną do prognoz sprzed miesiąca. Przewidywany jest też wzrost cen towarów jednostek tych branż.